Την επεξεργασία Plan B από τη χώρα μας σε περίπτωση που αθετηθεί η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Τουρκίας για το προσφυγικό αποκαλύπτει σε συνέντευξή της στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η προϊσταμένη του Επιτελείου του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., αντιστράτηγος κ. Ζαχαρούλα Τσιριγώτη.

«Ηδη το σχεδιάζουμε. Δεν πρέπει να επαναπαυτούμε», λέει, χωρίς να θέλει να γίνει προάγγελος κακών εξελίξεων αλλά εμφορούμενη από αίσθημα ευθύνης. Η στρατηγός τονίζει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει άλλο μεγάλο κύμα μετανάστευσης, καθώς οι συνθήκες έχουν αλλάξει και τα σύνορα είναι σφραγισμένα.

Για τις τοπικές κοινωνίες στα νησιά της Μυτιλήνης, της Σάμου και της Χίου, που έχουν φτάσει στα όριά τους, διαμηνύει ότι θα ελαφρυνθούν άμεσα μέσω επιχείρησης μεταφοράς προσφύγων και μεταναστών που έχουν κατηγορηθεί για εγκληματικές πράξεις σε προαναχωρησιακά κέντρα στην ενδοχώρα.

Η ευαισθησία της στα ανήλικα προσφυγόπουλα είναι γνωστή. Μιλάει γι’ αυτά… κουμπωμένη. Σε ελληνικό έδαφος, όπως λέει, βρίσκονται περίπου 900 έως 1.200 ασυνόδευτα παιδάκια, με την Αστυνομία να προσπαθεί να βρει σε άλλες χώρες συγγενικά τους πρόσωπα για να τα πάρουν κοντά τους. Προβληματισμένη εμφανίζεται για το θέμα των ταυτοτήτων επισημαίνοντας ότι «ναι, είναι αλήθεια ότι πλαστογραφούνται εύκολα. Δεν μας επιβάλλει η Αμερική την αλλαγή τους αλλά η πραγματικότητα».

Θα ήθελα να μας κάνετε μια αποτίμηση για τη μέχρι στιγμής κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό.

Μετά τις 18 Μαρτίου 2016, που έγινε αποδεκτή η δήλωση μεταξύ Ε.Ε.-Τουρκίας, όσοι εισέρχονται παράτυπα στη χώρα πρέπει να κρατούνται στα hot spot του Νοτίου και Βορείου Αιγαίου. Από την ημερομηνία εφαρμογής μέχρι σήμερα εισήλθαν μόλις 8.500 παράτυποι μετανάστες και πρόσφυγες. Ενώ, όμως, ξεκινήσαμε με την προοπτική, όπως λέει και η συμφωνία, ότι όποιος εισέρχεται παράνομα στη χώρα θα επιστρέφεται πίσω στην Τουρκία, στη συνέχεια αντιμετωπίστηκαν προβλήματα. Εγιναν αρχικά κάποιες επιστροφές αλλά, όπως ξέρετε, οι διαδικασίες εξέτασης ασύλου είναι χρονοβόρες, με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε σε μια κατάσταση αναμονής. Από την άλλη, το παρήγορο είναι ότι οι ροές έχουν σχεδόν μηδενιστεί. Την αντίστοιχη περσινή περίοδο δεχόμασταν κάθε μέρα από 1.000 έως 1.500 άτομα, ενώ τον Ιούνιο δεχόμασταν 3.000-4.000 καθημερινά.

Υπάρχει Plan B σε περίπτωση που αθετηθεί η συμφωνία; Ποιο είναι αυτό;

Είναι μια απαίτησή μας να υπάρξει Plan B. Ηδη το σχεδιάζουμε. Δεν πρέπει να επαναπαυτούμε σε τίποτα. Σίγουρα οι δικές μας υπηρεσίες σε συνεργασία με το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής το επεξεργάζονται από κοινού. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Αρωγός στην όλη προσπάθεια πρέπει να είναι η Ε.Ε., γιατί η συμφωνία είναι μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας. Μην ξεχνάτε ότι εμείς είμαστε αστυνομικοί και είμαστε από τη φύση μας ανήσυχοι. Δεν επαναπαυόμαστε στις υποσχέσεις. Μέλημά μας είναι να είναι έτοιμες οι κρατικές υπηρεσίες, ιδίως αυτές που είναι στην πρώτη γραμμή, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη προκύψει.

