Το χρονοβόρο αυτό πλαίσιο -μέσος χρόνος για την υιοθεσία ενός υγιούς παιδιού από τα κρατικά ιδρύματα τα τέσσερα με πέντε χρόνια- σε συνδυασμό με τη βαθιά οικονομική κρίση έχουν μειώσει σημαντικά (κατά 25%, περίοδος 2014-2015) το ποσοστό των υιοθεσιών στη χώρα μας. Η μείωση αποτυπώνεται επισήμως στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Οι πράξεις υιοθεσίας που πραγματοποιήθηκαν πανελλαδικά το 2015 ανήλθαν σε 271, έναντι 361 πράξεων το 2014. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση παρατηρήθηκε στην Κεντρική Ελλάδα (-66,7%), όπου έγιναν μόλις 16 πράξεις υιοθεσίας το 2015, ενώ η μικρότερη παρατηρήθηκε στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη (-6,7%).

Οι λόγοι του μικρού αριθμού υιοθεσιών έγκεινται τόσο στη… δαιδαλώδη διαδικασία και τη μεγάλη αναμονή όσο και στο μικρό αριθμό, σύμφωνα με τους αρμοδίους, των «διαθέσιμων» παιδιών. Ενδεικτικό είναι ότι στο Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα» οι αιτήσεις από υποψήφιους θετούς γονείς φτάνουν κάθε χρόνο τις 150-200, ενώ οι υιοθεσίες παιδιών από το «Μητέρα» δεν φτάνουν καν τις 50. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλά από τα παιδιά δεν είναι «ελεύθερα», δεν είναι δηλαδή ορφανά. Για να είναι ένα παιδί ελεύθερο προς υιοθεσία πρέπει να συμφωνήσει ο γονέας του ενώπιον του δικαστή ή να το κρίνει ο ίδιος ο δικαστής όταν ο γονέας δεν είναι σε θέση.

Οπως τονίζουν οι αρμόδιοι πάνω στις υιοθεσίες, είναι πολύ σημαντικό τα Ιδρύματα να δαπανούν χρήματα για δικηγόρους ώστε να προχωρούν οι διαδικασίες στα δικαστήρια, καθώς είναι τα μοναδικά υπεύθυνα να πουν ότι ένα παιδί είναι «ελεύθερο».

Οσοι προέβησαν σε πράξεις υιοθεσιών το 2015, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., είναι κατά κύριο λόγο ανδρόγυνα. Κατά το 2015, παρουσιάστηκε μείωση κατά 32,4% σε αυτές τις υιοθεσίες, ενώ οι λιγότερες υιοθεσίες αφορούν γονέα που είναι ταυτόχρονα σύζυγος (παντρεμένος με παιδί) και παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μείωση, σε σχέση με το 2014 (κατά 50%). Οσον αφορά στα παιδιά που υιοθετούνται, είναι κυρίως τέκνα εκτός γάμου και η ηλικία τους είναι έως πέντε ετών.

Εγκατάλειψη
Τη στιγμή που οι διαδικασίες υιοθεσιών στην Ελλάδα κινούνται με πολύ αργούς ρυθμούς, υπάρχει και το μεγάλο ζήτημα των εγκαταλελειμμένων βρεφών στα νοσοκομεία. Το «Αλεξάνδρα» και το «Ελενα Βενιζέλου» είναι τα δύο νοσοκομεία στα οποία συνεχώς εγκαταλείπονται βρέφη που γεννιούνται. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Βεζυράκη, διοικητή των δύο γυναικολογικών νοσοκομείων, πρόκειται για ένα διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο συνεχώς ανατροφοδοτείται. Οπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία, από την αρχή του 2016 στα δύο νοσοκομεία εγκαταλείφθηκαν 59 βρέφη.

Από αυτά, τα 21 πήγαν στο Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα», τα 16 στις οικογένειές τους, δηλαδή γιαγιάδες και παππούδες, τα 3 σε άλλες δομές («18 Ανω» και γυναικείες φυλακές) και 1 παιδί στο πρόγραμμα «Ανάδοχη Πρώτη Αγκαλιά» που υλοποιεί το Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα». Τα δεκαοκτώ παιδιά που έχουν μείνει στα νοσοκομεία είναι μοιρασμένα, εννέα στο «Ελενα Βενιζέλου» και εννέα στο «Αλεξάνδρα».
Επειδή το πρόβλημα εγκατάλειψης βρεφών δεν μειώνεται, εντείνονται οι προσπάθειες για την επίλυσή του. Ο κ. Βεζυράκης, βέβαια, ξεκαθαρίζει πως οι εγκαταλείψεις βρεφών δεν είναι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. «Πρόκειται κυρίως για τοξικοεξαρτημένες μητέρες, για ψυχιατρικά περιστατικά και για γυναίκες με μειωμένη αντίληψη», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.

Στο πλαίσιο βελτίωσης των συνθηκών όπου ζουν αυτά τα βρέφη υλοποιείται το πρόγραμμα «ΜΑΝΑ», Μονάδα Αναμονής Παιδιού, που έχει στόχο να βγάλει τα βρέφη από τη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών, όπου διαμένουν μέχρι τώρα, και να τους δώσει ερεθίσματα. Η Μονάδα αυτή υπολογίζεται να είναι έτοιμη σε ένα μήνα, σύμφωνα με τον κ. Βεζυράκη, και θα δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να κοιμούνται σε ένα κανονικό κρεβάτι στο οποίο θα υπάρχουν παιχνίδια αλλά και ένα σύστημα ήχων, διαλόγων, μουσικής ώστε να λαμβάνουν ερεθίσματα. Προσωπικό, από το ήδη υπάρχον του «Ελενα Βενιζέλου», αλλά και εθελοντές θα στελεχώσουν αυτή τη Μονάδα.

