Μάλιστα, υπάρχουν ποικιλίες, οι οποίες αποδίδουν λάδι με τις πολύτιμες πολυφαινόλες του να βρίσκονται τέσσερις και πέντε φορές πάνω από τα όρια που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθιστώντας το κάτι περισσότερο από απλό σύμμαχο για την υγεία. Ο υπεραιωνόβιος ελαιώνας, το καμάρι των πατέρων της Μονής Βατοπαιδίου, αποτελείται από περίπου 4.000 ρίζες, ηλικίας μέχρι και 800 ετών! Οπως εξηγούν οι μοναχοί, υπάρχουν πολλά αυτόριζα ελαιόδεντρα με χιλιάδες ρίζες αγριελιάς, αλλά και µοναδικές ποικιλίες, οι οποίες, μάλιστα, αποτελούν αντικείμενο επιστημονικής μελέτης από ειδικούς ερευνητές που επισκέπτονται το Αγιο Ορος. Ο ελαιώνας περιλαμβάνει μικρόκαρπες και μεγαλόκαρπες Χαλκιδικής, Γαλατσάνικες, Αγιορείτικες, Θασίτικες και Κερασοελιές. Επίσης υπάρχουν και σύγχρονοι ελαιώνες, που αποτελούνται από άλλα 4.000 ελαιόδεντρα με ποικιλίες Κορωνέικη, Αμφίσσης, Καλαμών, Μαστοειδή Τσουνάτη, Αχτσιχολού, Αλμποσάνα, Αρμπεγκίνα, Πικουάλ και Χαλκιδικής. Αλλωστε το ελαιόλαδο είναι ενταγμένο στην καθημερινή ζωή των μοναχών τόσο για τη διατροφή τους όσο και για τις λατρευτικές τους συνήθειες, αφού χρησιμοποιείται στα καντήλια, αλλά αποτελεί και το βασικό συστατικό για το άγιο μύρο.

Αρμονία

Το παλιό και το νέο συνυπάρχουν αρμονικά στη Μονή Βατοπαιδίου. Σύγχρονες και παραδοσιακές τεχνικές αλληλοσυμπληρώνονται από τους μοναχούς στην προσπάθειά τους να πάρουν ένα εξαιρετικό προϊόν, πάντα όμως με σεβασμό στη φύση. Οπως αναφέρουν, στο κλάδεμα δεν χρησιμοποιούνται μηχανικά μέσα και η διαδικασία γίνεται μόνο με ψαλίδια και μικρά πριονίδια χειρός, ενώ και το μάζεμα των ελιών γίνεται αποκλειστικά με τα χέρια. Στη συνέχεια οι ελιές τοποθετούνται σε πλαστικά κιβώτια και μεταφέρονται άμεσα στο σύγχρονο ελαιοτριβείο ψυχρής εκθλίψεως της μονής. Παράλληλα, όμως, στον ελαιώνα του Βατοπαιδίου χρησιμοποιούνται και σύγχρονες καινοτόμες παραγωγικές διαδικασίες, όπως η κομποστοποίηση όλων των υπολειμμάτων του ελαιοτριβείου. Φύλλα ελιάς, κλαδιά ελιάς από τα κλαδέματα, πριονίδια καστανιάς, καστανόχωμα, φύλλα από το δάσος, καθώς και άλλα βιολογικά υπολείμματα αποτελούν ένα πλούσιο θρεπτικό συστατικό για τους ελαιώνες, στους οποίους δεν χρησιμοποιούνται χημικά λιπάσματα.

Διαδικασία

Στη Μονή Βατοπαιδίου υπάρχει ένα σύγχρονο πιστοποιηµένο ελαιοτριβείο, που αποτελεί συνέχεια του παλιού πετρόκτιστου ελαιοτριβείου µε τον παραδοσιακό νερόµυλο και τις µυλόπετρες. Το συγκεκριμένο ελαιοτριβείο είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εξελιγμένα του Αγίου Ορους και αποτελείται συνολικά από τρία μέρη. Το κυρίως εργαστήριο, το σύστημα υδροκινήσεως και την απλωταριά. Μάλιστα, οι μοναχοί χρησιμοποιούν τη μέθοδο της ψυχρής έκθλιψης, η οποία είναι πολύ δημοφιλής στις χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, παρόλο που η Ελλάδα, όπως λένε, έχει καλύτερες προδιαγραφές, δηλαδή τον ήλιο και την καλύτερη ποιότητα σπόρου. Οι πατέρες της Μονής Βατοπαιδίου χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη μέθοδο καθώς θεωρείται ως η πιο φυσική μέθοδος παραγωγής ελαίων. Συγκεκριμένα, τα έλαια ψυχρής έκθλιψης παράγονται με απλή συμπίεση του σπόρου, χωρίς να χρησιμοποιούνται χημικά και διαλύτες και χωρίς να θερμαίνονται οι σπόροι. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούνται όλα τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, η οσμή και η γεύση τους, ενώ αποδίδονται έξτρα παρθένα έλαια ανώτερης ποιότητας και πλούσιας θρεπτικής αξίας. Πρόσφατα, τον ελαιώνα, αλλά και το φημισμένο ελαιοτριβείο της μονής, επισκέφτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Με αφορμή μάλιστα την επίσκεψή του στο Αγιο Ορος κυκλοφόρησε και μια ειδική έκδοση ελαιολάδου σε χαρακτηριστικό μπουκάλι, το οποίο και δώρισαν οι μοναχοί στον Παναγιότατο.

Συμβολισμός

Χαρακτηριστικό της ιδιαίτερης βαρύτητας, που δίνουν οι μοναχοί στο λάδι αποτελεί και το γεγονός ότι μία από τις επτά θαυματουργές εικόνες, που φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου ονομάζεται Ελαιοβρύτισσα. Σύμφωνα με την παράδοση, στις αρχές του 14ου αιώνα, μία περίοδο που έλειπε το λάδι από τη μονή, ο Οσιος Γεννάδιος, δοχειάρης της μονής, άρχισε να εξοικονομεί το λάδι δίνοντας μόνο για τη χρήση της εκκλησίας, όπως π.χ. για το άναμμα των καντηλιών. Ωστόσο, ο μάγειρας διαμαρτυρήθηκε στον ηγούμενο, ο οποίος διέταξε τον όσιο να δίνει λάδι στην αδελφότητα ελπίζοντας στην πρόνοια της Θεοτόκου. Πράγματι, όταν μία μέρα ο Οσιος Γεννάδιος πήγε στο δοχείο, είδε το λάδι να ξεχειλίζει και να έχει φθάσει ως την πόρτα, ενώ από την εικόνα της Παναγίας έβγαινε μία θαυμάσια ευωδία. Ετσι, η συγκεκριμένη εικόνα πήρε την ονομασία Ελαιοβρύτισσα.

Από την έντυπη έκδοση