Ο υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης, σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της εκπαιδευτικής και πολιτικής ύλης στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, παραδέχεται ότι τα μέτρα που κλήθηκε να ψηφίσει η κυβέρνηση ήταν δύσκολα, υποστηρίζει την απλή αναλογική και εμφανίζεται πολύ πιο μετριοπαθής για το κίνημα «παραιτηθείτε», μετά τις δηλώσεις του για ακροδεξιό κίνημα.

Οσο για τις αλλαγές που προωθεί στο Γυμνάσιο, τέσσερα μαθήματα τίθενται στο στόχαστρο του «κόφτη» ωρών διδασκαλίας, τα Αρχαία Ελληνικά, η Οικιακή Οικονομία, η Βιολογία και η Γεωγραφία με το πρόγραμμα να εμπλουτίζεται από περιβαλλοντικά και πολιτιστικά προγράμματα. Πάντως, στις δύο ερωτήσεις για τα καυτά θέματα της ιδιωτικής εκπαίδευσης και της ελεύθερης πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση απέφυγε να ορίσει χρονοδιάγραμμα των αλλαγών.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε στη Βουλή πως τα μέτρα που ψηφίστηκαν είναι υφεσιακά. Αντιθέτως, η κυβέρνηση υπόσχεται ανάπτυξη. Μπορεί σε λίγους μήνες ο πρωθυπουργός να ομολογήσει «νέες αυταπάτες»;

Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης εξασφαλίζει την εκταμίευση 10,3 δισ. ευρώ από τα οποία 3,5 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία. Ουσιαστικά μιλάμε για 700 εκατ. ευρώ το μήνα και επιπλέον 1,4 δισ. ευρώ για Νοέμβριο και Δεκέμβριο. Επιπλέον κερδίσαμε για πρώτη φορά επίσημη αναγνώριση από το Eurogroup και τους θεσμούς ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και απαιτείται συγκεκριμένος οδικός χάρτης για την ελάφρυνσή του.

Τα μέτρα που ψηφίσαμε είναι δύσκολα και έξω από τον πυρήνα των ιδεών μας. Αλλοι έλεγαν ότι ακόμη και αν δεν υπήρχε το Μνημόνιο, θα έπρεπε να εφευρεθεί! Ομως, η αναπτυξιακή ώθηση που θα δοθεί στην οικονομία και η ένταξή μας στη νομισματική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα αμβλύνουν τις επιπτώσεις αυτών των μέτρων.

Η δεύτερη αξιολόγηση περιλαμβάνει αλλαγές σε εργασιακά και συνδικαλιστικό νόμο; Θα περάσουν αλλαγές -όπως η κατάργηση των 13ου-14ου μισθού ή ο τρόπος προκήρυξης απεργιών- από την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ;

Η κυβέρνηση, μέσω του αρμόδιου υπουργού, έχει διαψεύσει κατηγορηματικά ότι βρίσκεται στο τραπέζι η κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού. Αντιθέτως, προσπαθούμε να κατοχυρώσουμε ακόμη περισσότερο τα κοινωνικά δικαιώματα, κάτι που θα γίνει στη συνταγματική αναθεώρηση. Ας μην ανησυχεί ο κ. Μητσοτάκης, που έσπευσε να δηλώσει, παίρνοντας τη σκυτάλη από τα «κίτρινα» ΜΜΕ, ότι δεν συζητάει 13ο και 14ο μισθό.

Θυμόμαστε όλοι ποιοι κατάργησαν όλο το προστατευτικό πλαίσιο της εργασιακής νομοθεσίας, που προώθησαν την πιο γενικευμένη απορύθμιση και ουσιαστικά οδήγησαν την Ελλάδα έξω από το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο.

Είστε υπέρ της διεύρυνσης του κυβερνητικού σχήματος με πρόσωπα από την Κεντροαριστερά;

Αφήνουμε την αγωνία της αλίευσης στελεχών από το λεγόμενο μεσαίο χώρο στον κ. Μητσοτάκη. Αλλωστε, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς τού υπέδειξε κιόλας με ποιους «εκσυγχρονιστές» και «μεταρρυθμιστές» πρέπει να συμπορευτεί.

Η κυβέρνηση έχει σοβαρότερα θέματα να λύσει: τη διεύρυνση της κοινωνικής προστασίας, την αναπτυξιακή στροφή της οικονομίας, τη δίκαιη κατανομή βαρών αλλά και ωφελημάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ραχοκοκαλιά της ευρύτερης δημοκρατικής και προοδευτικής παράταξης, έχει τη λαϊκή εντολή να κυβερνήσει για μία τετραετία. Επιδιώκει ευρείες συναινέσεις, που μπορεί να αποδειχθούν ντόμινο για ευρύτερες ανατροπές στο πολιτικό σύστημα.

Είστε υπέρ της άμεσης καθιέρωσης της απλής αναλογικής;

Η καθιέρωση της απλής αναλογικής αποτελεί σταθερή και βασική επιλογή της Αριστεράς γιατί συνδέεται με την εξυγίανση του πολιτικού συστήματος και την ουσιαστική λειτουργία και αναβάθμιση των θεσμών διαφάνειας και κοινωνικού ελέγχου.

Είμαι υπέρ της απλής και άδολης αναλογικής ως πάγιου εκλογικού συστήματος, ως προϋπόθεση για να εκφραστεί αυθεντικά η λαϊκή γνώμη και να δημιουργηθούν συνθήκες ώστε ο δημόσιος βίος να ξεκολλήσει από τις παλαιοκομματικές αγκυλώσεις και εκβιασμούς και να ανανεωθεί ριζικά.

Γιατί εκδηλώνετε τέτοια αντίθεση σε μια ειρηνική διαμαρτυρία στο Σύνταγμα και μάλιστα σε σημείο να την κρίνετε και ως ακροδεξιά;

Δεν θα μπορούσαμε να είμαστε αντίθετοι στην πραγματοποίηση μιας ειρηνικής διαμαρτυρίας. Ολοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα να διαδηλώνουν τις πολιτικές απόψεις τους.

Διερωτηθήκαμε, όμως, επειδή οι διοργανωτές παρέμεναν ανώνυμοι και δεν διευκρίνιζαν τι ακριβώς επεδίωκαν, πέρα από τις κραυγές «παραιτηθείτε». Αν διαβάσει κανείς στο Διαδίκτυο, θα δει ότι ανάμεσα στους φερόμενους ως διοργανωτές και υποστηρικτές της συγκέντρωσης είναι πρόσωπα που διατυπώνουν ακροδεξιές απόψεις.

Τώρα η Ν.Δ. «αγκαλιάζει» τη συγκέντρωση, που δεν είναι πλέον σίγουρα ακομμάτιστη. Το γεγονός ότι παράγοντες ακόμη και της Ν.Δ. επιχειρούν να σκηνοθετήσουν εικόνες ακυβερνησίας, είναι ενδεικτικό των πολιτικών επιδιώξεων. Είναι κρίμα, σε μια περίοδο που η χώρα γυρνάει σελίδα και μπορούμε βήμα βήμα να αφήσουμε πίσω μας την κρίση, να δημιουργούνται συνθήκες τεχνητής πολιτικής όξυνσης.

Αυτή την αυτονόητη αλήθεια αντιλαμβάνονται και πάρα πολλοί ψηφοφόροι της Ν.Δ. οι οποίοι δεν συμμερίζονται τη βιασύνη του κ. Μητσοτάκη για εκλογές κ.λπ., κ.λπ.

Δύσκολη η συναίνεση στα εκπαιδευτικά θέματα, αλλά την αναζητούμε

Πώς θα είναι το νέο πρόγραμμα του Γυμνασίου; Με ποιο τρόπο θα μειώσετε τον εξεταστικό φόρτο και ποια μαθήματα θα έχουν λιγότερες ώρες;

Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός σχολείου δημιουργικού, που θα κινεί την περιέργεια των παιδιών για τη γνώση, θα οξύνει την κριτική σκέψη, θα καλλιεργεί πολλαπλές δεξιότητες και θα εμπεδώνει δημοκρατικές αξίες. Τα πρώτα βήματα σε αυτή την κατεύθυνση είναι η καλύτερη διαχείριση του διδακτικού χρόνου με χωρισμό του σχολικού έτους σε δύο τετράμηνα, αντί τρία τρίμηνα, η επιμήκυνση του διδακτικού έτους και η αντίστοιχη μείωση των ημερών των εξετάσεων.

Επίσης το ωρολόγιο πρόγραμμα του Γυμνασίου περιλαμβάνει μια ελάφρυνση του προγράμματος κατά 3 ώρες την εβδομάδα. Η ελάφρυνση αυτή είναι παιδαγωγικά ενδεδειγμένη γιατί συμβαδίζει με τις φυσικές αντοχές των μαθητών και κάνει τη μαθησιακή διαδικασία περισσότερο ουσιαστική και ενεργητική.

Η ελάφρυνση αφορά στα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών, της Οικιακής Οικονομίας, της Γεωγραφίας και της Βιολογίας και θα προσφέρει κάποιες ώρες εντός του 7ώρου, στις οποίες μπορούν να πραγματοποιηθούν πολιτιστικά και περιβαλλοντικά προγράμματα, προγράμματα Αγωγής Υγείας και Σταδιοδρομίας καθώς και η ενισχυτική διδασκαλία (π.χ. για τις ξένες γλώσσες, ώστε να είναι δυνατή στο σχολείο η προετοιμασία για το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας).

Τέλος, θα προσφέρει κάποιο χρόνο απαλλαγμένο από διδακτικές υποχρεώσεις, εντός εργασιακού ωραρίου, που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους εκπαιδευτικούς για συνεργασίες μεταξύ τους με στόχο τον από κοινού σχεδιασμό δράσεων, διδακτικού υλικού κτλ.

Χαρακτηρίσατε την πορεία του εθνικού διαλόγου επιτυχημένη. Με φορείς (ΔΟΕ, ΠΕΘ) και κόμματα (Ν.Δ.) να έχουν ήδη αποχωρήσει, πώς θεωρείτε ότι μπορεί να αποδώσει αυτή η διαδικασία χωρίς να εξελιχθεί σε «συζήτηση εσωτερικής -και εσωκομματικής- κατανάλωσης»;

Ο εθνικός διάλογος είναι το δημοκρατικότερο μέσο επίλυσης των μεγάλων και σύνθετων προβλημάτων που ταλανίζουν επί χρόνια έναν από τους πιο πολύπαθους τομείς της δημόσιας ζωής, αυτόν της Παιδείας. Είναι επίσης το προσφορότερο μέσο επίτευξης αποτελεσμάτων.

Είναι προφανές ότι υπάρχουν κατατεθειμένες προτάσεις που «απειλούν» κατεστημένα συμφέροντα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης γι’ αυτό κόμματα και φορείς που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα, προτίμησαν να αποχωρήσουν παρά να αντιπαρατεθούν με επιχειρήματα.

Ξέρουμε ότι είναι δύσκολη η συναίνεση στα εκπαιδευτικά θέματα, αλλά την αναζητούμε. Εμείς θα αξιοποιήσουμε τις προτάσεις και θα προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις, βραχυπρόθεσμες μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, μεσοπρόθεσμες, με ορίζοντα υλοποίησης το 2017 και μακροπρόθεσμες, που θα υλοποιηθούν από το 2018 και έπειτα.

Για την επόμενη σχολική χρονιά έχετε ανακοινώσει την εφαρμογή του νέου προγράμματος σπουδών των Θρησκευτικών. Οι αντιδράσεις από μερίδα θεολόγων είναι έντονες και υπάρχουν κάποιοι που έχουν προειδοποιήσει για πιθανή «ανυπακοή», με τους εκπαιδευτικούς να εφαρμόζουν το παλιό πρόγραμμα. Πώς θα αντιμετωπίσετε μία τέτοια κατάσταση;

Το νέο πρόγραμμα διδασκαλίας των Θρησκευτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εφαρμόστηκε πιλοτικά επί περίπου πέντε χρόνια, ήταν απόφαση προηγούμενης κυβέρνησης και τώρα ήρθε η ώρα να αξιολογηθεί. Το ΥΠΠΕΘ, μετά την εισήγηση του ΙΕΠ, θα προχωρήσει στην άμεση εφαρμογή των νέων προγραμμάτων ώστε τα Θρησκευτικά να μην είναι πλέον ομολογιακό μάθημα αλλά θρησκευτικό μάθημα, που θα δίνει τη δυνατότητα, όμως, μαζί με την ορθόδοξη παράδοση οι μαθητές να γνωρίζουν και τις άλλες θρησκείες. Τα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών έχουν γίνει αποδεκτά από πολλούς θεολόγους εκπαιδευτικούς καθώς και από εκκλησιαστικούς παράγοντες.

Σε κάθε περίπτωση, την ευθύνη για τη λειτουργία του σχολείου την έχει το υπουργείο Παιδείας και οι εκπαιδευτικοί εφαρμόζουν το αναλυτικό πρόγραμμα. Σας θυμίζω ότι επί υπουργίας της κυρίας Γιαννάκου η εξομολόγηση καταργήθηκε από τα σχολεία παρά την αντίδραση της Εκκλησίας και διαφόρων θεολόγων. Κι ακόμη τα ισχύοντα βιβλία Θρησκευτικών εγκρίθηκαν από το υπουργείο Παιδείας επί κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ, παρά την αντίδραση και τότε της Εκκλησίας.

Φέτος δεν έγιναν μόνιμες προσλήψεις εκπαιδευτικών. Με τι κονδύλια θα καταφέρετε να κάνετε τις απαραίτητες προσλήψεις αναπληρωτών, μια και τα κοινοτικά στερεύουν;

Φέτος δεν έγιναν μόνιμοι διορισμοί γιατί καθυστέρησε η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τους θεσμούς. Ολα τα λειτουργικά κενά στην εκπαίδευση θα καλυφθούν με χιλιάδες προσλήψεις αναπληρωτών, όπως συμβαίνει όλα τα τελευταία χρόνια που η αδιοριστία μαστίζει την εκπαίδευση. Εχουμε αποτυπώσει, για πρώτη ίσως φορά, τα πραγματικά κενά στην εκπαίδευση ώστε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο το μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό αλλά και να προχωρήσουμε στις αναγκαίες προσλήψεις αναπληρωτών, με ορθολογισμό και σύνεση, τόσο από το ΠΔΕ όσο και από το ΕΣΠΑ.

Τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια δεν αποτελούν αμιγείς επιχειρήσεις

Σε τι στάδιο βρίσκεται το νομοσχέδιο για την ιδιωτική εκπαίδευση; Θα προχωρήσετε σε αλλαγές στο ήδη δημοσιευμένο και τι απαντάτε σε όσους αναφέρουν ότι πρόκειται για συρραφή παλαιότερων νομοθετημάτων τα οποία μάλιστα δεν λειτούργησαν κατά το παρελθόν;

Δεν διεκδίκησα ποτέ τα πνευματικά δικαιώματα του σχεδίου νόμου για την ιδιωτική εκπαίδευση που έχει δοθεί στη δημοσιότητα.

Αντιθέτως, υποστήριξα ότι θέλουμε να επαναφέρουμε κάποιες ρυθμίσεις του Ν. 682/77 του Γ. Ράλλη. Ο νόμος αυτός όσο και η συνταγματική διάταξη στην οποία στηρίχθηκε (άρθρο 16, §8 του Συντάγματος του 1975) αποτέλεσαν τομή για την εποχή τους. Ηταν τότε που το πνεύμα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης κυριαρχούσε και η Ν.Δ. δεν ήταν νεοφιλελεύθερη αλλά κόμμα του κοινωνικού φιλελευθερισμού.

Εμείς πιστεύουμε, όπως και ο νομοθέτης εκείνης της εποχής, αλλά και το Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως έχει εκφραστεί με αποφάσεις της Ολομέλειάς του, ότι τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια δεν αποτελούν αμιγείς επιχειρήσεις, η εκπαίδευση δεν είναι εμπόρευμα και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να βρίσκονται σε ειδικό εργασιακό καθεστώς, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια του εκπαιδευτικού έργου.

Διαφορετικά, δημιουργούνται πλείστα ζητήματα τόσο στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης όσο και στη νομιμότητα των τίτλων σπουδών που εκδίδονται. Με την επικείμενη νομοθετική πρωτοβουλία προβλέπεται επίσης η ρύθμιση των εργασιακών θεμάτων δεκάδων χιλιάδων νέων εκπαιδευτικών οι οποίοι εργάζονται σε φροντιστήρια, αρκετές φορές σε καθεστώς μαύρης εργασίας.

Το πόρισμα του Αντώνη Λιάκου αναφέρεται σε προσθήκη ενός συντελεστή… ανταποδοτικότητας στις Πανελλήνιες. Πώς από τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για ελεύθερη πρόσβαση, οι προτάσεις τελικά περιορίστηκαν σε έναν ακόμα συντελεστή; Μήπως τελικά αποδείχθηκε ουτοπική η ελεύθερη πρόσβαση; Αν όχι, με ποιες κινήσεις θα προετοιμάσετε το «έδαφος» για μία τόσο δραστική αλλαγή;

Η βασική πρόβλεψη της πρότασης εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, της επιτροπής Λιάκου, είναι η εφαρμογή συντελεστή βαρύτητας ανά επιλογή και πλήθος επιλογών του υποψηφίου. Με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά θα επιβραβεύεται με διαφοροποιημένο ποσοστό η σειρά επιλογής (1η, 2η, 3η, έως και 10η επιλογή) και το πλήθος των 10 πρώτων επιλογών των υποψηφίων.

Η ίδια η επιτροπή αναγνωρίζει ότι το προτεινόμενο σύστημα προϋποθέτει σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του Λυκείου αλλά και αναδιαρθρώσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Το σκεπτικό της πρότασης που πρέπει όμως να μας απασχολήσει όλους είναι το εξής: Αναμφισβήτητα, η καθιέρωση πανελλαδικών εξετάσεων για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ βοήθησε στη μετάβαση προς τη μαζική εκπαίδευση ενώ η κεντρικότητα και η λειτουργικότητα του θεσμού επέτρεψαν τη μακροβιότητά του και του χάρισαν την υπόληψη ενός από τους πλέον αδιάβλητους θεσμούς της ελληνικής κοινωνίας. Ωστόσο, πέρα από το βαρύ οικονομικό και ψυχολογικό κόστος για όλη την οικογένεια, κάθε χρόνο, εξαιτίας των εξετάσεων χάνονται τουλάχιστον δυο μήνες από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Επιπλέον, οι οκτώ στους δέκα φοιτητές δεν σπουδάζουν αυτό που θέλουν και έχουν κοπιάσει.

Σε αυτά τα ζητήματα οφείλουμε να απαντήσουμε ώστε να δημιουργήσουμε φοιτητές με γενική και ειδική επάρκεια που θα εξασφαλίζεται μέσα από τις διαδικασίες του εθνικού απολυτηρίου, οι οποίοι θα σπουδάζουν αυτό που πραγματικά επιθυμούν. Πρόκειται για πρόταση που θα αποτελέσει αντικείμενο διαλόγου χωρίς βιασύνη.

ΕΛΠΙΔΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

Ολόκληρη η συνέντευξη του υπουργού Παιδείας στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής