Ρεπορτάζ της «Wall Street Journal», χωρίς περιστροφές, σημείωσε πως η δηλητηρίαση ενορχηστρώθηκε από σκληροπυρηνικούς της Ρωσίας που θέλησαν να σαμποτάρουν τις διαπραγματεύσεις. Οι ειδικοί εκτιμούν (βάσει των συμπτωμάτων) πως ήρθε σε επαφή με την τοξική ουσία χλωροπικρίνη ή με μικρή ποσότητα νευροτοξικού παράγοντα Νοβιτσόκ, ωστόσο ο εντοπισμός τους δεν κατέστη δυνατός, καθώς οι ειδικές εξετάσεις έγιναν αρκετές ημέρες μετά.

Τοξικές ουσίες

Η αλήθεια για τη συγκεκριμένη υπόθεση μάλλον δεν θα γίνει ποτέ γνωστή, ωστόσο και μόνο η πιθανότητα δηλητηρίασης από τοξικές ουσίες στρέφει τα βλέμματα απευθείας στο Κρεμλίνο. Η ηγεσία της Ρωσίας έχει «παρελθόν» στη δηλητηρίαση αντιπάλων, όπως έχει καταγγείλει δεκάδες φορές η Δύση, καθώς αξιοποιεί χημικές ουσίες για να εκφοβίσει και να προκαλέσει ψυχολογικό πόλεμο, κάτι που η Μόσχα έχει αρνηθεί επανειλημμένως. Αλλωστε, η φύση των χημικών ουσιών τις κάνει συχνά δύσκολα ανιχνεύσιμες, τα αποδεικτικά στοιχεία μπορούν εύκολα να χαθούν ή να παρερμηνευτούν, ακόμη και η πράξη χορήγησης των ουσιών είναι δύσκολο να αποδειχθεί, πόσω μάλλον να στοιχειοθετηθεί ενώπιον του δικαστηρίου.

Η ιδιαίτερη σχέση της Μόσχας με τις τοξίνες και τις δηλητηριάσεις άρχισε πριν από έναν αιώνα, όταν ο Βλαντιμίρ Λένιν έδωσε εντολή να κατασκευαστεί το μυστικό χημικό «Εργαστήριο Χ» («Lab X»), του οποίου η τοποθεσία είναι άγνωστη μέχρι σήμερα. Η KGB χρησιμοποιούσε τα χημικά παρασκευάσματα του «Εργαστηρίου Χ» για να κάνει τους εχθρούς στο εσωτερικό και στο εξωτερικό να σωπάσουν. Χαρακτηριστική περίπτωση ο Βούλγαρος αντιφρονών Γκεόργκι Μάρκοφ, ο οποίος δολοφονήθηκε με ρικίνη, με την οποία ήρθε σε επαφή μέσω μιας ομπρέλας, στο Λονδίνο, στo τέλος της δεκαετίας του 1970.

ΣΕΡΓΚΕΪ & ΓΙΟΥΛΙΑ ΣΚΡΙΠΑΛ

Πατέρας και κόρη, ημιθανείς σε ένα παγκάκι

Τον Μάρτιο του 2018, ο Σεργκέι Σκριπάλ -πρώην διπλός πράκτορας των ρωσικών Μυστικών Υπηρεσιών και της Βρετανίας- και η κόρη του, Γιούλια, εντοπίζονται από περαστικούς ημιθανείς, σε ένα παγκάκι στο κέντρο της βρετανικής πόλης Σάλισμπερι. Κατά τη νοσηλεία τους, οι βρετανικές Αρχές ανιχνεύουν -στο αίμα των Σκριπάλ, στο σπίτι του Σεργκέι, στο εστιατόριο «Zizzi’s» όπου γευμάτισαν και στο παγκάκι- τον θανατηφόρο νευροτοξικό παράγοντα Novichoc A-234, που αναπτύχθηκε σε εργαστήρια της πρώην Σοβιετικής Ενωσης τη δεκαετία του 1970. Χρειάστηκαν εβδομάδες νοσηλείας προτού πάρουν εξιτήριο συνεχίζοντας τη φαρμακευτική αγωγή στο σπίτι.

Οι δράστες, όπως προκύπτει από την έρευνα των βρετανικών Αρχών, ήταν έμπειροι πράκτορες των ρωσικών Μυστικών Υπηρεσιών, οι οποίοι ταξίδεψαν με πλαστά διαβατήρια από τη Μόσχα στο Σάλισμπερι με πτήση της Aeroflot. Φέρεται πως είχαν κρύψει το Νοβιτσόκ σε μπουκάλι κολόνιας, ώστε να περάσει τον έλεγχο ασφαλείας του αεροδρομίου, και είχαν ψεκάσει με αυτό το πόμολο της εξώπορτας του σπιτιού του.

Η τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, χαρακτήρισε το περιστατικό ως «απόπειρα δολοφονίας», τονίζοντας πως ήταν πιθανό η συγκεκριμένη ενέργεια να είχε λάβει έγκριση από «υψηλά κλιμάκια» του ρωσικού κράτους. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή, ωστόσο χώρες της Δύσης προχώρησαν σε απέλαση διπλωματών.

Ο Σεργκέι για εννιά χρόνια μετέφερε πληροφορίες στην MI6, ωστόσο το 2004 συνελήφθη από τις ρωσικές Αρχές και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 13 ετών. Το 2010 έλαβε χάρη από τον τότε πρόεδρο, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, και εστάλη στη Βρετανία, στο πλαίσιο συμφωνίας ανταλλαγής κατασκόπων.

ΑΛΕΞΕΪ ΝΑΒΑΛΝΙ

Σε τεχνητό κώμα για περίπου έναν μήνα

Στην πτήση από το Τομσκ στη Μόσχα, τον Αύγουστο του 2020, ο Αλεξέι Ναβάλνι, επικριτής του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ένιωσε ξαφνική αδιαθεσία και νοσηλεύτηκε σε τοπικό νοσοκομείο, όπου οι γιατροί απέκλεισαν τη δηλητηρίαση. Σύμφωνα με αναφορές, στο νοσοκομείο υπήρξαν πράκτορες της FSB (υπηρεσία-«διάδοχος» της KGB). Διακομίσθηκε σε νοσοκομείο στη Γερμανία, όπου οι γιατροί κατέληξαν ότι δηλητηριάστηκε με τον νευροτοξικό παράγοντα Novichoc A-234. Τον έθεσαν σε τεχνητό κώμα από το οποίο βγήκε τον Σεπτέμβριο του 2020 και λίγους μήνες μετά επέστρεψε στη Ρωσία, παρότι γνώριζε ότι θα συλληφθεί. Η δηλητηρίαση και η σύλληψή του πυροδότησαν τις κυρώσεις από χώρες της Δύσης.

Σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές, ο Ναβάλνι βρέθηκε στο επίκεντρο μετά την ανακοίνωσή του ότι θα κατέβει υποψήφιος για την προεδρία και βρισκόταν υπό στενή παρακολούθηση σε τουλάχιστον 37 ταξίδια του. Η αλυσίδα των ανθρώπων που τον παρακολουθούσαν συνδέεται με την FSB και τον πρόεδρο Πούτιν, ωστόσο το Κρεμλίνο αρνήθηκε εμπλοκή του στην υπόθεση.

Ο Ναβάλνι υποστήριξε ότι πιθανόν δηλητηριάστηκε στο μπαρ του ξενοδοχείου όπου διέμενε στη σιβηρική πόλη Τομσκ, τη νύχτα πριν από το ταξίδι του. Το ποτό του ήταν «αηδιαστικό» και ήπιε λίγες γουλιές, ενώ ειδικοί σημειώνουν ότι ίσως ο νευροτοξικός παράγοντας να τοποθετήθηκε στα ρούχα που είχε δώσει να πλυθούν στην υπηρεσία του ξενοδοχείου.

ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΛΙΤΒΙΝΕΝΚΟ

Πλήρωσε με τη ζωή του την κριτική στον Πούτιν

Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, σφοδρός επικριτής της FSB και του Βλαντιμίρ Πούτιν και συνεργάτης, όπως πιστεύεται, των βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών αλλά και Ρώσων αντιφρονούντων, πέθανε σε ηλικία 43 ετών, τον Νοέμβριο του 2006, τρεις εβδομάδες αφότου ήπιε τσάι που περιείχε τη ραδιενεργή ουσία Πολώνιο-210 στο ξενοδοχείο «Millennium», στο Λονδίνο.

Οι βρετανικές Αρχές θεωρούν ότι τον δολοφόνησαν δύο Ρώσοι πράκτορες, πρώην συνεργάτες του, με τους οποίους βρισκόταν εκείνο το βράδυ. Ο Λιτβινένκο άφησε σημείωμα που κατηγορεί ευθέως τον Πούτιν για τη δολοφονία του. Δημόσια βρετανική έρευνα, 329 σελίδων, κατέδειξε ως υπαίτια για τη δολοφονία τη ρωσική ηγεσία, κάτι που η Μόσχα χαρακτήρισε «βρετανικό χιούμορ».

Ο Λιτβινένκο, πρώην στέλεχος της FSB, συγκρούστηκε σφοδρά με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και, αφού τον έδιωξαν από την Υπηρεσία Πληροφοριών της Ρωσίας, βρήκε καταφύγιο, το 1999, στη Βρετανία με τη γυναίκα του, Μαρίνα, και τον γιο του, Ανατόλι, όπου του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο, όχι όμως ειδική προστασία. Είχε κατηγορήσει τον Πούτιν ότι σχεδίαζε τη δολοφονία του Μπόρις Μπερεζόσφκι, ενός Ρώσου ολιγάρχη, προκαλώντας σάλο.

Ο Λιτβινένκο δεν σώπασε ούτε μετά τη φυγή του, καθώς σε βιβλίο του με τίτλο «Ανατινάζοντας τη Ρωσία», κατηγορεί ευθέως τον Πούτιν ως «αρχιτέκτονα» βομβιστικών επιθέσεων στο εσωτερικό της χώρας λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές, οι οποίες αποδόθηκαν σε Τσετσένους τρομοκράτες.

ΒΙΚΤΟΡ ΓΙΟΥΣΤΣΕΝΚΟ

Γλίτωσε με μόνιμη παραμόρφωση στο πρόσωπο

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία για την ουκρανική προεδρία το 2004, με αντίπαλο έναν φιλορώσο υποψήφιο, ο φιλοδυτικός υποψήφιος -και μετέπειτα πρόεδρος της Ουκρανίας- Βίκτορ Γιούστσενκο δηλητηριάστηκε με διοξίνη και το πρόσωπό του παραμορφώθηκε μόνιμα. Δεν κατηγόρησε το Κρεμλίνο, ωστόσο «φωτογράφισε» τον Ρώσο πρόεδρο ως υπαίτιο.

Ερευνες που πραγματοποιήθηκαν το 2005 αποκάλυψαν ότι στον Γιούστσενκο είχε χρησιμοποιηθεί καθαρή TCDD (πορτοκαλί παράγοντας), η πιο επιβλαβής γνωστή διοξίνη. Η υψηλή έκθεση σε διοξίνες μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, ασθένειες οργάνων, ανώμαλη τριχοφυΐα και μια σοβαρή μορφή ακμής που ονομάζεται χλωράκνη, η οποία προκαλεί κύστες και βλάβες, όπως στην περίπτωσή του.

Σύμφωνα με την έρευνα για τη δηλητηρίασή του, η οποία συνεχίζεται ακόμη, η διοξίνη προστέθηκε στο ρύζι που έτρωγε κατά τη διάρκεια του δείπνου. Αργότερα, με αφορμή τη δηλητηρίαση του Σκριπάλ, ο ίδιος προειδοποίησε τον κόσμο να συνετίσει τη ρωσική πολιτική. Είπε, επίσης, ότι η χρήση του «πορτοκαλί παράγοντα» ήταν ένα είδος συμβολισμού που χρησιμοποιούσε η Ρωσία επειδή ήταν κεντρικό πρόσωπο στην Πορτοκαλί Επανάσταση, η οποία είχε στόχο να φέρει την Ουκρανία πιο κοντά στην Ευρώπη και μακριά από τη Ρωσία.