Οι βαλβιδοπάθειες αποτελούν και τη δεύτερη συχνότερη αιτία για χειρουργείο καρδιάς (αντικατάσταση ή πολύ σπανιότερα επιδιόρθωση βαλβίδας) και πάλι μετά τη στεφανιαία νόσο, για την οποία πραγματοποιείται η γνωστή επέμβαση Bypass.

Σήμερα, έχουν πλέον αναπτυχθεί και εφαρμοστεί διαδερμικές θεραπείες και για τις 4 καρδιακές βαλβίδες.

Ποιος ασθενής με βαλβιδοπάθεια μπορεί να αντιμετωπιστεί διαδερμικά;

Η απάντηση για το ποιος ασθενής με βαλβιδοπάθεια μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί σήμερα διαδερμικά είναι αρκετά πολύπλοκη σε σχέση με τη στεφανιαία νόσο και το Bypass. Καταρχάς η στεφανιαία νόσος αποτελεί μία πάθηση/οντότητα και η απάντηση αν μπορεί να διανοιχτούν οι στενώσεις των αρτηριών με μπαλονάκια/στεντς είναι συνήθως απλή. Έχουμε πλέον εμπειρία της αποτελεσματικότητας των στεντς και μακροχρόνιας παρακολούθησης που ξεπερνά τα 30 έτη. Αντίθετα οι βαλβιδοπάθειες είναι πάρα πολλές και κάθε μία από τις 4 βαλβίδες μπορεί να έχει στένωση ή ανεπάρκεια ή ένα συνδυασμό αυτών των δύο (μικτή νόσος).

Επιπλέον, η κλινική εικόνα και πορεία κάθε βαλβιδοπάθειας μπορεί να διαφέρει και ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί. Αν και η εμπειρία μας ξεπέρασε πλέον τα 10 έτη για τις πρώτες βαλβιδοπάθειες που αντιμετωπίστηκαν διαδερμικά, είναι πολύ μικρότερη για άλλες βαλβιδοπάθειες. Επιπλέον, η δεκαετία που διανύσαμε  χαρακτηρίστηκε από εκρηκτικές τεχνολογικές, εφευρετικές και ερευνητικές εξελίξεις, με αποτέλεσμα τα δεδομένα να αλλάζουν συνεχώς και πάντα βελτιούμενα για τις διαδερμικές θεραπείες. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι πολλά πράγματα που ισχύουν σήμερα ήταν άγνωστα πριν μερικούς μήνες, και ασθενείς που θα απορρίπτονταν για διαδερμική αντιμετώπιση πριν ένα έτος μπορεί να γίνονται αποδεκτοί φέτος! Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί για πολλά ακόμη χρόνια και ασθενείς που σήμερα αντιμετωπίζονται ακόμη χειρουργικά «αύριο» να προκρίνονται διαδερμικές θεραπείες.

Όλες οι διαδερμικές θεραπείες βαλβίδων εκτελούνται με καθετήρες, όπως το γνωστό μπαλονάκι/στεντ, συνήθως από αγγείο του μηρού στο πόδι, χωρίς χειρουργικές τομές ή θωρακοτομές, και χωρίς γενική αναισθησία ή εξωσωματική κυκλοφορία του αίματος.

Διαδερμική θεραπεία αορτική βαλβίδας: TAVI

Η πιο εξελιγμένη και διαδεδομένη διαδερμική θεραπεία είναι η αντικατάσταση της στενωμένης αορτικής βαλβίδας (TAVI- Transcatheter Aortic Valve Implantation) που εφαρμόζεται παγκοσμίως και στην Ελλάδα από το 2007. Με βάση τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα και επιστημονικές ενδείξεις όλοι οι ασθενείς με στένωση αορτικής βαλβίδας που είναι άνω των 70-75 ετών θα μπορούσαν και θα ήταν πλήρως αποδεκτό να αντιμετωπιστούν σήμερα διαδερμικά, ενώ η συνύπαρξη άλλων επιβαρυντικών παθήσεων θα καθιστούσε ακόμη και νεότερους ασθενείς κατάλληλους για την διαδερμική αντικατάσταση. Υπάρχουν σήμερα αρκετοί εγκεκριμένοι τύποι βαλβίδων TAVI (τουλάχιστον 7) με πολλές ομοιότητες αλλά και κάποιες σημαντικές διαφορές, γεγονός που αναγάγει την επιλογή της καλύτερης βαλβίδας για τον κάθε ασθενή σε μία σχεδόν νέα επιστήμη!

Στα σχεδόν 12 έτη κλινικής εφαρμογής των διαδερμικών αορτικών βαλβίδων δεν υπήρξε κάποιο πρόβλημα ή προειδοποίηση για την ανθεκτικότητα τους, ενώ αναμένεται η αντικατάστασή τους μελλοντικά εφόσον χρειαστεί να γίνεται με τον ίδιο απλό τρόπο. Διαδερμικά!

Σήμερα στην Ελλάδα η αναλογία διαδερμικής προς χειρουργικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας είναι περί τα 1:5, ενώ στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες η αναλογία αυτή είναι 1:1 ή και ακόμη πιο πάνω για τις διαδερμικές βαλβίδες.

Διαδερμική θεραπεία μιτροειδούς βαλβίδας: MitraClip

Η δεύτερη κατά σειρά συχνότητας εγκεκριμένη διαδερμική θεραπεία είναι η επιδιόρθωση ανεπάρκειας μιτροειδούς με κλιπ (MitraClip από το 2007 παγκοσμίως και από το 2011 στην Ελλάδα; Pascal από το 2019 παγκοσμίως και στην Ελλάδα). Εφαρμόζονται σε επιλεγμένους ασθενείς και η εφαρμογή τους επεκτείνεται συνεχώς υπό το φως των θετικών αποτελεσμάτων νέων κλινικών μελετών. Η αναλογία χρήσης των κλιπς στην Ελλάδα υπολείπεται σημαντικότατα σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες χώρες (υποδεκαπλάσια χρήση).

Η μέθοδος επιδιόρθωσης με κλιπ εγκρίθηκε πρόσφατα και για την διαδερμική επιδιόρθωση της ανεπάρκειας τριχγλώχινας βαλβίδας (2020) και αρχίσαμε να την εφαρμόζουμε με επιτυχία και στη χώρα μας.

Κατά τεκμήριο οι διαδερμικές θεραπείες είναι εξίσου αποτελεσματικές αλλά πολύ πιο ανώδυνες και με λιγότερους κινδύνους επιπλοκών σε σχέση με το χειρουργείο, ενώ ταχεία είναι η επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες. Η ανάπτυξη των διαδερμικών θεραπειών των καρδιακών βαλβίδων αποτέλεσε ένα ακόμη έναυσμα στενότερης συνεργασίας διάφορων ιατρικών ειδικοτήτων και κυρίως των Καρδιολόγων και Καρδιοχειρουργών με συσσωρευμένη εμπειρία σε όλους τους τρόπους θεραπείας ώστε κάθε ασθενής να αντιμετωπίζεται με τη βέλτιστη προσωποποιημένη προσέγγιση και να προτείνεται η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία.

Στην Covid-19 εποχή που διανύουμε τα πλεονεκτήματα της διαδερμικής θεραπείας όπως η κατά πολύ μικρότερη διάρκεια παραμονής στο Νοσοκομείο, η ελάχιστη χρήση της μονάδας εντατικής θεραπείας και άλλων πόρων και η αποφυγή της ανοσοκαταστολής που προκαλείται από το χειρουργείο αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους υπάρχει η τάση η διαδερμική θεραπεία να προτείνεται σε ακόμη περισσότερους ασθενείς που χρήζουν άμεσης και έγκαιρης θεραπείας της βαλβιδοπάθειάς τους.