Στόχος είναι τα παιδιά να μένουν μόλις τους τρεις πρώτους μήνες της ζωής τους σε αυτό και στη συνέχεια ή να μπουν στο πρόγραμμα «Ανάδοχη Πρώτη Αγκαλιά» του Κέντρου Βρεφών «Η Μητέρα» ή στις αναδοχές που πραγματοποιεί η Περιφέρεια Αττικής.
Η Περιφέρεια Αττικής, κατόπιν αιτήματος της εισαγγελέως Ανηλίκων, πραγματοποίησε επαφές με όλους τους αρμόδιους φορείς και συμφωνήθηκε η σύσταση ενός άτυπου δικτύου προκειμένου να προχωρήσει άμεσα η υλοποίηση του προγράμματος αναδόχων, που θα αποσυμφορήσει τα νοσοκομεία και θα βοηθήσει τα παιδιά αυτά να ενταχθούν σε ένα ανθρώπινο και υγιές οικογενειακό περιβάλλον. Η αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής, Κατερίνα Θανοπούλου, τονίζει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ότι το πρόβλημα εγκατάλειψης βρεφών διογκώνεται.

Ανάμεσα στα θέματα που προχωρά η Περιφέρεια Αττικής είναι η θέσπιση Εθνικού Συντονιστικού Φορέα, η αλλαγή του πλαισίου αναδοχής με βελτίωση των διαδικασιών υλοποίησης του θεσμού, η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των παιδιών και της ανάδοχης οικογένειας και η πρόβλεψη ειδικής ρύθμισης για παιδιά με αναπηρία, καθώς και για παραβατικούς και ασυνόδευτους ανηλίκους, αλλά και η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου για την ανάπτυξη και άλλων ευέλικτων μορφών αναδοχής, με δυνατότητα άμεσης τοποθέτησης παιδιών σε ανάδοχες οικογένειες με εισαγγελική εντολή και αξιοποιώντας το «Μητρώο Αναδόχων», χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη εισαγωγή τους σε ιδρύματα.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

«Δυστυχώς, δεν είναι όλοι το ίδιο τυχεροί μ’ εμένα»

«Ηθελα να βγω στον καθαρό αέρα. Πρέπει να ήταν έντεκα όταν έκλεισα την πόρτα πίσω μου. Κατέβηκα στο ισόγειο. Κατηφόρισα προς τη Φωκίωνος Νέγρη. Προσπέρασα το δημοτικό μου σχολείο. Στο ύψος της Επτανήσου έστριψα αριστερά. Κατευθύνθηκα προς το παλιό μου γυμνάσιο. Στην οδό Χανίων…

Ενιωθα τρομερή έξαψη, καθώς προχωρούσα στο δρόμο, εκείνη τη νύχτα του Νοεμβρίου – μια έξαψη που επιθυμούσα το συντομότερο κάπου να τη διοχετεύσω, με κάποιον να τη μοιραστώ…».

Οταν το έμαθε τυχαία, σε ηλικία 19 ετών, έχασε τον κόσμο κάτω από τα πόδια του. Ωστόσο, τονίζει ότι σε σχέση με άλλα παιδιά στάθηκε πολύ τυχερός. Ο Πέτρος Τατσόπουλος, μέσα από τη δική του υιοθεσία την οποία έχει περιγράψει στο βιβλίο του «Η καλοσύνη των ξένων», έχει διαμορφώσει μια συγκεκριμένη άποψη πάνω στο θέμα, την οποία και μοιράζεται με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής.

«Δυστυχώς, δεν είναι όλοι το ίδιο τυχεροί μ’ εμένα. Οι ιδιωτικές υιοθεσίες, αυτές που γίνονται κάτω από το τραπέζι, και χωρίς την απαραίτητη έρευνα κοινωνικού λειτουργού ενέχουν κινδύνους γι’ αυτόν που υιοθετείται. Σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνεται κανένας έλεγχος για το ποιόν των θετών γονέων. Δεν πραγματοποιείται ο αυστηρός έλεγχος που γίνεται στις δημόσιες υιοθεσίες. Ξέρουμε όλοι τι συμβαίνει στο εμπόριο βρεφών», λέει χαρακτηριστικά.

Και όντως, πολλές φορές ζευγάρια, απελπισμένα, στην προσπάθεια να αποκτήσουν ένα παιδί, πέφτουν στην παγίδα επιτηδείων που τους το προσφέρουν έναντι χρηματικού αντιτίμου, γεγονός «απαράδεκτο» κατά τον Πέτρο Τατσόπουλο. Γι’ αυτό, υποστηρίζει, ότι πρέπει να ενισχυθεί ο θεσμός των δημόσιων υιοθεσιών. «Πρέπει να απλοποιηθεί η διαδικασία. Να μην είναι τόσο βασανιστικός ο τρόπος και όσοι θέλουν να υιοθετήσουν ένα παιδί να μην ταλαιπωρούνται τόσο. Να μην ξεχνάμε ότι ένα παιδί θέλει αγάπη. Στόχος είναι να μη νιώθουν εγκαταλελειμμένα και να μην αποκτούν χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη».

ΜΑΡΙΑ – ΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ
[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής