Και χιλιάδες ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφορούν και αναπαράγονται ταχύτατα στο Διαδίκτυο πριν ελεγχθούν. Καλώς ήλθατε στην ενημέρωση νέας εποχής, στον κόσμο των social media, όπου οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν την τιμητική τους και τα ψέματα μπορεί να επηρεάσουν ακόμη και εκλογικές αναμετρήσεις!

Η εμπλοκή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης -τόσο σε επίπεδο χρηστών όσο και σε επίπεδο προεκλογικής εκστρατείας σε δύο πρόσφατα πολιτικά γεγονότα ιστορικής σημασίας, τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ και το δημοψήφισμα για το Brexit– είναι για κάποιους το κορυφαίο γεγονός της χρονιάς που πέρασε και θα επηρεάσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πολιτική πραγματικότητα, τον κόσμο γύρω μας, αλλά και το μέλλον της ενημέρωσης.

Το Facebook και το Twitter πήραν «φωτιά» για πολλές εβδομάδες, ξεπέρασαν κατά πολύ σε ισχύ και επισκεψιμότητα τα παραδοσιακά Μέσα Ενημέρωσης και φώτισαν το μέγεθος της ιδεολογικής πόλωσης, προβληματίζοντας για την επιρροή που μπορεί να έχουν στο κοινό. Μέσα στο πλαίσιο αυτό αναδείχθηκε και το τεράστιο «αγκάθι» των ψευδών ειδήσεων (fake news), κινητοποιώντας τις κυβερνήσεις, τα παραδοσιακά μίντια, αλλά και τους ίδιους τους «γίγαντες» του Διαδικτύου, όπως το Facebook και την Google, για να αναπτύξουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Μετά τις ΗΠΑ και τη νίκη του Τραμπ, την οποία πολλοί έσπευσαν να αποδώσουν και στην παραπληροφόρηση μέσω Διαδικτύου, στη δίνη του κυκλώνα μπαίνει και η Γερμανία, με την κυβέρνηση Μέρκελ να εκφράζει δημόσια την ανησυχία της για την προπαγάνδα στο Διαδίκτυο εν όψει των ομοσπονδιακών εκλογών του φθινοπώρου.

«Θα ήταν τρελό να πει κανείς ότι το αποτέλεσμα επηρεάζεται» από το μικρό ποσοστό των διακινούμενων ψευδών ειδήσεων, απαντάει ο συνιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ, διεμήνυσε ωστόσο πως θα ξεκινήσει εκστρατεία εκκαθάρισης. Στη Γερμανία άλλωστε, μία πρόσφατη έρευνα με την υπογραφή του BuzzFeed, διαπίστωσε ότι οι ακροδεξιές ιστοσελίδες αλλά και το Facebook δημοσιεύουν κατά κόρον ψευδείς ειδήσεις για την Ανγκελα Μέρκελ που διεκδικεί τέταρτη συνεχόμενη θητεία στην καγκελαρία.

Μέσα στο θολό αυτό τοπίο, η Μέρκελ εμφανίζεται να αφαιρεί τη γερμανική σημαία από τα χέρια ενός συνεργάτη της, εκφράζοντας την αντίθεσή της στα εθνικιστικά σύμβολα, βγάζει «σέλφι» με ένα 19χρονο Σύρο πρόσφυγα που στοχοποιήθηκε εσκεμμένα στη συνέχεια ως εγκληματίας και τζιχαντιστής και αμέσως μετά την επίθεση στο Βερολίνο παρουσιάστηκε σε μία «πειραγμένη» φωτογραφία με αιματοβαμμένα χέρια…

Τελευταίο πλήγμα μία ανάρτηση από τη δεξιά ιστοσελίδα Breitbart, σύμφωνα με την οποία μία ομάδα 1.000 ανθρώπων πυρπόλησε την παλαιότερη εκκλησία της Γερμανίας στο Ντόρτμουντ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς φωνάζοντας «Αλαχού Ακμπάρ». Η ιστορία εξαπλώθηκε ταχύτατα, οι τοπικές αρχές έσπευσαν να τη διαψεύσουν και τα ειδησεογραφικά σάιτ επέκριναν το Breitbart «για μία σκόπιμη εκστρατεία παραπληροφόρησης με σκοπό το μίσος και την προπαγάνδα».

Οι αναλυτές θεωρούν ότι οι ρατσιστικές αναρτήσεις βοηθούν στη δημοφιλία του ξενοφοβικού αντιευρωπαϊκού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) που σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της κυριακάτικης «Bild» παραμένει στο 12% και σταθεροποιείται στην τρίτη θέση των προτιμήσεων, μετά τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες.

Εν μέσω της αυξανόμενης ανησυχίας λοιπόν πριν από τις εκλογές, το Facebook εισάγει νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων στη Γερμανία. Την περασμένη εβδομάδα ο «άρχοντας» των social media ανακοίνωσε ότι θα επιτρέπει στους χρήστες στη χώρα να ανιχνεύουν τις ψευδείς ειδήσεις που στη συνέχεια θα «περνούν» σε ανεξάρτητους ερευνητές προς εξακρίβωση.

Αν μια ιστορία θεωρείται αναξιόπιστη, θα συνοδεύεται από την ένδειξη «αμφισβητούμενη» στη ροή ειδήσεων. Ηδη από τον Δεκέμβριο χρησιμοποιεί μια σειρά από νέα εργαλεία για την καταπολέμηση της διάδοσης των πλαστών ειδήσεων, εξοστρακίζοντας μεταξύ άλλων από την πλατφόρμα «τους χειρότερους παραβάτες» και εγκαινιάζοντας συνεργασία με πέντε οργανισμούς ελέγχου (Associated Press, ABC News, Snopes, FactCheck.org και Politifact).

Ο Γερμανός υπουργός Δικαιοσύνης Χάικο Μάας προειδοποιεί, με τη σειρά του, για την άμεση ανάγκη να παταχθεί η εξάπλωση των πλαστών ειδήσεων μέσω των social media, υπογραμμίζοντας ότι οι νόμοι δυσφήμησης στη Γερμανία είναι πολύ πιο αυστηροί από εκείνους των ΗΠΑ. Οι αρμόδιες Αρχές εξετάζουν ακόμη και την επιβολή τσουχτερού πρόστιμου.

«Στη Γερμανία διαπιστώνουμε μια κρίση εμπιστοσύνης προς τα καθιερωμένα μέσα ενημέρωσης», δίνει τη δική του διάσταση, ο Λουτς Χέλμ της Hoaxmap, μιας ιστοσελίδας που παρακολουθεί ψευδείς ειδήσεις. «Ενας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που δεν εμπιστεύεται πια τις ιστορίες των ΜΜΕ, αναζητεί εναλλακτικές πηγές. Αυτό δίνει τροφή στις θεωρίες συνωμοσίας και στα σκοτεινά σάιτ, γεγονός που οδηγεί με τη σειρά του στην αύξηση της παραπληροφόρησης και των θεωριών συνωμοσίας».

Σύμφωνα με τη γερμανική ερευνητική ομάδα Correctiv η εξάπλωση των πλαστών ειδήσεων, ιδιαίτερα στο Facebook, είναι ήδη μια από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. «Φοβόμαστε ότι οι απειλές αυτές θα γίνουν ακόμη πιο μαζικές τους επόμενους μήνες, είτε πρόκειται για τοπικές είτε για ομοσπονδιακές εκλογές», δήλωσε εκπρόσωπός της στην Deutsche Welle. «Για το λόγο αυτό, είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να καταπολεμήσουμε τα ψέματα και την προπαγάνδα. Η δημοκρατία μας δεν πρέπει να χειραγωγείται από τους ψεύτες».

NΑΤΑΣΑ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

 [email protected]

Διαβάστε περισσότερα στην έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής