Στην ανακοίνωσή του, το τουρκικό ΥΠΕΞ διατείνεται επίσης ότι το γεγονός πως η ΕΕ δεν αναφέρεται στους Τουρκοκύπριους στην απόφασή της, που δημοσιοποιήθηκε χθες βράδυ, «δείχνει πόσο προκατειλημμένη και μονομερής είναι η ΕΕ στο Κυπριακό».

Στο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών των 28 αποφασίστηκε να ανασταλούν «οι διαπραγματεύσεις για τη συνολική Συμφωνία Αεροπορικών Μεταφορών» και να ακυρωθούν «προς το παρόν» τόσο «το Συμβούλιο Σύνδεσης», όσο και οι «περαιτέρω συνεδριάσεις του διαλόγου υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας». Ακόμη, αποφασίστηκε «να μειωθεί η προενταξιακή βοήθεια προς την Τουρκία για το 2020», ενώ οι ευρωπαίοι ΥΠΕΞ απηύθυναν παράλληλα προτροπή προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να «επανεξετάσει» τις δανειακές χορηγήσεις της στην Τουρκία.

Η πρώτη αντίδραση από την Κύπρο

Η Λευκωσία, θεωρεί ότι τα μέτρα που αποφάσισαν χθες οι 28 υπουργοί εξωτερικών της ΕΕ κατά της Τουρκίας, είναι επαρκή στην παρούσα φάση, καθώς η πόρτα για επιβολή κυρώσεων (στοχευμένα μέτρα κατά προσώπων και εταιρειών) παραμένει ανοιχτή, σε περίπτωση που η Άγκυρα εντείνει τις προκλήσεις της στη Κυπριακή ΑΟΖ.

Όπως ανέφεραν στο protothema.gr, κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία, αν η Κύπρος δεν ήταν χώρα μέλος της ΕΕ, η Τουρκία δεν θα είχε καμία απολύτως επίπτωση και ενδεχομένως να μην υπήρχαν καν δηλώσεις καταδίκης της συμπεριφοράς της. Τα κυρίως οικονομικά και πολιτικά μέτρα που αποφασίστηκαν χθες στις Βρυξέλλες, κατά την Λευκωσία αποτελούν μήνυμα, παρά το ότι η Άγκυρα επιχείρησε μέχρι τη τελευταία στιγμή να δημιουργήσει ρήγματα στην ομοφωνία των 28, προσεγγίζοντας διάφορες χώρες.

Οι κυρώσεις της ΕΕ προς την Τουρκία

Τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας σε συνέχεια των γεωτρήσεων στην Κύπρο υιοθέτησαν και επίσημα σήμερα οι 28 υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ κατά τη διάρκεια συνάντησης που πραγματοποίησαν στις Βρυξέλλες.

Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τα μέτρα η ανακοίνωση των “28” αναφέρει:

“Υπό το φως των συνεχιζόμενων και νέων παράνομων δραστηριοτήτων γεώτρησης της Τουρκίας, το Συμβούλιο αποφασίζει να αναστείλει τις διαπραγματεύσεις για τη συνολική Συμφωνία Αεροπορικών Μεταφορών και συμφωνεί να μην πραγματοποιήσει προς το παρόν το Συμβούλιο Σύνδεσης και περαιτέρω συνεδριάσεις τού υψηλού επιπέδου διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας”.

Επιπλέον σημειώνεται ότι “Το Συμβούλιο συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής να μειωθεί η προενταξιακή βοήθεια προς την Τουρκία για το 2020 και καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να επανεξετάσει τις δανειοδοτικές της δραστηριότητες στην Τουρκία, ιδίως όσον αφορά τον δανεισμό με κρατικούς τίτλους”.

Τέλος, τονίζεται ότι “το Συμβούλιο εξακολουθεί να ασχολείται με το θέμα και, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου, καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να συνεχίσουν να διερευνούν επιλογές για στοχευμένα μέτρα σε σχέση με τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες γεώτρησης της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο”, δηλώνοντας ότι “θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και θα επανέλθει στο θέμα αυτό, όπως ενδείκνυται”.

Εξάλλου, στο τελικό κείμενο των συμπερασμάτων οι “28” παραπέμπουν στα “συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2019 και προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ιδίως εκείνα της 20ής Ιουνίου 2019”, εκφράζοντας “τη λύπη τους για το γεγονός ότι, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταματήσει τις παράνομες δραστηριότητές της στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία συνέχισε τις εργασίες γεώτρησης δυτικά της Κύπρου και ξεκίνησε δεύτερη δραστηριότητα γεώτρησης βορειοανατολικά της Κύπρου εντός κυπριακών χωρικών υδάτων”.

Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο “επισημαίνει εκ νέου τις σοβαρές και άμεσες αρνητικές επιπτώσεις των παράνομων αυτών ενεργειών σε όλο το φάσμα των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας” και “καλεί και πάλι την Τουρκία να απόσχει από τέτοιες ενέργειες, να ενεργεί με πνεύμα καλής γειτονίας και να σέβεται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο”.

“Το Συμβούλιο, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για την πρόσκληση από την κυβέρνηση της Κύπρου να διαπραγματευθεί με την Τουρκία, σημειώνει ότι η οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και υφαλοκρηπίδας θα πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας”, προσθέτει η ανακοίνωση του Συμβουλίου Εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, ενώ υπογραμμίζει πως “Η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην υποστήριξη προσπαθειών που καταβάλλονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για συνεργασία με τα μέρη με σκοπό να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα επιτρέψουν να επαναρχίσουν διαπραγματεύσεις για μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος”.

“Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι παραμένει επιτακτικής σημασίας να δεσμευθεί και να συμβάλει η Τουρκία σε μια τέτοια διευθέτηση, μεταξύ άλλων και των εξωτερικών πτυχών του, εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και σε ευθυγράμμιση προς τις αρχές στις οποίες είναι θεμελιωμένη η ΕΕ και προς το ενωσιακό κεκτημένο”, επισημαίνεται στο ίδιο κείμενο.

Θέλει μοιρασιά ο Ακιντζί

Εννιά σημεία περιέχει η επιστολή που ο Τουρκοκύπριος ηγέτης απέστειλε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, που περιλαμβάνουν την δημιουργία κοινής επιτροπής υδρογονανθράκων, τις βασικές αρχές για τον τρόπο εργασίας και τις αρμοδιότητες, τον διαμοιρασμό των εσόδων, την κατάσταση των υφιστάμενων αδειοδοτήσεων και λεπτομέρειες σχετικά με τις προτεραιότητες χρήσης των εσόδων. Το περιεχόμενο της πρότασης αποκαλύπτει το τουρκοκυπριακό «πρακτορείο» ειδήσεων που επικαλείται «ασφαλείς πληροφορίες». Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, το πρώτο σημείο της επιστολής Ακιντζί ξεκαθαρίζει τις βασικές αρχές και πως «οι δύο κοινοί ιδιοκτήτες του νησιού, Τουρκοκύπριοι και Ελλυνοκύπριοι έχουν και ίσα δικαιώματα στις πηγές φυσικού αερίου και πρέπει και οι δύο κοινότητες να επωφεληθούν ταυτόχρονα και με τρόπο δίκαιο από αυτές τις πηγές».
Στην ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνεται η λήψη αποφάσεων να είναι με συναίνεση, οι δύο κοινότητες να εκπροσωπούνται ισότιμα, να είναι μια επιτροπή υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και με τη συμμετοχή της ΕΕ ως παρατηρητή. Επιπλέον, όταν παρίσταται ανάγκη να μπορούν να κληθούν διεθνείς ανεξάρτητοι ειδικοί σε θέματα ενέργειες.

Στην πρόταση σημειώνεται ως βασική αρχή ότι η συμφωνία στο θέμα των υδρογονανθράκων δεν θα παραβιάζει τις υφιστάμενες θέσεις της τουρκοκυπριακής και της ελληνοκυπριακής πλευράς σχετικά με μια περιεκτική λύση στο Κυπριακό. Γίνονται επίσης κάποιες προτάσεις που αφορούν το τι θα γίνει από δω και πέρα σε σχέση με τις αδειοδοτημένες θαλάσσιες περιοχές που συμπίπτουν – όπως αναφέρεται – και τις δραστηριότητες έρευνας και εκμετάλλευσης. Προβλέπεται δε στην πρώτη συνάντηση των μελών της κοινής επιτροπής να συμφωνηθεί το ποσοστό για τον διαμοιρασμό των εσόδων από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Επιπλέον, η κοινή επιτροπή προτείνεται να έχει την αρμοδιότητα προγραμματισμού για το μέλλον, πώς θα φτάσουν τα αποθέματα στις διεθνείς αγορές και παρόμοια θέματα.

Ξεχωριστό σημείο αποτελεί και η πρόταση για δημιουργία ενός κοινού ταμείο από τα έσοδα των υδρογονανθράκων και στο μέλλον ένα σημαντικό μέρος αυτού του ταμείου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί, στο πλαίσιο μιας περιεκτικής λύσης, για την λύση του περιουσιακού και έργα προς μια ισορροπημένη ανάπτυξη των δύο πλευρών.