Ορίζεται ως η νόσος με μειωμένη οστική πυκνότητα αλλά και οστική ποιότητα, με τελικό αποτέλεσμα την ευκολία του κατάγματος. Η κορωνίδα του προβλήματος της οστεοπόρωσης είναι λοιπόν τα οστεοπορωτικά κατάγματα, τα οποία χρόνο με το χρόνο αυξάνονται, δυστυχώς με γοργούς ρυθμούς.

Αυτό οφείλεται αφενός μεν στην αύξηση του ορίου ηλικίας των ανθρώπων και αφετέρου στην αύξηση των παραγόντων κινδύνου της νόσου , μερικοί από τους οποίους είναι η υπέρμετρη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ ,τσιγάρου και καφέ. Επίσης, μην αγνοούμε τους παράγοντες κινδύνου, όπως το φύλο (γυναίκες), τη φυλή (λευκή), το κληρονομικό ιστορικό, το ιστορικό μεγάλου κατάγματος (ισχίου) των γονέων και τέλος συγκεκριμένες παθήσεις (Ρευματοειδής αρθρίτις κ.α.).

Στις γυναίκες η μεγαλύτερη επίπτωση των οστεοπορωτικών καταγμάτων

Η οστεοπόρωση ευθύνεται για περισσότερα από 8,9 εκατομμύρια κατάγματα το χρόνο παγκοσμίως, ενώ υπολογίζεται ότι κάθε 3 δευτερόλεπτα συμβαίνει  ένα  οστεοπορωτικό κάταγμα. Τα κατάγματα αυτά σαφέστατα αυξάνονται με τη πάροδο της ηλικίας και έτσι το 1/10 των γυναικών ηλικίας 60 ετών και τα 2/3 των γυναικών ηλικίας 90 ετών θα υποστούν ένα οστεοπορωτικό κάταγμα. Επίσης, η οστεοπόρωση αφορά και τους άνδρες. Σήμερα, λοιπόν, γνωρίζουμε ότι ένας στους 5 άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών θα υποστεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα.

Αυξημένη νοσηρότητα, κακή ποιότητα ζωής

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα αφορούν μεν ολόκληρο το σκελετό, αλλά κυρίως συμβαίνουν στη σπονδυλική στήλη, το ισχίο και την περιοχή του καρπού. Όλα   αυτά  τα  κατάγματα   συνοδεύονται  από  αυξημένη   νοσηρότητα  και  κακή  ποιότητα  ζωής (ιδίως για τα κατάγματα της   σπονδυλικής   στήλης), αλλά δυστυχώς τα  κατάγματα του  ισχίου είναι χειρουργικά   και   συνοδεύονται –  προϊούσης    μάλιστα  της   ηλικίας – και από αυξημένη θνητότητα.

Το οικονομικό αλλά και το κοινωνικό κόστος των οστεοπορωτικών καταγμάτων για την πολιτεία, αλλά κυρίως για τους ασθενείς και τους συγγενείς τους, γνωρίζουμε σήμερα από επιδημιολογικές μελέτες παγκοσμίως ότι είναι δυσβάσταχτο.

Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης

Η οστεοπόρωση δεν παρουσιάζει συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι περνάνε αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η οστεοπόρωση συνεχώς χειροτερεύει από πλευράς απώλειας οστικής μάζας και διαταραχής της μικροαρχιτεκτονικής δομής των οστών, μέχρι να εμφανιστεί το πρώτο της σύμπτωμα, που είναι το κάταγμα. Περίπου 40% των οστεοπορωτικών καταγμάτων αφορούν τη σπονδυλική στήλη, 20% τον  αυχένα του μηριαίου οστού, 20% το αντιβράχιο και 20% διάφορα άλλα οστά. Τα κατάγματα του αυχένα του μηριαίου οστού και του αντιβραχίου συμβαίνουν πάντοτε μετά από έναν ελαφρό τραυματισμό, όπως είναι π.χ. η πτώση από την όρθια θέση, ενώ συνοδεύονται πάντοτε από πόνο. Αντίθετα, τα σπονδυλικά κατάγματα συμβαίνουν συχνά χωρίς να προηγηθεί τραυματισμός και αρκετές φορές δεν συνοδεύονται από πόνο στη ράχη ή στη μέση. Απώλεια ύψους και κύφωση αποτελούν όψιμες εκδηλώσεις της οστεοπόρωσης και οφείλονται σε σπονδυλικά κατάγματα.

