Είναι ένα «κομμάτι» από τις άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας και της διαδρομής του Οικουμενικού Πατριάρχη που καταγράφονται στο βιβλίο «Βαρθολομαίος-Αποστολή και Oραμα» του αρχιδιάκονου του Οικουμενικού Πατριαρχείου π. Ιωάννη Χρυσαυγή. Την ελληνική έκδοση προλογίζουν ο Πάπας Φραγκίσκος και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος. Εκτός από τα βιογραφικά στοιχεία του Παναγιοτάτου και τη σκιαγράφηση της πορείας της πατριαρχίας του, εμπεριέχονται σε ξεχωριστή ενότητα κείμενα σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως των πρώην αντιπροέδρων των ΗΠΑ Joe Biden και Al Gore και του τέως Πάπα Βενέδικτου.

«Στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο συνάντησα μια βαθιά πνευματική ευαισθησία απέναντι στην οδυνηρή κατάσταση της ανθρωπότητας σήμερα, η οποία είναι τόσο βαθιά πληγωμένη από ανείπωτη βία, αδικία και διακρίσεις. (…) Θεωρώ πως είναι ευλογία και προνόμιο για μένα να συμβαδίζω με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ελπίζοντας να υπηρετούμε τον έναν Κύριό μας Ιησού Χριστό…», γράφει στον πρόλογό του ο Πάπας Φραγκίσκος.

Στο βιβλίο παρουσιάζεται με λεπτομερή και συναρπαστικό τρόπο η ζωή του κ.κ. Βαρθολομαίου. Τα παιδικά χρόνια του Δημητράκη (σ.σ.: το κοσμικό του όνομα) μαζί με τους γονείς του, Χρήστο και Μερώπη Αρχοντώνη, και τα άλλα τρία αδέλφια του, στην Ιμβρο («είναι το σπίτι μου, η καρδιά και η μνήμη μου», έχει πει ο κ.κ. Βαρθολομαίος), οι σπουδές και η χειροτονία του, οι δύσκολες συνθήκες που βίωσε στην Τουρκία.

«Σταθμός» στη ζωή του Πατριάρχη αποτέλεσε η γνωριμία του με τον Μελίτων Χατζή, οποίος διακόνησε ως μητροπολίτης Ιμβρου, αργότερα ως μητροπολίτης Χαλκηδόνος. «Ο Μελίτων ήταν που, γνωρίζοντας προσωπικά όλους τους πιστούς του ποιμνίου του, αναγνώρισε τις δυνατότητες που είχε ο Δημητράκης. Ο Μελίτων ήταν που ανέλαβε τα έξοδα για να φύγει ο Δημήτριος από την Ιμβρο και να πάει για τις γυμνασιακές του σπουδές στο περίφημο Ζωγράφειο (με υποτροφία του συλλόγου Ιμβρίων της Κωνσταντινούπολης), το οποίο λειτουργεί ακόμη στην Πόλη, και να λάβει αργότερα ιερατική και θεολογική παιδεία στην ονομαστή Θεολογική Σχολή της Χάλκης (με υποτροφία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο)».

Προσπάθειες ενότητας

Σημαντική αναφορά γίνεται και στην πολύπλευρη προσφορά της πατριαρχίας του κ.κ. Βαρθολομαίου. Από τη στιγμή της εκλογής του στον Πατριαρχικό Θρόνο (1991), τις προσπάθειές του για την ενότητα στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τη σύγκλιση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, στο Κολυμπάρι Χανιών, τις πρωτοβουλίες για το διάλογο ανάμεσα στους Ρωμαιοκαθολικούς και τους Ορθοδόξους, αλλά και για την προστασία του περιβάλλοντος.

«Ερευνώντας την ιστορία της ζωής του», υπογραμμίζει ο συγγραφέας, «εντυπωσιάστηκα από το γεγονός ότι για 25 χρόνια αποθάρρυνε κάθε προσπάθεια συγγραφής κάποιας βιογραφίας του».

Ο «πράσινος» -όπως έχει χαρακτηριστεί για τις παρεμβάσεις του υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και τη συμμετοχή του σε οικολογικά συμπόσια-, αλλά και «ο γεφυροποιός σε έναν άστατο κόσμο» Οικουμενικός Πατριάρχης έχει ταξιδέψει περισσότερο από κάθε άλλον ορθόδοξο Πατριάρχη στην ιστορία.

Στα 27 χρόνια πατριαρχίας του: «Είχε την ευκαιρία να προεξάρχει λειτουργικών συνάξεων σε σημαντικούς ιστορικούς τόπους στη Μικρά Ασία, όπως για παράδειγμα στη Μικρά Ασία και την Κύζικο, στη Σουμελά και τη Σμύρνη, όπου τέτοιες λατρευτικές εκδηλώσεις θα ήταν αδιανόητες 25 μόλις χρόνια πριν. Εχει γίνει αποδέκτης ευνοϊκής, αν και κάποιες φορές αμφιλεγόμενης, προσοχής από τα τουρκικά ΜΜΕ κι έχει προσκληθεί να μιλήσει δημόσια στην τουρκική γλώσσα επί των χριστιανο-μουσουλμανικών σχέσεων, ενώ έχει δεχθεί διακρίσεις και τιμητικές αναγορεύσεις σε διδάκτορα από τοπικά πανεπιστήμια».

Ο π. Ιωάννης Χρυσαυγής επισημαίνει στο βιβλίο του τη μέριμνα του κ.κ. Βαρθολομαίου για την οικοδόμηση των γεφυρών, η οποία τον οδήγησε σε πρωτοποριακές πρωτοβουλίες και συναντήσεις, μεταξύ άλλων στο Ισραήλ, στην Αίγυπτο, στη Συρία, στο Ιράν κ.λπ., πέρα από τα κέντρα της παγκόσμιας συνεργασίας όπως ο ΟΗΕ. Ηλθε σε επαφή προκειμένου να θεραπεύσει καταστάσεις έντασης σε περιοχές συγκρούσεων, όπως η Πρώην Γιουγκοσλαβία και τα Βαλκάνια, αλλά και οι Αγιοι Τόποι, η Μέση Ανατολή.

Το 2010, ένα τηλεοπτικό ρεπορτάζ του CNN έφερε τον τίτλο «Ο τελευταίος Ορθόδοξος Πατριάρχης στη Τουρκία;». Ο Βαρθολομαίος επέμενε πάντοτε ότι δεν πρόκειται ποτέ να μετακινήσει την κεντρική έδρα του Θρόνου σε κάποιο άλλο σημείο του κόσμου. «Με ποια εξουσία; Με ποιο δικαίωμα; Πώς θα μπορούσα ποτέ να σκεφτώ να μετακινήσω αυτόν τον ιστορικό θεσμό; Βρίσκεται εδώ για 17 αιώνες. Η Αγία Σοφία και η Αγία Ειρήνη ήταν εδώ για 1.000 χρόνια, πριν υπάρξει το οποιοδήποτε τζαμί στην Πόλη».

ΒΑΛΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου