Μια μέρα πριν από την επίσημη επίσκεψη της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ στην Τουρκία (μετά από πρόσκληση το προέδρου Ταγίπ Ερντογάν) και σε αντίθεση με την αντιμετώπιση της λιβυκής κρίσης από το Βερολίνο, η Επιστημονική υπηρεσία της Γερμανικής Βουλής αποφάνθηκε ότι η τουρκολιβυκή συμφωνία συνεργασίας παραβιάζει τη Σύμβαση του Διεθνούς Δικαίου Θαλάσσης.

Οπως τονίζει το ρεπορτάζ της «Ντόιτσε Βέλε», η νομική προσέγγιση του μνημονίου κατανόησης ανάμεσα στην Τουρκία και τη Λιβύη για τη δικαιοδοσία στις θαλάσσιες ζώνες στην ανατολική Μεσόγειο καταγράφεται λεπτομερώς σε 18 σελίδες από την Επιστημονική Υπηρεσία της γερμανικής ομοσπονδιακής βουλής.

Η γνωμοδότηση εξετάζει τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην κυπριακή ΑΟΖ και επισημαίνει στα συμπεράσματά της ότι στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρεται ότι οι νήσοι, ανεξάρτητα του μεγέθους τους, διαθέτουν υφαλοκρηπίδα. Συνεπώς οι θαλάσσιες περιοχές των νήσων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την οριοθέτηση των ΑΟΖ. Η Τουρκία –προστίθεται– δεν μπορεί να προβάλλει ως νομικά δεσμευτικό τον ισχυρισμό ότι οι προβλέψεις της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας δεν τη δεσμεύουν, αφού η χώρα δεν έχει επικυρώσει τη σύμβαση.

Σχετικά με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η Επιτροπή τονίζει ότι η υπογραφή του έγινε χωρίς να ληφθεί η σύμφωνη γνώμη των άλλων μεσογειακών χωρών και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το μνημόνιο παραβιάζει το αναγνωρισμένο εθιμικό δίκαιο των ελληνικών νησιών με το να «αρνείται» την ελληνική ΑΟΖ νοτιοανατολικά της Κρήτης και δημιουργεί (αντιποιείται) μια δική της ενιαία ΑΟΖ μέχρι τις ακτές της Κρήτης και της Ρόδου.

Η τουρκικής καταγωγής Σεβίμ Ντάγκντελεν, βουλευτής του κόμματος «Αριστερά» (η οποία ζήτησε από την επιστημονική υπηρεσία τη γνωμάτευση), κάλεσε την καγκελάριο Μέρκελ να θέσει θέμα μνημονίου στη συνάντησή της με τον πρόεδρο Ερντογάν. Η βουλευτής υποστηρίζει ότι η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να σταματήσει άμεσα τις πωλήσεις όπλων και τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας στην Τουρκία.

Η Μόσχα

Την ίδια ώρα η Ρωσία διαψεύδει ότι πρόκειται να αναγνωρίσει το ψευδοκράτος. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών με ανακοίνωσή του τονίζει ότι η Μόσχα δεν προτίθεται να προβεί σε συμφωνία που να σχετίζεται με την αναγνώριση της «ΤΔΒΚ». Οπως ανακοίνωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, «η Ρωσία πάντα υιοθετούσε θέση αρχών στη διευθέτηση του Κυπριακού και τασσόταν υπέρ της εξεύρεσης λύσης, η οποία να βασίζεται στις αντίστοιχες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που προβλέπουν τη δημιουργία δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας». Η ανακοίνωση αναφέρεται «στις φήμες, τα υπονοούμενα» (περί αναγνώρισης του ψευδοκράτους) και μιλάει για «δυνάμεις, οι οποίες επιδιώκουν να βλάψουν ευθέως τους ιστούς των διμερών σχέσεων».

Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών ζητάει ο Ακάρ

Τη θεωρία της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου επανέφερε στην επικαιρότητα ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ, δείχνοντας πως η Αγκυρα έχει ως στόχο να μεγαλώσει το μέτωπο των ελληνοτουρκικών διαφορών.

Ο Ακάρ υποστήριξε πως «υπάρχουν 23 νησιά, τα οποία πρέπει να είναι σε καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης. 16 από αυτά έχουν στρατιωτικοποιηθεί. Εχουν χτιστεί κτίρια κι άλλα πολλά. Εσείς παραβιάζετε τη συμφωνία. Αναμένουμε από την Ελλάδα να συμπεριφερθεί στη βάση του διεθνούς δικαίου, με βάση τις συμφωνίες που υπέγραψε στο πλαίσιο των σχέσεων καλής συμφωνίας».

Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας είπε ότι «δεν υπάρχει χώρα με έξι ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα και 10 ναυτικά μίλια εναέριο χώρο. Είμαστε απέναντι σε ένα παράδοξο. Και αυτό ακόμη προσπαθούν να το παρουσιάσουν στη διεθνή κοινότητα σαν να είναι σωστό».

Άμεση ήταν η απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών που ανέφερε πως «είναι τουλάχιστον υποκριτικό μια χώρα που παραβιάζει συστηματικά την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα σχεδόν όλων των γειτονικών χωρών της, μια χώρα που απειλεί με πόλεμο γείτονα και σύμμαχό της αν ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά του, μια χώρα που διαλαλεί ότι παραβιάζει το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη, να επικαλείται το διεθνές δίκαιο».

Υπό παραίτηση ο ναύαρχος – εμπνευστής του μνημονίου Τουρκίας-Λιβύης

Υπό παραίτηση φαίνεται πως βρίσκεται ο ναύαρχος Τζιχάντ Γιαϊτζί, ο «αρχιτέκτονας» της ιδεολογίας της «Γαλάζιας Πατρίδας» αλλά και της ιδέας μνημονίου μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Τούρκο στρατιωτικό που μίλησε στην εφημερίδα Hurriyet, «είτε θα τον εξαναγκάσουν σε παραίτηση, είτε θα παραιτηθεί μόνος του». Μάλιστα, ανέφερε πως τους τελευταίους μήνες, σε όσα συνέδρια έλαβαν χώρα για το τουρκολιβυκό σύμφωνο, ο ναύαρχος δεν προσκλήθηκε ούτε μία φορά! Οπως αναφέρει, είτε κάποιοι τον πιέζουν να παραιτηθεί, ή σκέφτεται από μόνος του να πάρει αυτή την απόφαση, καθώς δεν μπορεί να ανεχθεί τις συκοφαντίες.

Ο Γιαϊτζί πριν από λίγες εβδομάδες σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Hurriyet είχε προτείνει στην τουρκική κυβέρνηση να έρθει άμεσα σε συμφωνία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Η δήλωση αυτή ενδέχεται να ενόχλησε έντονα τον Ερντογάν και τον Τσαβούσογλου, καθώς, όπως αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές, η κυβέρνηση δέχεται προτάσεις αλλά όχι δημόσιες υποδείξεις από στρατιωτικό.

Από την έντυπη έκδοση