Έμφαση στην πρόληψη και στην ενημέρωση για τον κίνδυνο

Χρειάζεται λοιπόν πρόληψη ώστε να μειωθούν τα κατάγματα αυτά αλλά και σωστή αντιμετώπιση της νόσου που λέγεται οστεοπόρωση. Ειδικότερα στην Ελλάδα μας τα τελευταία χρόνια για πολλούς και διάφορους λόγους (οικονομική κρίση, ψυχολογική επιβάρυνση των ανθρώπων κ.α.) η νόσος υποδιαγιγνώσκεται  και  υποθεραπεύεται  με αποτέλεσμα τα  οστεοπορωτικά κατάγματα να έχουν ραγδαία αύξηση.

Στα πλαίσια λοιπόν αυτά και με γνώμονα τη δυνατότητα μείωσης των οστεοπορωτικών καταγμάτων  οι  θεραπευτές  υγείας  είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε μεγαλύτερη βάση στην πρόληψη και ενημέρωση του κοινού για το μεγάλο αυτό πρόβλημα που λέγεται οστεοπόρωση.

Εκτίμηση του κινδύνου οστεοπόρωσης έως και 10 χρόνια νωρίτερα

Στο   πλαίσιο, λοιπόν, της   πρόληψης, τα τελευταία χρόνια  έχουμε τη  δυνατότητα, αναλύοντας τους παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση ατομικά για κάθε ασθενή, να εκτιμήσουμε τη μελλοντική πιθανότητα οστεοπορωτικού κατάγματος για τα επόμενα 10 χρόνια (δείκτης FRAX). Ο δείκτης αυτός γίνεται εύκολα μέσω υπολογιστή από τον θεράποντα ιατρό σε λίγα λεπτά και δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους που πάσχουν από οστεοπενία και έχουν και επιβαρυντικούς παράγοντες κινδύνου να ξεκινούν άμεσα θεραπεία για οστεοπόρωση.

Μην ξεχνάμε ότι  η διάγνωση αλλά  και η παρακολούθηση της νόσου γίνεται με  την μέτρηση   οστικής   πυκνότητας   (ΜΟΠ)    και δευτερευόντως  –  με  τις   εξετάσεις   αίματος τους   λεγόμενους   βιοχημικούς  δείκτες   οστικής   παραγωγής  και   οστικής  απορρόφησης.

Χαμηλή η συμμόρφωση των ασθενών στην φαρμακευτική αγωγή

Επίσης χρειάζεται σωστή ενημέρωση από εμάς τους γιατρούς προς τους ασθενείς που πάσχουν από οστεοπόρωση  για την αναγκαιότητα  έναρξης  και πιθανής  μακροχρόνιας χρήσης των  αντιοστεοπορωτικών  φαρμάκων που διαθέτουμε στη φαρέτρα μας,  διότι  γνωρίζουμε  σήμερα ότι  επειδή  η  νόσος  είναι   σιωπηλή   και  χωρίς συμπτώματα  η  συμμόρφωση   των  ασθενών   μας   στην  φαρμακευτική  αγωγή   είναι  πολύ  χαμηλή  και  μάλιστα  κάτω  του  30%.

Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι μπορεί μεν τα τελευταία χρόνια να έχουν αποσυρθεί από την κυκλοφορία μερικά αντιοστεοπορωτικά φάρμακα αλλά ευτυχώς ακόμα κυκλοφορούν αρκετά και ήδη στην Αμερική ξεκίνησε και η κυκλοφορία νέου φαρμάκου.