Το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) έχει ήδη δημιουργήσει το έδαφος για να επιχειρηματολογήσει ότι η Μέρκελ έχει αποτύχει να προστατεύσει τους Γερμανούς πολίτες. Αμέσως μετά το περιστατικό στο Βερολίνο, ο ηγέτης του AfD, Φράουκε Πέτρι, ανακοίνωσε ότι η απόφαση της Μέρκελ να αφήσει ανοιχτά τα σύνορα έχει ζημιώσει τη γερμανική εθνική ασφάλεια.
Η ΔΗΜΟΤΙΚΟΤΗΤΑ του AfD έχει αυξηθεί από τότε που η Μέρκελ επέλεξε τον Αύγουστο του 2015 να επιτρέψει σε Σύρους πρόσφυγες να υποβάλουν αίτημα για άσυλο στη Γερμανία. Πριν από την ανακοίνωση, η στήριξη στο AfD κυμαινόταν γύρω στο 4%. Από τότε, οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν μεταξύ 12% και 13%. Το κόμμα είχε επίσης μια ισχυρή παρουσία στις περιφερειακές εκλογές, ιδιαίτερα στα ανατολικά της χώρας. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες έχει ατονήσει η λαϊκή στήριξη στο AfD, καθώς το κόμμα αναλώνεται στις διαφωνίες που υπάρχουν στην ηγεσία, ενώ καταβάλλει προσπάθειες να διευρύνει τη ρητορική του πέρα από τη μετανάστευση. Δέκα μήνες πριν από τις επόμενες γερμανικές εκλογές, δεν υπάρχει εγγύηση ότι το AfD θα μπορέσει να κεφαλαιοποιήσει την τελευταία επίθεση. Αλλά στην περίπτωση που υπάρξουν επιπλέον επιθέσεις, πριν οι Γερμανοί προσέλθουν στις κάλπες -ένα ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί-, το AfD μπορεί να έχει περισσότερες ευκαιρίες διεύρυνσης της στήριξής του στο εκλογικό σώμα.
Η ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ δεν αποτελεί τη μοναδική απειλή που ελλοχεύει πίσω από τη Μέρκελ. Κάποιοι από τους συμμάχους της στο εσωτερικό του κυβερνώντος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος και στο βαυαρικό αδελφό κόμμα, τη Χριστιανική Κοινωνική Ενωση (CSU), απηύθυναν έκκληση για αυστηρότερους κανόνες στη μετανάστευση. Αν και η κυβέρνηση της Μέρκελ έχει ήδη σκληρύνει τη στάση της στο θέμα, το CSU έχει ζητήσει την εισαγωγή των ετήσιων ποσοστώσεων για τους αιτούντες άσυλο. Μέχρι στιγμής, η Μέρκελ αρνείται να ανταποκριθεί στο συγκεκριμένο αίτημα. Το κόμμα θα ήθελε, επίσης, να ενισχύσει τους ελέγχους στα σύνορα και να δημιουργήσει ειδικές συνοριακές ζώνες, όπου θα γίνεται ο έλεγχος των αιτούντων άσυλο, πριν από την είσοδό τους στη χώρα. Την επόμενη μέρα μετά την επίθεση στο Βερολίνο, ο επικεφαλής του CSU, Χορστ Σίχοφερ, δήλωσε ότι η Γερμανία θα πρέπει να επανεξετάσει τις πολιτικές για το μεταναστευτικό και την ασφάλεια. Αντιμετωπίζοντας σκληρό ανταγωνισμό από το AfD και διαφωνίες στο εσωτερικό του δικού της κόμματος, η Μέρκελ βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση, προκειμένου να σκληρύνει τις πολιτικές της πριν από τις εκλογές.
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ της επίθεσης του Βερολίνου δεν περιορίζονται μόνο στη Γερμανία. Το Υπουργικό Συμβούλιο της Μέρκελ πιέζει για μεγαλύτερη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Στον απόηχο των πρόσφατων επιθέσεων στη Γαλλία, στο Βέλγιο και τη Γερμανία και εν μέσω αυξανόμενης αβεβαιότητας αναφορικά με το μέλλον του ΝΑΤΟ, η άμυνα και η ασφάλεια είναι πιθανόν δύο από τα λίγα ζητήματα που μπορεί ακόμα να βρεθεί κάποια συναίνεση στο μπλοκ. Το ενδιαφέρον της Γερμανίας, επιδιώκοντας τη συνεργασία της Ευρώπης στα θέματα αυτά, είναι πιθανό μόνο να αυξηθεί, όπως αντίστοιχα και η υποστήριξή της για την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα του μπλοκ. Η Ευρώπη θα μπορούσε επίσης να κλείσει τις πόρτες της κατά μήκος των κύριων οδών μετανάστευσης της ηπείρου. Στη διάρκεια του τελευταίου ενάμιση χρόνου, αρκετές χώρες που συνορεύουν με αυτές τις διαδρομές έχουν εισαγάγει αυστηρότερα μέτρα στα σύνορα, τοποθετώντας φράχτες, σε μια προσπάθεια να ανακόψουν τη ροή των μεταναστών από το έδαφός τους. Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ήθελε μέλη της Ε.Ε. να άρουν σταδιακά τους ελέγχους αυτούς, το να τα πείσει να το πράξουν δεν θα είναι εύκολο.
ΜΕΡΟΣ του προβλήματος αποτελεί η περιορισμένη επιρροή που έχει η Ευρωπαϊκή Ενωση στις εσωτερικές διεργασίες των χωρών απ’ όπου προέρχονται και διέρχονται οι μετανάστες. Στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου που συνδέει τη Βόρεια Αφρική με τη Νότια Ιταλία, για παράδειγμα, οι Βρυξέλλες δεν μπορούν να κάνουν πολλά προκειμένου να σταματήσουν το ταξίδι των οικονομικών μεταναστών από την υποσαχάρια Αφρική στα βόρεια μέσω Λιβύης. Κατά συνέπεια, το 2017 η Ιταλία θα συνεχίσει πιθανόν να σηκώνει το βαρύ φορτίο των μεταναστών.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ κατά μήκος του διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου που συνδέει την Τουρκία με την Ελλάδα, σταθερή μέχρι στιγμής, θα μπορούσε να επιδεινωθεί. Η Αγκυρα εφαρμόζει τη συμφωνία που επετεύχθη με την Ευρωπαϊκή Ενωση για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών προς την ηπειρωτική Ευρώπη. Αλλά πλησιάζοντας οι εκλογές σε βασικά κράτη-μέλη της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ολλανδίας, θα είναι δύσκολο για το μπλοκ να εκπληρώσει την υπόσχεσή του για άρση της ταξιδιωτικής βίζας για τους Τούρκους πολίτες – τον ακρογωνιαίο λίθο της συμφωνίας. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα, με τις εντάσεις που αυξάνονται ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, οι οποίοι κατηγορούν την Αθήνα για τη θέσπιση πολιτικών που δεν ευθυγραμμίζονται με τις απαιτήσεις τους στο εν εξελίξει πρόγραμμα διάσωσης. Αν και η Αθήνα πιθανότατα θα το διευθετήσει, μια πολιτική κρίση στην Ελλάδα θα μειώσει την ικανότητά της -και την προθυμία- να συντονιστεί ως προς την μεταναστευτική πολιτική της με την Αγκυρα και τις Βρυξέλλες.
Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ έξαρση των επιθέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη θα διαμορφώσει και άλλες προεκλογικές εκστρατείες. Η ασφάλεια θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των δύο γύρων των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας, που έχουν προγραμματιστεί για τον Απρίλιο και τον Μάιο. Τα πιο δημοφιλή γαλλικά κόμματα -το συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα και το εθνικιστικό Εθνικό Μέτωπο- θα επιδιώξουν τη στήριξη ενός εκλογικού σώματος που φοβάται τη σύνδεση μεταξύ μετανάστευσης και τρομοκρατίας. Ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα θα κερδίσει, η επόμενη κυβέρνηση στο Παρίσι κατά πάσα πιθανότητα θα επικρίνει τη συμφωνία Σένγκεν, εισάγοντας αυστηρότερες πολιτικές για τη μετανάστευση. Στα βορειοανατολικά, εν τω μεταξύ, η Ολλανδία προετοιμάζεται για εκλογές τον Μάρτιο.
Εκεί, προηγείται το Κόμμα της Ελευθερίας, που είναι εναντίον των μεταναστών. Ακόμη κι αν τα εθνικιστικά κόμματα και αυτά που είναι εναντίον της μετανάστευσης στην Ευρώπη δεν καταφέρουν να μπουν στην κυβέρνηση των χωρών τους, η αυξανόμενη δημοτικότητά τους θα αναγκάσει τους πιο μετριοπαθείς αντιπάλους τους να αλλάξουν τις ατζέντες τους προς αποφυγήν απώλειας περισσότερων ψήφων.
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής