Μόλις είχε υπογραφεί η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν.

Γράφει η Ευανθία Καρρά 

Είχαν περάσει δύο χρόνια παρατεταμένων και δύσκολων διαπραγματεύσεων για να τεθούν όρια στις πυρηνικές δραστηριότητες της Τεχεράνης για τα δέκα χρόνια που θα ακολουθούσαν. Ως αντάλλαγμα το Ιράν θα έβρισκε και πάλι ανοιχτές τις πόρτες της παγκόσμιας οικονομίας, μετά από αποκλεισμό πολλών ετών.

Τότε η συμφωνία έγινε δεκτή με διθυραμβικά σχόλια από όλο τον κόσμο ή… σχεδόν όλο. Μόνο ένας είχε ενδοιασμούς, ο πρόεδρος του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου. Οι αντιδράσεις του δεν εισακούστηκαν για τα επόμενα χρόνια μέχρι που στον προεδρικό θώκο των Ηνωμένων Πολιτειών ανέβηκε ένας πολύ στενός του σύμμαχος, ο Ντόναλντ Τραμπ.

Η κοινή ανακοίνωση Ευρωπαίων και Ιρανών τον Ιούλιο του 2015 έκανε λόγο για μια «ισορροπημένη συμφωνία… μια καλή συμφωνία για όλες τις πλευρές και για την διεθνή κοινότητα», η οποία διασφαλίζει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα είναι «αποκλειστικά ειρηνικό» και ότι η Τεχεράνη «δεν θα επιδιώξει, αναπτύξει ή αποκτήσει οποιοδήποτε πυρηνικό όπλο». Ως αντάλλαγμα, οι κυρώσεις θα αρθούν προοδευτικά, ειδικά στους τομείς «του εμπορίου, της τεχνολογίας, των τραπεζών και της ενέργειας».

Η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν θεωρείται ιστορική για πολλούς λόγους. Ο βασικότερος είναι πως εάν τηρηθεί μέχρι τέλους, θα πρόκειται για την πρώτη περίπτωση χώρας του κόσμου που έχει τιμωρηθεί με οικονομικές κυρώσεις από τον ΟΗΕ με βάση το άρθρο 7 και βγαίνει από την τιμωρία με τη βοήθεια της διπλωματίας και όχι με πόλεμο.

Η συμφωνία για τα πυρηνικά θεωρείται ως η μόνη διπλωματική διέξοδος στην πολυτάραχη Μέση Ανατολή, αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ την περιγράφει ως τη «χειρότερη όλων των εποχών» και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ισχυρίζεται πως δεν τηρείται αφού το Ιράν συνεχίζει να κατασκευάζει πυρηνικά όπλα.

Για τον Τραμπ τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα καθώς το Ιράν μετά τη συμφωνία άλλαξε πλεύση και κατάφερε σε ένα βαθμό να επεκτείνει την επιρροή του στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που έχει ενοχλήσει τις ΗΠΑ και σε μικρότερο βαθμό το Ισραήλ.

Τα βασικότερα σημεία της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν

Περιορισμός του εμπλουτισμού ουρανίου: Κύριος στόχος είναι η εφαρμογή αυστηρών περιορισμών ώστε να διασφαλισθεί ότι το «Breakout», ο χρόνος που χρειάζεται για τον εμπλουτισμό ουρανίου με σκοπό την κατασκευή ατομικού όπλου, θα είναι τουλάχιστον ένα έτος επί μία δεκαετία.

Περιορισμός παραγωγής πλουτωνίου: Η συμφωνία προβλέπει ότι ο αντιδραστήρας βαρέος ύδατος του Αράκ θα τροποποιηθεί ώστε να μην έχει την ικανότητα παραγωγής πυρηνικού καυσίμου για στρατιωτικούς σκοπούς

Ενίσχυση των επιθεωρήσεων: Εφαρμογή καθεστώτος ενισχυμένων επιθεωρήσεων κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, αλλά και μετά από αυτή για ορισμένες δραστηριότητες. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενεργείας θα μπορεί να επαληθεύει μέσω των επιθεωρήσεων τη λειτουργία των ιρανικών συσκευών φυγοκέντρησης για περίοδο είκοσι ετών και της παραγωγής συμπυκνωμένου ουρανίου (yellow cake) για περίοδο είκοσι πέντε ετών. Η Τεχεράνη δεσμεύεται να εφαρμόσει και να επικυρώσει το συμπληρωματικό πρωτόκολλο της IAEA που επιτρέπει τις εις βάθος επιθεωρήσεις.

Άρση των κυρώσεων: Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών θα αρθούν με την εφαρμογή από το Ιράν της συμφωνίας μετά την περί αυτού επαλήθευση της IAEA (αρχές 2016). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί για την άρση των κυρώσεων του ΟΗΕ.

Εμπάργκο επί των όπλων-πυραυλικό πρόγραμμα: Οι κυρώσεις που αφορούν το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και την προμήθεια επιθετικών οπλικών συστημάτων διατηρούνται. Η απαγόρευση μεταφοράς ευαίσθητων υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο ιρανικό βαλλιστικό πρόγραμμα παραμένει σε ισχύ για οκτώ χρόνια, εκτός της περίπτωσης που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα δώσει συγκεκριμένη άδεια.

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]