Μπορεί η Ελλάδα να αντέξει ένα νέο μεγάλο κύμα προσφυγικών ροών;

Με κλειστά τα σύνορα δεν θα είναι καθόλου ευχάριστο. Δεν μπορεί να το αντέξει η χώρα. Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η Τουρκία ελέγχει απόλυτα τις ροές. Σε επιχειρησιακό επίπεδο είναι εντυπωσιακό το πώς ελέγχθηκαν. Ξέραμε ότι υπάρχουν τρία επίπεδα ασφάλειας ελέγχου στα τουρκικά παράλια. Ξέραμε ότι υπάρχουν Αστυνομία, Συνοριοφυλακή και Λιμενικό. Ξέρουμε επίσης ότι η τουρκική πλευρά έχει τους τελευταίους δύο μήνες άλλη μία ζώνη ασφαλείας που ελέγχεται από μία υπηρεσία μετανάστευσης.

Το ΝΑΤΟ έχει ουσιαστική παρουσία στο Αιγαίο; Ποιος ο ρόλος του;

Το ΝΑΤΟ παράγει έργο. Περιπολεί και συλλέγει πληροφορίες, τις διοχετεύει στις αρμόδιες υπηρεσίες. Η δουλειά του δεν είναι να επιχειρήσει. Εχει αποτρεπτικό ρόλο η παρουσία του.

Οι χώροι προσωρινής φιλοξενίας έχουν μετατραπεί σε χώρους «μόνιμης» φιλοξενίας. Εχει αλλάξει ο σχεδιασμός;

Πράγματι, οι χώροι έπαψαν να είναι προσωρινής φιλοξενίας. Ο λόγος είναι οι ραγδαίες εξελίξεις. Υπάρχουν μετανάστες που βρίσκονται από τις 20 Μαρτίου 2016 σε κέντρα φιλοξενίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν γίνει βήματα προόδου. Στη Λέσβο έχουν εξεταστεί σε πρώτο βαθμό όλα τα αιτήματα ασύλου από Σύρους. Θα συνεχιστεί η διαδικασία για τις άλλες υπηκοότητες. Πρόκειται για ανοιχτές δομές φιλοξενίας αλλά υπάρχουν περιορισμοί στις κινήσεις τους. Απαγορεύεται, για παράδειγμα, να φύγουν από το νησί.

Οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών πιστεύετε ότι απορρέουν από ακροδεξιούς κύκλους ή ότι υπάρχει αντικειμενικό πρόβλημα;

Οι αντιδράσεις είναι φυσιολογικές όταν μιλάμε για ένα τέτοιο φαινόμενο, το οποίο συνεχίζει να υφίσταται με διαφορετική μορφή. Σαφώς, υπάρχουν πολλές φορές περιπτώσεις μικροκλοπών ή περιπτώσεις ληστειών για τις οποίες ο εισαγγελέας αποφάσισε προφυλακίσεις. Για να αποσυμφορηθούν τα νησιά προγραμματίζουμε ήδη να κάνουμε κάποιες μεταφορές στα προαναχωρησιακά κέντρα της ενδοχώρας υπηκόων στους οποίους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για αδικήματα. Πρόκειται για ένα σχέδιο ελάφρυνσης από φαινόμενα παραβατικότητας σε Λέσβο, Σάμο και Χίο. Υπάρχει και ένα ποσοστό Σύρων πολιτών (800 άτομα) που τους χορηγήθηκε άσυλο (ευάλωτες ομάδες και περιπτώσεις οικογενειακών επανενώσεων), οι οποίοι θα μετακινηθούν από τη Λέσβο σε καταλύματα που νοικιάζει η Υπατη Αρμοστεία στην ενδοχώρα.

Για πόσο ακόμα εκτιμάτε ότι θα μας απασχολεί τόσο έντονα το προσφυγικό;

Εκτιμώ ότι το μεταναστευτικό θα μας απασχολεί για την επόμενη δεκαετία, τουλάχιστον. Οχι μόνο την Ελλάδα. Ολο τον κόσμο. Υπάρχουν 50 εκατομμύρια πρόσφυγες.

Τα διεθνή ΜΜΕ επιμένουν ότι η Ελλάδα είναι αναδυόμενος κόμβος τζιχαντιστών. Ισχύει; Πιστεύεται ότι κινδυνεύουμε;

Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτό. Ημασταν, όμως, η μόνη χώρα που είχε στοιχεία και συνεργάστηκε άριστα με Γαλλία και Βέλγιο. Είχαμε αποτυπώματα και ταξιδιωτικά έγγραφα. Δόθηκαν τα στοιχεία στις αρμόδιες Αρχές της Ε.Ε. Οι συνάδελφοί μας στο εξωτερικό δεν μας λένε ότι ανησυχούν για την ασφάλεια των συνόρων μας. Πρέπει να τονίσω ότι σε επίπεδο Ε.Ε. πρέπει να υπάρξει πιο ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών. Τα κράτη πρέπει να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να μην τις κρατάει η κάθε χώρα για δική της χρήση.

Αλέξανδρος Καλαφάτης

Διαβάστε αναλυτικά στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής