Αυτό, όπως όλα δείχνουν, θα γίνει σύντομα -εκτιμάται έως το τέλος του μήνα-, οπότε και η πολύπαθη αυτή πλατεία θα παραδοθεί στους κατοίκους και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην «καρδιά» της πρωτεύουσας και δικαίως χρόνια τώρα διαμαρτύρονται για την εγκατάλειψη και την υποβάθμισή της. Μια γεύση από την ανανεωμένη εικόνα της πλατείας Ομονοίας είχε δώσει στο παρελθόν και ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, λέγοντας «θα μας γυρίζει πίσω μνήμες που έχουμε…».

Οι εργασίες, σύμφωνα με τη δημοτική Αρχή, βρίσκονται στην τελευταία ευθεία. Η πλατεία, ύστερα από πειραματισμούς χρόνων, σήμερα διαμορφώνεται έτσι ώστε να ζωντανέψει τον αστικό χώρο και να γίνει ξανά σημείο αναφοράς για τους κατοίκους, τους επισκέπτες και τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

Μέχρι στιγμής, η πιο μεγάλη αλλαγή-έκπληξη είναι το πελώριο σιντριβάνι που έχει τοποθετηθεί και παραπέμπει σε εικόνες βγαλμένες από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Τότε, δηλαδή, που στην Ομόνοια «χτυπούσε» η καρδιά της Αθήνας, ο κόσμος απολάμβανε τον καφέ του, τη βόλτα του με φόντο το σιντριβάνι, χωρίς κανέναν φόβο.

Στόχος του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος από τον περασμένο Οκτώβριο που ξεκίνησαν τα έργα κρατά ως «επτασφράγιστο μυστικό» τη νέα ταυτότητα της πλατείας, είναι αυτή να γίνει πιο καθαρή, ασφαλής και φιλική σηματοδοτώντας την ευρύτερη ανάπτυξη της περιοχής.

Νερό και πράσινο

Για την ώρα λίγα πράγματα για το πώς θα είναι η πλατεία Ομονοίας έχουν γίνει γνωστά. Και από αυτά τα λίγα, το σίγουρο είναι ότι τις εντυπώσεις θα κλέψει το πελώριο σιντριβάνι, διαμέτρου 30 μέτρων, το οποίο στα τέλη του 1992 καταστράφηκε για την ανασκαφή του μετρό. Ενα από τα επιχειρήματα, τότε, ήταν ότι εξαιτίας κακοτεχνιών στην κατασκευή του (1957-1959) είχαν δημιουργηθεί διαρροές, οι οποίες είχαν εισχωρήσει στο υπόγειο τμήμα του σταθμού, δημιουργώντας υγρασία. Το σημερινό σιντριβάνι θα έχει 13 πίδακες, 188 δέσμες νερού και 90 υποβρύχιους προβολείς. Μάλιστα, άλλο ένα χαρακτηριστικό της ανανέωσης είναι ότι το απέραντο τσιμέντο που «σκοτείνιαζε» τον χώρο θα απομακρυνθεί, όσο αυτό είναι δυνατό, και τη θέση του προβλέπεται να πάρει το πράσινο (γκαζόν).

Ενας πίδακας θα εξακοντίζει νερό σε ύψος 20 μέτρων στο κέντρο του σιντριβανιού, επιπλέον τέσσερις πίδακες σε ακτίνα 12 μέτρων θα πετούν νερό, που θα φτάνει τα 14 μέτρα ύψος, και οκτώ πίδακες θα βρίσκονται σε ακτίνα 17 μέτρων πετώντας νερό σε ύψος 8 μέτρων. Περιφερειακά στα 30 μέτρα και μέσα από κυκλικό αγωγό θα πετάγονται 188 δέσμες νερού με ύψος κορυφής τα 5 μέτρα.

Στον σχεδιασμό προβλέπεται η τοποθέτηση σε ιστό ανεμόμετρου, που θα ενημερώνει την κεντρική μονάδα ελέγχου να μειώνει το ύψος των πιδάκων όταν η ταχύτητα του ανέμου θα ξεπερνά κάποια όρια. Μάλιστα, έχουν γίνει κάποιες πρόβες, ώστε να επαναλειτουργήσει το γλυπτό του Γ. Ζογγολόπουλου και το υδάτινο στοιχείο να κυριαρχεί στη νέα Ομόνοια.

Στο συγκεκριμένο project, σημειώνεται ότι συμμετέχουν χορηγοί ιδιώτες. Τον περασμένο Οκτώβριο το Δημοτικό Συμβούλιο έκανε δεκτές τις πράξεις δωρεάς της τεχνικής εταιρίας «Ηλέκτωρ», του Κοινωφελούς Ιδρύματος Λασκαρίδη και της Fontana Fountains να συμβάλουν στην κατασκευή του σιντριβανιού.

Από «έδρα» των Ανακτόρων πιάτσα ναρκωτικών

Πώς όμως η πλατεία Ομονοίας, που στο μακρινό 1834 θα «φιλοξενούσε» τα Ανάκτορα, αλλά και τα σημεία που την περιβάλλουν κατέληξαν τα τελευταία χρόνια να βρίσκονται στο «επίκεντρο» της ανομίας και των ναρκωτικών; Την απάντηση τη δίνουν κάτοικοι που ζουν στο Κέντρο και που κόντρα στο ρεύμα της λεγόμενης αποκέντρωσης αποφάσισαν να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

«Οσες φορές και να επιχείρησαν οι αρμόδιες Αρχές να εξαλείψουν την εγκληματικότητα, δυστυχώς, απέτυχαν διότι δεν υπήρχε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, αλλά και αν υπήρχε, αυτό για κάποιους λόγους δεν προχωρούσε».

Παρ’ όλα αυτά, σήμερα ελπίζουν ότι «κάτι καλό πάει να γίνει». Για την κ. Παναγιώτα «η Ομόνοια πρέπει να αναστηθεί. Αν μεταμορφωθεί η πλατεία και γίνει, όπως λένε, πιο ανθρώπινη, τότε θα αλλάξει ριζικά ολόκληρη η περιοχή. Μένει να το δούμε, κάναμε που κάναμε τόσο καιρό υπομονή…».

Την ίδια άποψη έχουν και οι καταστηματάρχες, οι οποίοι στα χρόνια της κρίσης και εξαιτίας της αύξησης της παραβατικότητας έβλεπαν καθημερινά να πέφτει ο τζίρος τους: «Με την ανάπλαση της πλατείας, αυτομάτως θα αναβαθμιστεί και η περιοχή που χρόνια τώρα βρίσκεται παραδομένη στο έλεος του Θεού. Ζήσαμε την παρακμή της, ζήσαμε στιγμές με την εγκληματικότητα να χτυπά… κόκκινο, να κλείνουν μαγαζιά. Ηρθε ο καιρός να υπάρξουν νέες επενδύσεις και δραστηριότητες με επίκεντρο την Ομόνοια, διότι Αθήνα δεν είναι μόνο το Σύνταγμα…».

Η ιστορία της

Παρά τη σταδιακή παρακμή και τους πειραματισμούς που έγιναν στην πλατεία, εκείνη «στέκει» στο πέρασμα του χρόνου εμβληματική. Και αυτό είναι ένα στοιχείο που «δούλεψε» ο Δήμος Αθηναίων.

Η πλατεία θεωρείται από τις πιο παλιές της Αθήνας και από αυτή ξεκινούν ακτινωτά οι βασικές οδικές αρτηρίες της πόλης, Σταδίου, Αθηνάς, Πανεπιστημίου, 3ης Σεπτεμβρίου, Πειραιώς και Αγίου Κωνσταντίνου, καθώς και οι οδοί Κοτοπούλη και Δώρου.

Η πλατεία προβλεπόταν στο πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας, που έγινε κατόπιν παραγγελίας του Οθωνα το 1834. Τα σχέδια έγιναν από τους αρχιτέκτονες Σταμάτη Κλεάνθη και Εντουαρτ Σάουμπερτ και προέβλεπαν την ανέγερση των Ανακτόρων στην πλατεία. Αυτό άλλαξε, εφόσον αργότερα αποφασίστηκε η ανέγερση του Ναού του Σωτήρος, σαν έκφραση ευγνωμοσύνης για την απελευθέρωση του έθνους. Ομως και πάλι το πλάνο δεν προχώρησε λόγω ελλείψεως οικονομικών πόρων.

Το 1846 ο χώρος έγινε πλατεία, η οποία ονομάστηκε πλατεία Ανακτόρων, ενώ στη συνέχεια πήρε το όνομα πλατεία Οθωνος.

Λίγα χρόνια μετά (1862) μετονομάσθηκε σε πλατεία Ομονοίας, λόγω των Πεδινών και των Ορεινών, των δύο αντιμαχόμενων πολιτικών παρατάξεων, η συμφιλίωση των οποίων εορτάστηκε εκεί.

Κατά την περίοδο της βασιλείας του Γεωργίου Α’ η πλατεία δενδροφυτεύτηκε. Το 1930, ανασκάφηκε το υπέδαφός της για να γίνει ο υπόγειος σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου Πειραιώς – Αθηνών.

Στις 15 Οκτωβρίου 1954 άρχισαν τα έργα κατασκευής μιας υπόγειας πλατείας με τράπεζες, καταστήματα και ταχυδρομείο, αλλά και με τις πρώτες κυλιόμενες σκάλες.

Το 1960, που ολοκληρώθηκαν οι εργασίες, η επιφάνεια της πλατείας διαμορφώθηκε σε τεχνητή λίμνη με σιντριβάνια. Μάλιστα, την περίοδο εκείνη λειτούργησε ως σημείο θριάμβου μιας ομάδας, της οποίας οι φίλαθλοι βούτηξαν για να χαρούν τη νίκη.

Λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην πλατεία Ομονοίας μπήκαν και πάλι μπουλντόζες και ξεκίνησαν την ανακαίνισή της.

Oι χρονιές-σταθμοί της Ομόνοιας

1834: Το σχέδιο των αρχιτεκτόνων Σταμάτη Κλεάνθη και Εντουαρτ Σάουμπερτ προέβλεπε μια ορθογώνια πλατεία, όπου θα χτίζονταν τα Ανάκτορα και θα ονομαζόταν πλατεία Ανακτόρων.

1844: Προτείνεται από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Λέο φον Κλέντσε η δημιουργία μιας μικρής κυκλικής πλατείας, με την ονομασία πλατεία Οθωνος.

1846: Ο χώρος διαμορφώνεται σε πλατεία, παίρνει το όνομα πλατεία Ανακτόρων και στη συνέχεια πλατεία Οθωνος.

1862: Ονομάζεται πλατεία Ομονοίας, λόγω των Πεδινών και των Ορεινών, των δύο αντιμαχόμενων πολιτικών παρατάξεων, η συμφιλίωση των οποίων εορτάστηκε εκεί.

1880: Δημιουργείται η αφετηρία του ιπποσιδηροδρόμου.

1895: Κατασκευάζεται ο σταθμός του τρένου Αθηνών – Πειραιώς.

1930: Γίνεται κυκλική, σημείο συνάντησης και αποκτά εμπορικό χαρακτήρα.

1960: Στο κέντρο της μπήκε ένα σιντριβάνι.

1988: Εγκαθίσταται ο γυάλινος «Δρομέας», έργο του γλύπτη Κώστα Βαρώτσου, το οποίο στη συνέχεια, λόγω των εργασιών του μετρό, μετεγκαταστάθηκε μπροστά από το «Hilton».