Αν και το 96% των 30.000 Ευρωπαίων που συμμετείχαν στην έρευνα θεωρεί την ενδοοικογενειακή βία μη αποδεκτή, ωστόσο το 22% έχει υποστεί ψυχολογική ή σεξουαλική βία από το σύντροφό του. Οσον αφορά τον εξαναγκασμό σε σεξουαλική επαφή, το 96% τον θεωρεί λάθος, όμως σχεδόν το 25% των γυναικών στην Ε.Ε. έχει υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία από το σύντροφό του, από την ηλικία των 15 ετών.

Την ίδια στιγμή, το συγκλονιστικό ποσοστό του 33% των Ελλήνων και το 27% των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι ο βιασμός μπορεί να δικαιολογηθεί αν η κοπέλα ήταν μεθυσμένη ή υπό την επήρεια ναρκωτικών, αν εθελοντικά είχε πάει στο σπίτι με κάποιον, για παράδειγμα, μετά από πάρτι ή ραντεβού, αν φορούσε προκλητικά, αποκαλυπτικά ή σέξι ρούχα, δεν είχε πει ξεκάθαρα όχι ή δεν αντιστάθηκε, αν είχε προηγηθεί φλερτ, αν είχε αρκετούς σεξουαλικούς συντρόφους, αν περπατούσε μόνη έξω το βράδυ, αν ο δράστης δεν συνειδητοποίησε τι έκανε και, τέλος, αν ο δράστης μετάνιωσε για την πράξη του.

Τα ποσοστά αυτά διαφέρουν σημαντικά ανά χώρα, καθώς οι κάτοικοι της Ρουμανίας αποδέχονται το βιασμό κάτω από τις ίδιες προϋποθέσεις κατά 60%, ενώ της Ουγγαρίας κατά 47% και της Αυστρίας κατά 32%. Η χειρότερη αντιμετώπιση της βίας με βάση το φύλο κατεγράφη στη Λιθουανία, όπου μόνο το 12% θεωρεί τη σεξουαλική βία «λάθος».

Στην ερώτηση αν η βία κατά των γυναικών προκαλείται από το ίδιο το θύμα, ένας στους πέντε ερωτηθέντες στην Ε.Ε. (17%) συμφωνεί ότι ευθύνονται τα ίδια τα θύματα, με επίσης όμως μεγάλες διακυμάνσεις. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό κυμαίνεται με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο κοντά στο 16%, ενώ στη Λετονία η πλειοψηφία συμφωνεί με αυτή την άποψη σε ποσοστό 57%. Με εξίσου μεγάλα ποσοστά ακολουθεί η Λιθουανία (45%) και μετά η Μάλτα (40%).

Γράφει η Ειρήνη – Ελένη Αγαθοπούλου *

Τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, αναφέρει η πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας , σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορούν να δικαιολογηθούν σε σύγχρονα κράτη, με οριζόντιες και κάθετες πολιτικές για την ισότητα, με δίκτυα δομών, υπηρεσίες, αλλά και ενημερωτικά και εκπαιδευτικά προγράμματα για τα θέματα ισότητας.

Αντικατοπτρίζουν όμως τα στερεότυπα που επικρατούν στις σύγχρονες κοινωνίες, θυματοποιώντας για δεύτερη φορά τη γυναίκα (δεύτερη θυματοποίηση) με αυτές τις κατά τα άλλα πολύ εύστοχες και πειστικές δικαιολογίες. Είναι παλιό το φαινόμενο (δεκαετία ’80) και καλά κρατεί από τότε. Η ταινία «The acused» (1988) το περιγράφει πολύ χαρακτηριστικά.

Και όλα αυτά γιατί -λόγω έμφυλων στερεοτύπων, όπως αναφέραμε, και προκαταλήψεων- δεν ερωτάται ποτέ ο άντρας γιατί έφτασε στο σημείο αυτό, αλλά πάντα ευθύνεται η γυναίκα που θα τον υποκίνησε. Με λίγα λόγια, για τον άντρα δεν αναρωτιόμαστε ποτέ τι φορούσε. Ομως, η σωστή ερώτηση θα έπρεπε να απευθύνεται στους άντρες, για να στραφεί ο δημόσιος λόγος στα πραγματικά αίτια του φαινομένου αυτού.

Τα ποσοστά αυτά μας δείχνουν ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε, ότι η έμφυλη διάσταση στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και στην καθημερινότητα είναι απαραίτητη για να μειωθούν κάποια στιγμή τα ποσοστά αυτά.

*Η  Ειρήνη – Ελένη Αγαθοπούλου είναι  πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας

 ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΑΜΒΑΚΑ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου