Εν αναμονή της υπουργικής απόφασης που θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία των χώρων αυτών και η οποία αναμένεται να εκδοθεί από το υπουργείο Υγείας μέχρι τον Απρίλιο, οι ιθύνοντες επεξεργάζονται τη λειτουργία του πρώτου χώρου.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), Ευάγγελο Καφετζόπουλο, ο πρώτος ΧΕΧ (Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης) θα είναι είτε στον χώρο που στεγάστηκε ο «Οδυσσέας» (εποπτευόμενος σταθμός που είχε λειτουργήσει πιλοτικά για εννέα μήνες το 2013 αλλά σταμάτησε τη λειτουργία του λόγω νομικού κενού) είτε σε ακτίνα 500 μέτρων από εκείνον. Η περιοχή είναι η Ομόνοια, καθώς η λογική λειτουργίας τέτοιων χώρων ορίζει να βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τις λεγόμενες «πιάτσες», δηλαδή τα σημεία συνάθροισης τοξικοεξαρτημένων.

Oπως εξηγεί ο κ. Καφετζόπουλος, ο χώρος που στέγαζε τον «Οδυσσέα» είναι διαθέσιμος. Πρόκειται για ένα κτίριο που ανήκε στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και έχει παραχωρηθεί στον ΟΚΑΝΑ.

Οι υπεύθυνοι του ΟΚΑΝΑ και όσοι ασχολούνται με τη δημιουργία των ΧΕΧ έχουν υπόψη ακόμη ένα σημείο στη Θεσσαλονίκη. Πιθανότατα στη συμπρωτεύουσα να δημιουργηθεί ο δεύτερος χώρος ιατρικώς ελεγχόμενης χρήσης. Το σίγουρο είναι, σύμφωνα με τον κ. Καφετζόπουλο, ότι η υπουργική απόφαση θα ορίζει τις περισσότερες παραμέτρους που είναι σημαντικές για να ξεκινήσουν να φτιάχνονται οι χώροι. Επιπλέον, δεν είναι ακόμη γνωστός ο αριθμός τους, παρά μόνο ότι θα βρίσκονται ως επί το πλείστον στο κέντρο της Αθήνας, κοντά στις «πιάτσες».

Παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αντιδράσεις για την τελική ρύθμιση που πέρασε η Αριστοτέλους στο πολυνομοσχέδιο, ένα πάγιο αίτημα οργανώσεων κατά των ναρκωτικών αλλά και του δήμου Αθηναίων ικανοποιήθηκε. Ο Γιώργος Καλαμίτσης, μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των δικαιωμάτων των ληπτών υπηρεσιών Υγείας και πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Hπατος Ελλάδος «Προμηθέας», χαρακτηρίζει ως «τεράστια νίκη της κοινωνίας των πολιτών» τη νομοθέτηση των ΧΕΧ, δεδομένου ότι λίγα χρόνια πριν η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση «δεν θα πέρναγε ούτε απέξω από τη Βουλή», όπως έγραψε χαρακτηριστικά στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook.

Βέβαια, υπάρχουν αντιδράσεις για το γεγονός ότι το υπουργείο Υγείας φέρεται να μην υιοθέτησε τις προτάσεις των εμπλεκόμενων φορέων. Ανάμεσα στα προβληματικά σημεία της διάταξης είναι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ότι η πρόσβαση στους χώρους περιορίζεται σε καταχωρημένους χρήστες της υπηρεσίας (Μητρώο) και κάτω από συγκεκριμένους όρους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό πληθυσμού χρηστών.

Πάντως, η θεσμοθέτηση των ΧΕΧ, drug consumption rooms (DCRs) όπως είναι γνωστή η ονομασία τους στην Ευρώπη – όπου και λειτουργούν εδώ και τρεις δεκαετίες, έλυσε ένα σημαντικό πρόβλημα που προέκυψε με την πιλοτική λειτουργία του εποπτευόμενου σταθμού «Οδυσσέα» το 2013. Ο Οδυσσέας είχε αναστείλει τη λειτουργία του μετά από μόλις εννέα μήνες δράσεων, καθώς απουσίαζε το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, λόγω του ότι οι ουσίες στις οποίες γίνεται χρήση είναι παράνομες, θεωρήθηκε ότι η δραστηριότητα του εποπτευόμενου σταθμού είναι και αυτή παράνομη. Το πρόβλημα αυτό επιλύθηκε τώρα με τη δημιουργία νόμου.

Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην προσέγγιση περιθωριοποιημένων πληθυσμών και τη βελτίωση των προτύπων χρήσης, στη μείωση των ριψοκίνδυνων συμπεριφορών που σχετίζονται με την ενέσιμη χρήση όπως η κοινή χρήση των βελόνων, στην άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση περιστατικών υπερβολικής δόσης, αλλά και στην αύξηση της πρόσβασης των χρηστών σε θεραπευτικές υπηρεσίες υποκατάστασης και απεξάρτησης.

Χωρίς να υπάρχουν επίσημες καταγραφές για τον πληθυσμό των χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών στην Ελλάδα, οι εκτιμήσεις του ΟΚΑΝΑ και του υπουργείου Υγείας λένε ότι ανέρχονται γύρω στις 16.500 πανελλαδικά. Εξ αυτών περίπου οι 11.000 – 12.000 βρίσκονται σε θεραπεία μέσω προγραμμάτων απεξάρτησης. Από τους 4.500 που απομένουν, οι περίπου 3.000 είναι στην Αθήνα. Oπως προκύπτει από τους υπολογισμούς, οι μισοί εξ αυτών είναι άστεγοι.

Αντιδρούν οι κάτοικοι στο κέντρο της Αθήνας

«Oχι» στους χώρους εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών λένε 14 σύλλογοι κατοίκων της Αθήνας. Σύλλογοι κατοίκων από την Κυψέλη, το Πεδίον του Aρεως, τον Βοτανικό, την Πλάκα, τα Εξάρχεια, το Κολωνάκι μέχρι τον Σταθμό Λαρίσης έδωσαν στη δημοσιότητα ανοιχτή επιστολή προς την κυβέρνηση και την τοπική αυτοδιοίκηση, δηλώνοντας ότι θα τους βρει απέναντι το νέο «πείραμα», όπως το χαρακτηρίζουν, της θεσμοθέτησης των ΧΕΧ. «Τέτοιοι “χώροι” δεν δίνουν καμία απάντηση στο πού θα βρίσκουν τη δόση τους οι τοξικοεξαρτημένοι (συνέχιση της εγκληματικότητας) και πώς δεν θα δημιουργηθούν νέες πιάτσες εμπορίας και διακίνησης ναρκωτικών και μάλιστα με την θεσμοθετημένη ανοχή από την Αστυνομία, αφού δεν θα έχει δικαιοδοσία να ελέγχει τους Χώρους Ελεγχόμενους Χρήσης Ναρκωτικών (ΧΕΧ)», υποστηρίζουν οι κάτοικοι.

Οι Σύλλογοι αναφέρουν ακόμη ότι με τους ΧΕΧ αναγνωρίζεται η τοξικοεξάρτηση ως «δικαίωμα» και «επιλογή τρόπου ζωής» και θυμίζουν την αποτυχία των Κέντρων Χορήγησης Μεθαδόνης, όταν αυτά λειτουργούσαν στις γειτονιές της Αθήνας και όχι στα νοσοκομεία.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου