Η διακεκριμένη επιστήμονας είναι θαλάσσια αρχαιολόγος με ειδίκευση στον Ειρηνικό, ενώ το ΒΟΕΜ υπάγεται στο υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο θέμα της διαχείρισης των ωκεανών.

Μιλώντας στο σεμινάριο με τίτλο «Cultural Heritage School 2», το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού, της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα και του Διεθνούς Συμβούλιου Μουσείων ICOM, η Dr. Wright ξεκαθάρισε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο «πολλά μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς θα χαθούν», λόγω της κλιματικής αλλαγής, και κάλεσε τους επιστήμονες σε στενή συνεργασία.

Ποιες είναι οι κύριες απειλές που θέτει η κλιματική αλλαγή για τους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους;

Η κλιματική αλλαγή γίνεται αισθητή παντού. Συχνά σχετίζουμε την κλιματική αλλαγή με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις πυρκαγιές και τους καύσωνες, αλλά υπάρχουν επίσης πραγματικές επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά, τόσο πάνω όσο και κάτω από το νερό. Προσπαθούμε ακόμη να κατανοήσουμε τις απειλές της κλιματικής αλλαγής στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους. Μεταξύ άλλων, μπορεί να σχετίζονται με άμεση ζημιά ή αλλοίωση στις αρχαιότητες και δραματικές αλλαγές στον περιβάλλοντα χώρο. Αυτές οι απειλές θέτουν ένα ιδιαίτερα οξύ πρόβλημα για τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, επειδή είναι μοναδικά και αναντικατάστατα. Η αύξηση της θερμοκρασίας στη θάλασσα θα έχει ευρεία επίπτωση στην πολιτιστική κληρονομιά, από τη διατήρηση των αρχαιοτήτων έως τη βιοποικιλότητα. Παράλληλα, η οξίνιση των ωκεανών (δηλαδή η μείωση της τιμής του pH του θαλασσινού νερού) θα μπορούσε να επηρεάσει τη σταθερότητα του πολιτιστικού υλικού και να αποσταθεροποιήσει ή να αναστείλει τα ανθρακικά ασβέστια που σχηματίζονται και βοηθούν στην προστασία των αντικειμένων από σίδηρο. Τέλος, ακραία κλιματικά φαινόμενα, όπως οι μεγάλες καταιγίδες, έχουν τη δυνατότητα να διαταράξουν ή να καταστρέψουν ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους.

Τι μπορούν να μάθουν οι Ελληνες επιστήμονες από τους συναδέλφους τους στις ΗΠΑ, στο κομμάτι προστασίας της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την κλιματική αλλαγή;

Πρέπει να μάθουμε ο ένας από τον άλλον. Υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να μάθουμε και πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Η ελληνική ενάλια πολιτιστική κληρονομιά κινδυνεύει σίγουρα από την κλιματική αλλαγή. Δουλεύοντας μαζί οι επιστήμονες πάνω στο κλίμα και την πολιτιστική κληρονομιά, μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα. Το πιο σημαντικό μάθημα για όλους μας είναι η ανάγκη να μεταδίδουμε αυτά που μαθαίνουμε, τις ενέργειες που κάνουμε και την αποτελεσματικότητά τους. 

Τι είδους ενέργειες μπορούν να γίνουν για την προστασία της ελληνικής ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής;

Συνήθως είναι καλύτερο να σκεφτόμαστε με όρους στρατηγικής, παρά λύσεων. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορούν να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ενάλια πολιτιστική κληρονομιά, από την προστασία ή την παραμονή στη θέση τους έως την ενδελεχή προετοιμασία για απώλεια ή και ζημιά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το υπουργείο Εσωτερικών αναλαμβάνει δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την αποφυγή των πιο καταστροφικών επιπτώσεών της. Γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη αναγνώριση της ανάγκης ιεράρχησης, δεδομένου του μεγάλου αριθμού απειλούμενων τοποθεσιών και των περιορισμένων διαθέσιμων πόρων για την αντιμετώπιση των τρεχουσών και των επικείμενων επιπτώσεων. Πολλά μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς θα χαθούν. Πολλά μπορούν να διατηρηθούν.

Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι ανάγκες προστασίας της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς θα καλυφθούν μελλοντικά;

Οσο συνεργάζονται οι επιστήμονες διαφόρων τομέων τόσο η ενάλια πολιτιστική κληρονομιά θα αποτελεί σημαντικό μέρος ευρύτερων συζητήσεων όπως είναι η κλιματική αλλαγή. Εργαστήρια όπως το σημερινό είναι εξαιρετικά πολύτιμα για την επικοινωνία, την ανταλλαγή ενεργειών και διδαγμάτων.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η ισχύς εν τη ενώσει για την πρεσβεία των ΗΠΑ και το υπ. Πολιτισμού

Η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα και το υπουργείο Πολιτισμού ένωσαν για δεύτερη φορά τις δυνάμεις τους, διοργανώνοντας το εξαιρετικά επιτυχημένο σεμινάριο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την κλιματική αλλαγή. Πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή 70 διαχειριστών πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλων εμπλεκομένων με το θέμα από την Ελλάδα και άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου. Στο πλαίσιό του, έγινε γνωστό ότι είναι σε εξέλιξη έργο προστασίας 19 αρχαιολογικών χώρων της χώρας, ανάμεσά τους οι Φίλιπποι Καβάλας και το ιδιαίτερα ευάλωτο στις πλημμύρες Δίον Πιερίας. Η Ελλάδα εκπονεί εθνικό σχέδιο πρόληψης των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών τους επί της πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο θα είναι έτοιμο το 2025.