Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής, το ΥΠΕΝ εξετάζει τροποποιήσεις, οι οποίες εστιάζονται σε απλοποίηση διαδικασιών, εξασφάλιση μεγαλύτερου αριθμού ωφελουμένων ενώ παράλληλα δεν θα απαιτούν μεγάλο χρόνο υλοποίησης που θα καθυστερήσει την ημερομηνία έναρξης υποβολής των προτάσεων. Σε δεύτερο χρόνο και με σκοπό να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (σ.σ.: να αναβαθμίζονται ενεργειακά ή και να αντικαθίστανται από νέα ενεργειακά αποδοτικότερα κατά μέσο όρο 60.000 κτίρια ή κτιριακές μονάδες), αναμένεται να προκηρυχθεί στη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027, νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών.

Συγκεκριμένα, στο νέο πρόγραμμα εξετάζονται όλες οι δυνητικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε εξορθολογισμό του και κινητοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων ιδιωτικών κεφαλαίων, θα  αυξήσουν το πλήθος των υπαγωγών, θα βελτιώσουν τις διαδικασίες υποβολής αίτησης και θα επιταχύνουν την ολοκλήρωση των προτεινόμενων παρεμβάσεων, όπως αύξηση του διαθέσιμου προϋπολογισμού με συνδυασμό διαφορετικών πηγών χρηματοδότησης και ειδικότερα:

• Επιδοτήσεις από το ΕΣΠΑ ή άλλες κοινοτικές πηγές
• Τραπεζική ενίσχυση μέσω Green-bonds
• Χρηματοδότηση από ESCO
• Ιδιωτική συμμετοχή των ιδιοκτητών των κτιρίων
• Απαλλαγή/μείωση ΦΠΑ για τις παρεμβάσεις
• Απαλλαγή/μειώσεις ΕΝΦΙΑ
• Συνεισφορά του λεγόμενου καθεστώτος επιβολής, στο πλαίσιο του οποίου οι προμηθευτές ενέργειας (και στο εξής και οι διαχειριστές των δικτύων διανομής, δηλαδή ο ΔΕΔΔΗΕ και οι εταιρίες διανομής αερίου) θα πρέπει -σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία- να κάνουν επενδύσεις και να επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας.

Ταυτόχρονα, αναμένεται διεύρυνση του πλήθους των δυνητικά ωφελούμενων, απλοποίηση διαδικασιών, τροποποιήσεις στις επιλέξιμες κατηγορίες παρεμβάσεων, βελτιστοποίηση του καθορισμού των ανώτατων τιμών ανά παρέμβαση, αλλαγή στον τρόπο επιλογής των ωφελουμένων (π.χ. συγκριτική αξιολόγηση).

Σκοπός είναι μέσω του νέου προγράμματος να επιτευχθούν σημαντικά ποσοστά εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους για τους πολίτες, ενώ θα βελτιωθούν και οι συνθήκες άνεσης, ασφάλειας και υγείας κατά τη χρήση των κτιρίων αυτών.

Πάντως, ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον» που περιμένουν χιλιάδες ιδιοκτήτες ώστε να επιδοτηθούν ενεργειακά χιλιάδες νοικοκυριά και θα έρθει τους επόμενους μήνες, υπολογίζεται περί τα 250 εκατ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, οι πολίτες που θέλουν να ωφεληθούν θα πρέπει να έχουν κλείσει τις όποιες εκκρεμότητές τους με κτηματολόγιο και αυθαίρετα, δεδομένου ότι η προηγούμενη σχετική πρόβλεψη δεν πρόκειται να αλλάξει και έτσι η αίτησή τους θα απορριφθεί.

Πώς πήγε το προηγούμενο «Εξοικονομώ»

Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι κατοικίες/νοικοκυριά αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το 83,68% του συνολικού αριθμού της ποσότητας του κτιριακού αποθέματος.

Καθοριστικός παράγοντας στην κατανάλωση ενέργειας είναι η παλαιότητα των κτιρίων. Ειδικότερα, το 55% των κτιρίων με χρήση κατοικίας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, δηλαδή είναι θερμικά απροστάτευτα, ενώ λόγω της οικονομικής ύφεσης ο αριθμός των κτιρίων που έχει κατασκευαστεί μετά το 2010, με τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕνΑΚ, είναι μόλις το 1,5% του συνολικού αποθέματος κανονικών κατοικιών που χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980 είναι κατηγορίας Η, σύμφωνα με τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης που είχαν εκδοθεί έως το έτος 2014 (στοιχεία ΥΠΕΚΑ), ενώ τα κτίρια που κατασκευάστηκαν τις επόμενες τρεις δεκαετίες ήταν σε μεγάλο ποσοστό κατηγορίας Γ ή Δ.

Η ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος για την επίτευξη υψηλής ενεργειακής απόδοσης, εκτός από την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, παρέχει πρόσθετα οφέλη και σε άλλους οικονομικούς και κοινωνικούς τομείς, όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, η απασχόληση και η υγεία.

Σε συνέχεια του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον» της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 που είχε σαν αποτέλεσμα την ενεργειακή αναβάθμιση πλέον των εξήντα χιλιάδων κατοικιών, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκήρυξε το 2018 το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον ΙΙ». Από την επεξεργασία στοιχείων του Α’ Κύκλου που αφορούν 27.000 περίπου ολοκληρωμένες αιτήσεις, σε σύνολο 42.000 υπαγωγών, εξάγονται τα εξής συμπεράσματα:

Το μεγαλύτερο ποσοστό των αιτήσεων (51%) αφορά κατοικίες οι οποίες πριν από την ενεργειακή αναβάθμιση είχαν καταταχθεί βάσει του Α’ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) στη χαμηλότερη ενεργειακή κατηγορία Η.

Μετά την εκτέλεση των παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης και βάσει της Β’ ενεργειακής επιθεώρησης (Β’ ΠΕΑ), το ποσοστό των κατοικιών που ανήκουν στην κατηγορία Η μειώθηκε από 51% σε 3%, ενώ οι κατοικίες που άλλαξαν τουλάχιστον μία ενεργειακή κατηγορία ανέρχονται σε ποσοστό 96%.

Οι εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης οδήγησαν σε μείωση της ετήσιας κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (kWh/m2) των κατοικιών σε ποσοστό 59% περίπου.

Ο ελάχιστος ενεργειακός στόχος που είχε τεθεί από το πρόγραμμα υπερκαλύφθηκε κατά τέσσερις φορές περίπου.

Χρηστικές ερωτήσεις-απαντήσεις

Τα βήματα αλλά και χρηστικές απαντήσεις δίνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η αγρονόμος-τοπογράφος-μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή.

Τα 5 βήματα για να ενταχθείτε στο πρόγραμμα 

1^ον Συγκεντρώστε τα παρακάτω δικαιολογητικά:

1. Δελτίο ταυτότητας του φυσικού προσώπου που κάνει την αίτηση ένταξης. Εναλλακτικά μπορείτε να προσκομίσετε το διαβατήριό σας.
2. Οικοδομική άδεια για το κτίριο που κάνετε αίτηση επιδότησης ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο που να το νομιμοποιεί.
3. Λογαριασμός της ΔΕΗ (ή άλλου παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας).
4. Το τελευταίο εκκαθαριστικό φορολογίας εισοδήματος του ατόμου που αιτείται την επιδότηση.
5. Το τελευταίο αντίγραφο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του ατόμου που κάνει την αίτηση, εφόσον η συγκεκριμένη κατοικία χρησιμοποιείται από τον ίδιο.
6. Αντίγραφο της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9).
7. Για σπίτια που ενοικιάζονται (ή παραχωρούνται δωρεάν) απαιτείται αντίγραφο της αναλυτικής κατάστασης για μισθώματα ακινήτων (Ε2) και υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 του ενοίκου ότι χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο ακίνητο ως σπίτι ή επαγγελματική στέγη.
8. Για σπίτια που χρησιμοποιούνται από συγκύριο τα δυο παραπάνω πιστοποιητικά μπορούν να αντικατασταθούν από αντίγραφο Ε1 συγκύριου, εφόσον το χρησιμοποιεί αυτός ως κατοικία.

2^ον Ελέγξτε το Ε9 και τα τετραγωνικά μέτρα που δηλώνετε στη ΔΕΗ

Σε περίπτωση λάθους ή απόκρυψης επιφάνειας  του ακινήτου κάντε τις απαιτούμενες διορθώσεις. Μέχρι τις 31 Μαρτίου 2020 όσοι δηλώσουν οικειοθελώς τα επιπλέον τετραγωνικά μέτρα απαλλάσσονται από δημοτικούς φόρους και αναδρομικές  οφειλές.

3^ον Ελέγξτε τη διεύθυνση του ακινήτου

Θα πρέπει  η ονοματοθεσία και ο αριθμός του ακινήτου να είναι ο ίδιος σε όλα τα δικαιολογητικά (π.χ. Ε9,  ΔΕΗ, οικοδομική άδεια).

Σε περίπτωση που η  άδεια έχει παλιά ονοματοθεσία ή αριθμό θα ζητήσετε σχετική βεβαίωση Πολεοδομίας του Δήμου.

4^ον Δηλώστε το στο κτηματολόγιο

Κανένα ακίνητο δεν θα χρηματοδοτείται πλέον αν δεν έχει κατατεθεί δήλωση ιδιοκτησίας κατά την κτηματογράφηση της περιοχής.

Ποια νοικοκυριά είναι επιλέξιμα;

Επιλέξιμες για συμμετοχή στο πρόγραμμα κατοικίες είναι οι μονοκατοικίες, οι πολυκατοικίες και τα διαμερίσματα.

• Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να επιλεγεί μια κατοικία;

1. Χρησιμοποιούνται ως κύριες.
2. Υφίστανται νόμιμα και δεν είναι αυθαίρετες.
3. Εχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης της Α’ Ενεργειακής Επιθεώρησης (Α’ ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ. Ανεξαρτήτως του ποσοστού επιδότησης, το μέγιστο ποσό το οποίο μπορεί να πάρει ο αιτών δεν μπορεί να ξεπερνά τις 25.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.

Τι εργασίες καλύπτει το πρόγραμμα;

Οι εργασίες που καλύπτει το πρόγραμμα είναι:

1. Αντικατάσταση κουφωμάτων.
2. Τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.
3. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτιριακό κέλυφος  συμπεριλαμβανομένου του δώματος/στέγης και της πιλοτής.
4. Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης.
5. Αναβάθμιση συστήματος παροχής ζεστού νερού χρήσης.

• Θερμομόνωση γίνεται μόνο στην ταράτσα ή και σε κατοικία που έχει στέγη;

Το πρόγραμμα επιδοτεί: 

• Εξωτερική θερμομόνωση δώματος. Θερμομόνωση κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη.
• Θερμομόνωση κελύφους, εξωτερικής τοιχοποιίας, δαπέδου επί πιλοτής ή μη θερμαινόμενου χώρου με επικάλυψη με συνθετικό επίχρισμα.
• Θερμομόνωση κελύφους, εξωτερικής τοιχοποιίας, δαπέδου επί πιλοτής ή μη θερμαινόμενου χώρου με επικάλυψη με ελαφρά πετάσματα.

Τι επιδοτείται για τη θέρμανση;

• Η εγκατάσταση νέου ή αντικατάσταση υφιστάμενου συστήματος θέρμανσης με καινούργιο σύστημα πετρελαίου/φυσικού αερίου/υγραερίου/βιομάζας/αντλίας θερμότητας.
• Η  εγκατάσταση/αντικατάσταση αφορά στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του λεβητοστασίου στο σύνολό του και του δικτύου διανομής.
• Ο,τι σχετίζεται με την αυτοματοποίηση της εγκατάστασης, π.χ. χρονοδιακόπτης, ηλεκτροβάνα, κυκλοφορητής κ.λπ. καθώς και οι εργασίες για την αναβάθμιση της παροχής για την εγκατάσταση αντλίας θερμότητας.

Ποια κτίρια είναι νόμιμα και ποια θεωρούνται παράνομα και δεν επιδοτούνται;

Η νομιμότητα του κτιρίου αποδεικνύεται με τα παρακάτω έγγραφα:

–Εντυπο οικοδομικής άδειας. Σημειώνεται ότι θα πρέπει το σύνολο των τετραγωνικών μέτρων του χώρου να έχουν οικοδομική άδεια και να έχουν χρήση κατοικίας. Τυχόν αυθαίρετες κατασκευές να έχουν τακτοποιηθεί σύμφωνα με κάποιο νόμο αυθαιρέτων.

-Βεβαίωση από δήμο/μηχανικό για κτίσμα προϋφιστάμενο του 1955. Κτίρια που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1955 θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική βεβαίωση από μηχανικό.

-Βεβαίωση ένταξης της αυθαίρετης κατασκευής σε κάποιο νόμο αυθαιρέτων.  Αν η κατοικία (ή τμήμα αυτής) έχει κατασκευαστεί χωρίς άδεια μετά το 1955, θα πρέπει να έχει τακτοποιηθεί.

-Βεβαίωση οριστικής εξαίρεσης από κατεδάφιση από Πολεοδομία.

Πρέπει να πληρώσω όλο το πρόστιμο για το αυθαίρετο πριν από την ένταξη στο «Εξοικονομώ κατ΄ Οίκον»;

Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης-τακτοποίησης στο ακίνητο θα πρέπει να διευθετηθούν πριν από την υποβολή της αίτησης. Επισημαίνεται ότι πριν από την υποβολή της αίτησης θα πρέπει να έχει γίνει υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων και να έχει καταβληθεί τουλάχιστον το 30% του συνολικού προστίμου. Σε περίπτωση υπαγωγής στο «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον» το πρόστιμο του αυθαιρέτου θα πρέπει να έχει πληρωθεί πριν από την τελική εκταμίευση της επιχορήγησης.

Ποιες παραβάσεις πρέπει να τακτοποιηθούν πριν από την ένταξη στο «Εξοικονομώ»;

-Υπερβάσεις συντελεστή δόμησης, κάλυψης, πρόσθετοι χώροι, αλλαγή χρήσης χώρων, αλλαγές σε διαστάσεις και γενικά ό,τι έχει σχέση με την επιφάνεια.

-Κλείσιμο ημιυπαίθριων χώρων.

-Υπερβάσεις στον όγκο, στο ύψος.

-Αλλαγή όψεων σε σχέση με εγκεκριμένες.

-Κατασκευές στο δώμα.

-Ξεμπαζώματα που έχουν ως αποτελεσμα τα υπόγειο να έχει μετατραπεί σε ισόγεια κατοικία.

-Αλλαγή στα τετραγωνικά του διαμερίσματος-διαμερισμάτωση.

-Κατασκευή αποθήκης.

-Αλλαγή χρήσης (π.χ. αποθήκη που έγινε κατοικία).

-Κλείσιμο φωταγωγού.

-Αλλαγή στη θέση και το μέγεθος των εξωτερικών ανοιγμάτων.

Κτίριο κατοικίας που έχει υπαχθεί στον ν. 1337/1983 (νόμος Τρίτση) είναι επιλέξιμο;

-Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα σ’ αυτή την περίπτωση. Τα αυθαίρετα προ του 1983, τα οποία δηλώθηκαν βάσει του νόμου Τρίτση, δεν αρκεί να έχουν υποβάλει δήλωση και να έχουν ολοκληρώσει την Α’ φάση (όπως χιλιάδες ακίνητα που εξαιρέθηκαν τότε από την κατεδάφιση) αλλά να έχουν ολοκληρώσει το σύνολο των προβλέψεων του νόμου Τρίτση. Αν δεν το έχουν κάνει, η μοναδική επιλογή είναι να μπουν στον νέο νόμο αυθαιρέτων, διότι τυπικά, με βάση τον νόμο, εξακολουθούν να είναι αυθαίρετα (αλλά δεν κατεδαφίζονται).

Από την έντυπη έκδοση