Δεκάδες σιδηροδρομικές διαδρομές που εγκαινιάστηκαν τα τελευταία χρόνια διευκολύνουν το ταξίδι στα σύνορα των ευρωπαϊκών χωρών.
Ωστόσο, μια πρόσφατα ανακοινωθείσα πρόταση από μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Κοπεγχάγη έχει ένα πολύ πιο φιλόδοξο σχέδιο για τις σιδηροδρομικές συνδέσεις της ηπείρου.
Το σχέδιο της «21ης Ευρώπης» προβλέπει ένα πανευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλών ταχυτήτων που θα λειτουργεί όπως ένα σύστημα μετρό.
Με την ονομασία Starline, ελπίζει να επαναπροσδιορίσει την “κατακερματισμένη, άνιση, συχνά αργή” σιδηροδρομική υποδομή της ηπείρου και να εισαγάγει υπερταχείες συνδέσεις που θα ανταγωνίζονται τα αεροπορικά ταξίδια.
“Ένα πραγματικά ολοκληρωμένο σιδηροδρομικό σύστημα δεν είναι πλέον μόνο θέμα ευκολίας- είναι μια στρατηγική αναγκαιότητα για την ανθεκτικότητα της Ευρώπης στον 21ο αιώνα”, αναφέρει η δεξαμενή σκέψης.
“Σχεδιασμένο όπως ένα σύστημα μετρό, [το Starline] αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται την ίδια τους την ήπειρο – όχι ως μια συλλογή απομακρυσμένων πρωτευουσών, αλλά ως ένα ενιαίο, ταχύτατο δίκτυο όπου κάθε σύνδεση, είτε για ανθρώπους είτε για αγαθά, είναι εύκολα προσβάσιμη”.
Η «21η Ευρώπη» στοχεύει να έχει θέσει σε λειτουργία το δίκτυο μέχρι το 2040 – αλλά πόσο ρεαλιστικό είναι το όραμά της;
Κατασκευή ενός πανευρωπαϊκού συστήματος μετρό
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα πανευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα θα ήταν εξαιρετικά δημοφιλές στους ταξιδιώτες.
“Από τη χρυσή εποχή των νυχτερινών τρένων μέχρι τους σημερινούς 400.000+ χρήστες του Interrail ετησίως, η επιθυμία για ανοικτά, προσβάσιμα ταξίδια είναι σαφής”, αναφέρει η δεξαμενή σκέψης. “Ωστόσο, παρά τη δημόσια ζήτηση, τα διασυνοριακά ταξίδια παραμένουν κατακερματισμένα, αργά και ακριβά”.
Στα σκαριά βρίσκεται ήδη το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποσκοπεί στην ενοποίηση των υποδομών σε ολόκληρη την ήπειρο.
Αλλά η «21η Ευρώπη» λέει ότι στερείται “φιλοδοξίας και σχεδιασμού” όχι μόνο στην εμπειρία των επιβατών “όπου η πολύπλοκη έκδοση εισιτηρίων, η ασυνεπής εξυπηρέτηση και οι ξεπερασμένοι σταθμοί κάνουν τους σιδηροδρόμους να μοιάζουν κατακερματισμένοι”, αλλά και στην “χαμένη ευκαιρία να γίνει ο σιδηρόδρομος ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της ίδιας της Ευρώπης”.
Η ομάδα θεωρεί τον ενιαίο σχεδιασμό ως το κλειδί για ένα διασυνοριακό δίκτυο.
“Οι σταθμοί μοιάζουν ασύνδετοι, τα τρένα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ως προς το σχεδιασμό τους και το ίδιο το ταξίδι σπάνια θεωρείται μέρος της εμπειρίας”, αναφέρει για το σημερινό σύστημα.
“Άλλες μορφές μεταφορών, από τα ιαπωνικά τρένα σφαίρας μέχρι τα σκανδιναβικά αεροδρόμια, έχουν δείξει ότι η κινητικότητα μπορεί να είναι τόσο λειτουργική όσο και εικονική”.
Από το Ελσίνκι στο Βερολίνο με τρένο σε μόλις 5 ώρες
Το δίκτυο Starline της «21ης Ευρώπης», μήκους 22.000 χιλιομέτρων, επιδιώκει να συνδέσει 39 προορισμούς σε ευρωπαϊκές χώρες – με γραμμές που φτάνουν και στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Τουρκία και την Ουκρανία.
Το νέο σύστημα εκτιμάται ότι θα είναι κατά 30% ταχύτερο από το οδικό και το σημερινό σιδηροδρομικό ταξίδι, με τα τρένα να κινούνται με 300-400 χλμ/ώρα.
Αυτό σημαίνει ότι οι επιβάτες θα μπορούν να φτάσουν από το Ελσίνκι στο Βερολίνο σε μόλις πέντε ώρες αντί για την ολοήμερη διαδρομή που απαιτείται σήμερα.
“Το Κίεβο προς το Βερολίνο, ιστορικά ένα ολονύκτιο ταξίδι, γίνεται μια προβλέψιμη, απρόσκοπτη σύνδεση”, αναφέρει η δεξαμενή σκέψης. “Το Μιλάνο προς Μόναχο, μια αργή και ελικοειδής διαδρομή σήμερα, μετατρέπεται σε μια σύνδεση υψηλής συχνότητας μεταξύ μεγάλων οικονομικών κέντρων”.
Τα τρένα της Starline θα έχουν εύκολα αναγνωρίσιμο βαθυγάλαζο χρώμα. Τα βαγόνια δεν θα χωρίζονται σε κατηγορίες αλλά σε χώρους για διαφορετικές ανάγκες, όπως ζώνες ησυχίας για εργαζόμενους και τμήματα φιλικά προς την οικογένεια.
Τα τρένα θα φθάνουν σε νέους σταθμούς που θα κατασκευαστούν λίγο έξω από τις μεγάλες πόλεις με συνδέσεις με τα υπάρχοντα συστήματα αστικών μεταφορών.
Η «21η Ευρώπη» οραματίζεται αυτούς τους σταθμούς ως πολιτιστικούς κόμβους που θα διαθέτουν εστιατόρια, καταστήματα και καλά σχεδιασμένους χώρους αναμονής, καθώς και αίθουσες συναυλιών, μουσεία, αθλητικούς χώρους και χώρους εκδηλώσεων.
“Ευκαιρία της Ευρώπης για μηδενική κατανάλωση ενέργειας ως το 2050”
Η «21η Ευρώπη» βλέπει το Starline και ως περιβαλλοντικό έργο. Οι μεταφορές αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες κλιματικές προκλήσεις της Ευρώπης. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, το 2022 ο τομέας συνέβαλε περίπου στο 29% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ.
Οι πτήσεις μικρών αποστάσεων παραμένουν ο προεπιλεγμένος τρόπος μεταφοράς για εκατομμύρια ανθρώπους, παρά το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος υψηλής ταχύτητας εκπέμπει έως και 90% λιγότερες εκπομπές CO2 ανά ταξίδι.
Χώρες όπως η Γαλλία και η Αυστρία έχουν αρχίσει να περιορίζουν τις πτήσεις μικρών αποστάσεων όπου υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις με τον σιδηρόδρομο, αλλά ο πραγματικός αντίκτυπος “απαιτεί μια ηπειρωτική προσέγγιση”, αναφέρει η δεξαμενή σκέψης.
“Μια τολμηρή στροφή προς τον σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας μπορεί να είναι η καλύτερη ευκαιρία της Ευρώπης να επιτύχει τους στόχους της για το 2050 για μηδενική καθαρή μετακίνηση, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η κινητικότητα θα παραμείνει τόσο γρήγορη όσο και πράσινη”.
Μοντέλο δικαιόχρησης με δημόσια χρηματοδότηση
Πώς λοιπόν θα γίνει πραγματικότητα η Starline; Η «21η Ευρώπη» προτείνει “κεντρικό συντονισμό για τα τρένα, την εμπειρία των επιβατών και την τεχνολογία, επιτρέποντας παράλληλα στους εθνικούς σιδηροδρομικούς φορείς να εκτελούν δρομολόγια με ένα μοντέλο δικαιόχρησης”.
Θα χρηματοδοτείται από το δημόσιο και θα διοικείται από εγκεκριμένες εθνικές σιδηροδρομικές εταιρείες, λέει η δεξαμενή σκέψης, ενώ θα εποπτεύεται από μια νέα Ευρωπαϊκή Αρχή Σιδηροδρόμων (ERA) – έναν φορέα στο πλαίσιο της ΕΕ που θα είναι υπεύθυνος για τη διασφάλιση του συντονισμού, της διαλειτουργικότητας και της μακροπρόθεσμης επέκτασης του συστήματος.
Για να λειτουργήσει ως ευρωπαϊκό σύστημα, η «21η Ευρώπη» λέει ότι το Starline θα απαιτήσει εναρμονισμένες εργασιακές συμφωνίες, τεχνικά πρότυπα και κανονισμούς ασφαλείας.
“Αυτό σημαίνει ότι οι χειριστές τρένων, τα συνεργεία συντήρησης και το προσωπικό των σταθμών θα εκπαιδεύονται κάτω από ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο, εξασφαλίζοντας λειτουργική συνοχή ανεξάρτητα από τον τόπο εργασίας τους”.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά φιλόδοξη πρόταση, αλλά η δεξαμενή σκέψης πιστεύει ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέχρι το 2040.
“Τώρα, αρχίζουμε να δημιουργούμε το δίκτυο για να πιέσουμε για πραγματική αλλαγή, φέρνοντας σε επαφή φορείς χάραξης πολιτικής, σχεδιαστές και ηγέτες της βιομηχανίας για να μετατρέψουμε το όραμα σε δράση”, αναφέρει.
Πηγή: euronews
Ροή Ειδήσεων 
