Οι αλλαγές στη διαδοχική αφορούν περίπου 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενους που έχουν ασφαλιστεί σε περισσότερα από ένα Ταμεία κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Κερδισμένοι ως προς τις προϋποθέσεις εξόδου με ευνοϊκότερα όρια ηλικίας είναι δημόσιοι υπάλληλοι και όσοι ξεκίνησαν την ασφάλιση πριν από το 1993, καθώς έχουν τη δυνατότητα, ανάλογα με τα «ένσημα» που έχουν σήμερα, να κατοχυρώσουν και να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τα μεταβατικά όρια ηλικίας που ισχύουν ως το 2021 και είναι κάτω των 67 ετών για όσους έχουν λιγότερα από 35 έτη και κάτω των 62 ετών για όσους έχουν από 35 ως 40 χρόνια.

Για την κατηγορία των νέων από 1ης/1/1993 και μετά ασφαλισμένων σε ένα ή διαδοχικά σε περισσότερα Ταμεία, τα όρια ηλικίας είναι κλειδωμένα στα 67 και στα 62, με τη διαφορά όμως ότι η σύνταξή τους θα υπολογίζεται βάσει των εισφορών που πλήρωσαν σε κάθε Ταμείο και όχι μόνον από τον μισθό ή το ασφαλιστέο εισόδημα που προκύπτει στον τελευταίο φορέα ασφάλισης.

Οι ασφαλισμένοι που υπέβαλαν αιτήσεις συνταξιοδότησης με διαδοχική ασφάλιση πριν την από εφαρμογή του νόμου, δηλαδή πριν από τις 13/5/2016, έχουν το παλιό καθεστώς, δηλαδή το αίτημα κρίνεται από τον τελευταίο φορέα εφόσον έχουν σε αυτόν 1.500 ημέρες, εκ των οποίων 500 την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή της αίτησης. Αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, τότε αρμόδιος είναι ο προηγούμενος φορέας.

Το κλειδί για τις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης είναι σε ποιο Ταμείο ο ασφαλισμένος θεμελιώνει δικαίωμα πιο γρήγορα.

Για παράδειγμα, όσοι είχαν ΙΚΑ και στη συνέχεια ΟΑΕΕ, με συνολικό χρόνο 37 έτη, μπορούν να αποχωρήσουν όχι με τα όρια ηλικίας του ΟΑΕΕ που είναι μετά το 60ό έτος, αλλά με τα όρια ηλικίας του ΙΚΑ, που είναι από τα 58,5, εφόσον συμπλήρωσαν την ηλικία των 58 από 19/8/2015 και μετά. Η βασική προϋπόθεση είναι να κατοχυρώσουν τις προϋποθέσεις ΙΚΑ, δηλαδή να έχουν ως το 2012 35 έτη, είτε πραγματικά είτε με εξαγορά πλασματικού χρόνου.

Μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων

Το βασικότερο μειονέκτημα στη διαδοχική ασφάλιση είναι η μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση και απονομή σύνταξης. Η διαδικασία αυτή παίρνει ως και 4 χρόνια για αιτήσεις που εκκρεμούν μέχρι τις 13/5/2016.

Οσοι υποβάλουν αιτήσεις μετά τις 13/5/2016 παίρνουν μόνον την προσωρινή σύνταξη. Οριστική δεν έχει βγει ούτε για δείγμα γιατί οι υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας καθυστέρησαν από τη μια να εκδώσουν την εγκύκλιο για τον τρόπο υπολογισμού και την αναπροσαρμογή μισθών με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (αντί του δείκτη μεταβολής μισθών στο σύνολο της οικονομίας που έλεγε αρχικά ο νόμος) και από την άλλη μόλις ο ΕΦΚΑ πήρε την εγκύκλιο την έστειλε πίσω στο υπουργείο ζητώντας… νέες διευκρινίσεις!

Τι σημαίνουν οι αλλαγές, σύμφωνα με τους ειδικούς

Το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» δημοσιεύει σήμερα με τη βοήθεια ειδικών έναν αποκαλυπτικό οδηγό για τις αλλαγές στη διαδοχική ασφάλιση και τα όρια ηλικίας που ισχύουν σε όλα τα Ταμεία για όσους αποχωρούν με διατάξεις διαδοχικής.

Ο δικηγόρος εργατολόγος Γιάννης Μαυρωνάς, ειδικός σε συνταξιοδοτικά θέματα του Δημοσίου, αποκωδικοποιεί σύμφωνα με το «γράμμα του νόμου» τις 10 αλλαγές με τα κυριότερα σημεία που είναι τα εξής:

1. Η διαδικασία απονομής σύνταξης με διαδοχική ασφάλιση απλοποιείται και επιταχύνεται (απομένει βέβαια να το δούμε στην πράξη).

2. Ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται από τη διεύθυνση ενός κλάδου ασφάλισης, του απονέμοντος φορέα, με βάση τους δικούς του κανόνες απονομής σύνταξης ενιαίως για το συνολικό διάστημα ασφάλισης του δικαιούχου σε περισσότερα Ταμεία.

3. Οι νέες διατάξεις του άρθρου 19 του νόμου και όσες διατάξεις παραμένουν ενεργές θα εφαρμόζονται στο σύνολο των ασφαλισμένων, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής τους στην ασφάλιση και του χρόνου υπαγωγής τους διαδοχικά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα.

4. Αυτοί που ευνοούνται σημαντικά είναι όσοι συνταξιοδοτούνται με διαδοχική ασφάλιση με χαμηλά όρια ηλικίας, π.χ. γονείς με ανήλικα τέκνα ή ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ που επιλέγουν να βγουν με διαδοχική ασφάλιση, αξιοποιώντας τις διατάξεις του ΙΚΑ, που επιλαμβάνεται ως δεύτερος απονέμων φορέας της αιτήσεώς τους μετά τη μεταβίβαση του φακέλου από τον ΟΑΕΕ.

5. Αυτοί οι οποίοι δεν θα ωφεληθούν από το νέο καθεστώς είναι όσοι είχαν συγκεντρώσει στο δεύτερο φορέα ασφάλισης και όχι στον απονέμοντα αρκετά χρόνια ασφάλισης και με υψηλές αποδοχές. Αυτοί θα διαπιστώσουν απώλειες, διότι τα χρόνια και οι αποδοχές τους θα υπολογιστούν ομογενοποιημένα από τον απονέμοντα φορέα.

6. Οι διατάξεις για την κρίση τού ποιος είναι ο απονέμων φορέας σύνταξης σε διαδοχική ασφάλιση μετά την ένταξη τους παραμένουν εν ισχύι, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 19 Ν. 4387/2016.

7. Ο ΕΦΚΑ, που θα αποτελεί τον απονέμοντα φορέα, θα υπολογίζει ενιαίως το ποσό εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης. Δεν θα τίθενται δηλαδή οι ποινές μείωσης στο ποσό της σύνταξης συμμετέχοντος φορέα, όπου ο ενδιαφερόμενος δεν θα συμπληρώνει ελάχιστα όρια ηλικίας.

8. Με βάση το άρθρο 19 , οι νέοι κανόνες θα εφαρμοστούν αναλογικά και όπου τίθεται θέμα διαδοχικής στην απονομή επικουρικών συντάξεων καθώς και εφάπαξ παροχών από το ΕΤΕΑΕΠ.

9. Οι αλλαγές επηρεάζουν και τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων, αφού, όπως προβλέπεται με εγκύκλιο, βάση υπολογισμού συντάξιμων αποδοχών αποτελεί ο συντάξιμος μισθός που προέκυψε στον απονέμοντα φορέα.

10. Απλοποιούνται οι κανόνες θεμελίωσης στο Δημόσιο (βλ. σελ. 4-5).

Ποιοι και πώς βγαίνουν με χαμηλότερα όρια ηλικίας με ΙΚΑ και ΟΑΕΕ

Γυναίκες που είχαν ΙΚΑ και τώρα ΟΑΕΕ μπορούν να αποχωρήσουν με την ηλικία που προβλέπει το ΙΚΑ. Οσες ασφαλίστηκαν πριν από το 1993 και είχαν στο ΙΚΑ 4.500 ημέρες ως το 2012, με συμπληρωμένη και την ηλικία των 55 ετών, κλειδώνουν την έξοδο πριν από τα 67 που θα πρέπει να παραμείνουν στον ΟΑΕΕ για να πάρουν σύνταξη γήρατος. Και αυτό γιατί, με την ηλικία των 55 ως το 2012 και με 4.500 ένσημα, πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης από το ΙΚΑ. Για πλήρη σύνταξη το όριο είναι 60,11 ετών, εφόσον οι 4.500 ημέρες και το 55ο έτος συμπληρώθηκαν ως το 2010 με 100 ημέρες ασφάλισης κατ’ έτος την προηγούμενη πενταετία. Για μειωμένη τα όρια είναι από 56 και 57, εφόσον το 55ο έτος συμπληρώθηκε το 2011 ή το 2012 και έχουν 4.500 ημέρες ασφάλισης με 100 ανά έτος την τελευταία πενταετία. Αν λοιπόν μια ασφαλισμένη διέκοψε το ΙΚΑ το 2011 και πήγε στον ΟΑΕΕ, μπορεί να βγει με διατάξεις ΙΚΑ αντί να περιμένει στα 67 την πλήρη σύνταξη, γιατί ο ΟΑΕΕ δεν χορηγεί νωρίτερα, εκτός και αν υπάρχουν 40 χρόνια, οπότε η σύνταξη καταβάλλεται στο 62ο έτος.

Μητέρες ανηλίκων με ασφάλιση ΙΚΑ ως το 2012 και μετέπειτα ΟΑΕΕ έχουν το δικαίωμα να βγουν στη σύνταξη με τις διατάξεις ΙΚΑ, αρκεί ως το 2012 να συμπληρώνουν 5.500 ημέρες με πραγματική εργασία ή και εξαγορές. Με τα νέα όρια ηλικίας μια ασφαλισμένη που έκλεισε τα 55 το 2016 και είχε ανήλικο το 2010 με 5.500 ημέρες ασφάλισης ΙΚΑ, ενώ σήμερα είναι στον ΟΑΕΕ, θα βγει με διατάξεις ΙΚΑ στα 58. Μια ασφαλισμένη 52 ετών σήμερα που είχε ανήλικο το 2011 θα βγει στα 58,5. Αν μείνει στον ΟΑΕΕ θα πάρει σύνταξη στα 67 γιατί δεν προβλέπεται από τις διατάξεις του μειωμένη στα 62 για όσους ασφαλίστηκαν πριν από το 1992 σε οποιοδήποτε Ταμείο και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στον ΟΑΕΕ.

Ασφαλισμένος με 28 χρόνια ΙΚΑ και 5 στον ΟΑΕΕ παίρνει σύνταξη στα 67 από τον ΟΑΕΕ. Επειδή όμως πληροί τις προϋποθέσεις για μειωμένη στα 62 με διατάξεις ΙΚΑ, θα συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα.

Ασφαλισμένος που έκλεισε το 2017 τα 59 και είχε 33 χρόνια στο ΙΚΑ ως το 2013 και άλλα 3 στον ΟΑΕΕ (σύνολο 36 σήμερα), αν μείνει στον ΟΑΕΕ θα βγει στα 62 και θα πρέπει να έχει συνολικά 42 χρόνια. Μπορεί να αναγνωρίσει πλασματικό χρόνο στο ΙΚΑ για να έχει 35 έτη το 2012 και θα βγει στα 60,2.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ
[email protected]

Από το ένθετο «Ασφάλιση & Συντάξεις» της έντυπης έκδοσης του Ελεύθερου Τύπου