Πριν από μερικούς μήνες ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, ο οποίος διεξήχθη σε 81 χώρες. Στην Ελλάδα οι επιδόσεις απογοήτευσαν γι’ ακόμη μια φορά. Οι μαθητές της χώρας συγκέντρωσαν 430 μονάδες στα Μαθηματικά, 438 μονάδες στην Κατανόηση Κειμένου και 441 μονάδες στις Φυσικές Επιστήμες. Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ που συμμετείχαν στη Pisa ήταν 472 για τα Μαθηματικά, 476 για την Κατανόηση Κειμένου και 485 για τις Φυσικές Επιστήμες.

Χθες, ανακοινώθηκαν οι επιδόσεις των μαθητών στη θεματική της Δημιουργικής Σκέψης, με την Ελλάδα να κατατάσσεται γι’ ακόμα μία φορά κάτω από το μέσο όρο επίδοσης του ΟΟΣΑ, στην 38^η θέση μεταξύ 64 χωρών, που συμμετείχαν. Η επίδοσή της ήταν 27 μονάδες, ενώ ο μέσος όρος ήταν 33 μονάδες. Η Σιγκαπούρη, η οποία βρέθηκε στην πρώτη θέση και στην κύρια έρευνα του ΟΟΣΑ διακρίθηκε και σε αυτή την έρευνα με 41 μονάδες.

Στελέχη του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχουν εξηγήσει κατά καιρούς ότι η φιλοσοφία των ερωτημάτων του εν λόγω διαγωνισμού βρίσκεται πολύ μακριά από την πραγματικότητα των ελληνικών τάξεων, κάτι που αποτυπώνεται και στα αποτελέσματα. Ενώ όμως άλλες χώρες έχουν προχωρήσει σε άμεσες αλλαγές, ύστερα από απογοητευτικά αποτελέσματα, στη χώρα μας δεν υπήρξαν σημαντικές πρωτοβουλίες, ώστε να αλλάξει η εικόνα των Ελλήνων μαθητών. 

Παρατηρήσεις

Στην έρευνα για τη Δημιουργική Σκέψη, οι παρατηρήσεις στην έκθεση του ΟΟΣΑ είναι αποκαλυπτικές για τις χαμηλές επιδόσεις της χώρας:

• Οπως σημειώνει ο ΟΟΣΑ, αν και ελάχιστοι μαθητές είχαν επιδόσεις στο χαμηλότερο επίπεδο δημιουργικής σκέψης, το 1, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των χωρών που 1 στους 10 μαθητές τοποθετήθηκε σε αυτό το επίπεδο.
• Αν και το 70% των μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα του ΟΟΣΑ ανέφερε ότι οι καθηγητές τους εκτιμούν τη δημιουργικότητά τους, στην Ελλάδα κάτω από το 50% ισχυρίστηκε ότι ενθαρρύνονται οι πρωτότυπες και οι δημιουργικές λύσεις στις εργασίες τους.
• Και από την πλευρά των διευθυντών των σχολείων που συμμετείχαν στην έρευνα, σε ερώτηση για τις δραστηριότητες που προσφέρονται στα σχολεία πέραν των «παραδοσιακών μαθημάτων», πάλι η Ελλάδα ανήκε στην κατηγορία αυτών των χωρών που δήλωσε ότι προσφέρει πολύ λίγες δραστηριότητες σε σχέση με άλλες χώρες (τέχνη, μουσική, θέατρο, επιστημονικές λέσχες κ.λπ.).
• Τόσο στην Ελλάδα όσο και στον ΟΟΣΑ, τα κορίτσια, οι μαθητές με υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο, οι μαθητές σε σχολεία με υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό προφίλ, οι μαθητές που δεν έχουν μεταναστευτικό υπόβαθρο, οι μαθητές σε αστικές περιοχές και αυτοί που φοιτούν σε Γενικά Λύκεια επιτυγχάνουν υψηλότερες επιδόσεις στη Δημιουργική Σκέψη. Ειδικότερα, για την περίπτωση των επαγγελματικών σχολείων, ο ΟΟΣΑ παρατηρεί ότι οι μαθητές στην Ελλάδα σημείωσαν έως και 10 βαθμούς χαμηλότερα από τους μαθητές των ΓΕΛ.

Το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας

Το νέο σχολικό έτος θα ξεκινήσει η αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος με νέες δράσεις για τους μαθητές και στόχο την ανάπτυξη δημιουργικής σκέψης, αλλά και την εξοικείωση μαθητών και εκπαιδευτικών με τη φιλοσοφία των ερωτημάτων της Pisa.

Καίριο ρόλο σε αυτό θα παίξει η δημιουργία μίας νέας Τράπεζας Θεμάτων στη λογική αυτών ερωτήσεων. Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί θα υποστηριχθούν με επιμορφωτικά προγράμματα και κατευθύνσεις για δραστηριότητες που θα εστιάζουν σε νέου τύπου μεθόδους, όπως διερεύνηση ανοικτού τύπου προβλημάτων,  αποτύπωση εναλλακτικών λύσεων και ιδεών. Επιπλέον, από το νέο έτος θα διανέμονται δωρεάν λογοτεχνικά βιβλία στους μαθητές από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, για ανάγνωση και ανάλυση εντός της σχολικής τάξης.

Επιπλέον, προστίθεται μία νέα θεματική στα εργαστήρια δεξιοτήτων, η «Δημιουργώ και Καινοτομώ», με στόχο την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης και της πρωτοβουλίας μέσα από δράσεις STEM, Ρομποτικής και Επιχειρηματικότητας.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ»

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης ζητήθηκε από τους μαθητές/τριες να εκφράσουν τη δημιουργική τους σκέψη σε τέσσερα πεδία:

• Εκφραση μέσω γραπτής γλώσσας (π.χ. παραγωγή μιας ιδέας για μια ιστορία με ερέθισμα έναν τίτλο/θέμα)
• Εκφραση μέσω οπτικής γλώσσας με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού (π.χ. δημιουργία ενός λογότυπου για έναν οργανισμό)
• Επίλυση προβλημάτων κοινωνικού χαρακτήρα (π.χ. επινόηση ιδεών για την επίλυση προβλημάτων κοινωνικού χαρακτήρα, όπως η μείωση της κίνησης στους δρόμους μεγαλουπόλεων ή η βελτίωση της πρόσβασης ΑμεΑ σε έναν δημόσιο χώρο)
• Επίλυση ανοικτού τύπου επιστημονικών προβλημάτων (π.χ. παροχή πιθανών ερμηνειών για ένα φαινόμενο και αξιολόγηση πειραματικών σχεδιασμών)

Ενδεικτικά οι επιδόσεις κάποιων χωρών του ΟΟΣΑ στην έρευνα για τη Δημιουργική Σκέψη

*Με μαύρα γράμματα είναι οι χώρες που διακρίθηκαν στις  πρώτες θέσεις. Ακολουθούν ενδεικτικές επιδόσεις