27 ΜΑΪΟΥ 1960

Υποκινητής ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, Τζεμάλ Γκιουρσέλ. Οι Ενοπλες Δυνάμεις ανέτρεψαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Τζελάλ Μπαγιάρ, και τον πρωθυπουργό, Αντνάν Μεντερές, ο οποίος, στηριζόμενος στους συντηρητικούς κτηματίες της Ανατολίας, είχε κερδίσει τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, το 1950, το 1954 και το 1957. Ο Αντνάν Μεντερές, ο οποίος έχει συνδέσει το όνομά του και με το πογκρόμ εις βάρος των Ελλήνων της Πόλης το 1955, εκτελέστηκε μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών, Ρουστού Ζορλού, και τον υπουργό Οικονομίας, Χασάν Πολατκάν, στις 16 Σεπτεμβρίου 1961.

12 ΜΑΡΤΙΟΥ 1971

Η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων επέδωσε τελεσίγραφο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στρατηγό Τζεβντέτ Σουνάι (ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος του 1960), ζητώντας του την άμεση παραίτηση της κυβέρνησης του ηγέτη του Κόμματος της Δικαιοσύνης (διάδοχη κατάσταση του Δημοκρατικού Κόμματος), Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας και την αποκατάσταση του νόμου και της τάξης. Ο Ντεμιρέλ παραιτήθηκε την ίδια μέρα και σχηματίσθηκε κυβέρνηση προσωπικοτήτων υπό τον καθηγητή Νιχάτ Ερίμ, μέλος του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (το κόμμα που ίδρυσε ο Κεμάλ Ατατούρκ). Ακολούθησαν η διάλυση δεκάδων αριστερών οργανώσεων και χιλιάδες συλλήψεις αριστερών.

12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1980

Υποκινητής ο Κενάν Εβρέν. Η χρόνια ακυβερνησία της δεκαετίας του 1970, σε συνδυασμό με την περαιτέρω ενίσχυση των αριστερών οργανώσεων στα συνδικάτα και τα πανεπιστήμια, είχε δημιουργήσει χάος στην Τουρκία. Η δράση της ακροδεξιάς οργάνωσης Γκρίζοι Λύκοι του Αρπασλάν Τουρκές, που μέσα σε διάστημα δύο χρόνων είχε δολοφονήσει 860 αριστερούς συνδικαλιστές, προκάλεσε την εμφάνιση του αριστερού αντάρτικου πόλεων (Ντεβ Γιολ). Ο πρωθυπουργός Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ υποχρεώθηκε σε παραίτηση, η Βουλή διαλύθηκε, όλα τα πολιτικά κόμματα διαλύθηκαν και οι ηγεσίες τους εξοστρακίστηκαν από το δημόσιο βίο. Το 1983 έγιναν εκλογές με νέο εκλογικό νόμο, νέα κόμματα και χωρίς την παρουσία των πολιτικών ηγετών που κυριάρχησαν στη δεκαετία του ’70. Νικητής αναδείχθηκε το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας του Τουργκούτ Οζάλ.

28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1997

Η στρατιωτική ηγεσία πέτυχε τη διάλυση της κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον ισλαμιστή πρωθυπουργό Νετσμετίν Ερμπακάν, πολιτικό μέντορα του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι στρατιωτικοί οργάνωσαν τον Φεβρουάριο παρέλαση αρμάτων μάχης στους δρόμους ενός προαστίου της Αγκυρας και διατήρησαν την πίεσή τους μέχρι τη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού, τον Ιούνιο. Αντίθετα από τα κανονικά πραξικοπήματα που είχαν προηγηθεί το 1960, το 1971 και το 1980, η συγκεκριμένη επέμβαση του Στρατού στην πολιτική σφαίρα πραγματοποιήθηκε χωρίς βία και χαρακτηρίζεται έκτοτε «μεταμοντέρνο πραξικόπημα».

ΑΛΙΚΗ ΚΟΤΖΙΑ

Aπό την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής