Όταν μιλάμε για Μεταβολικό Σύνδρομο αναφερόμαστε σε μια «προ-νοσηρή»  κατάσταση που εμφανίζει σχεδόν το 30% του πληθυσμού, και που ως κύρια αιτία έχει την αντίσταση στην ινσουλίνη, συνήθως ως αποτέλεσμα της συσσώρευσης σπλαχνικού λίπους, δηλαδή παχυσαρκία. Η φλεγμονή που συχνά συνοδεύει το Μεταβολικό Σύνδρομο μεταφράζεται σε κίνδυνο διαταραχών στην λειτουργία πολλών οργάνων, όπως η Καρδιά (καρδιακά νοσήματα), το Ήπαρ (λιπώδης διήθηση), Νεφροί (νεφροπάθειες), τα Αγγεία (αθηρωμάτωση) και Πάγκρεας (Σακχαρώδης Διαβήτης).

Όταν, όμως, δυστυχώς, ο παραπάνω κίνδυνος εξελίσσεται σε οργανική βλάβη, τότε φυσικά δεν μιλάμε πλέον για μια «προ-νοσηρή» κατάσταση, αλλά για μια εγκατεστημένη νόσο που πλήττει διάφορα όργανα. Και εδώ ακριβώς έρχεται να προστεθεί, δίπλα στο Μεταβολικό Σύνδρομο, και η μετεξέλιξή του: Το λεγόμενο «καρδιο-νεφρο-ηπατο-μεταβολικό σύνδρομο», σε μια προσπάθεια να εστιάσουμε στις πιο σημαντικές συνέπειες του Μεταβολικού Συνδρόμου, σε τρία βασικά όργανα: την καρδιά, τους νεφρούς και το ήπαρ.

Τι είναι το «καρδιο-νεφρο-ηπατο-μεταβολικό σύνδρομο»

Το νέο αυτό σύνδρομο μας «συστήνεται» ως «CKL syndrome» (ακρωνύμιο από τις λέξεις cardio, kidney, liver) και αυτό κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι: το λίπος μπορεί να αναπτυχθεί και εκτός της κοιλιακής περιοχής , ως έκτοπο λίπος στα μεγάλα, σημαντικά, συμπαγή όργανα όπως…

• η καρδιά,
• το ήπαρ και
• οι νεφροί.

   Και το έκτοπο αυτό λίπος ενεργοποιεί επίσης φλεγμονώδη αντίδραση στα όργανα αυτά, σύμφωνα με την ήδη γνωστή παθοφυσιολογία του μεταβολικού συνδρόμου…

• Στη καρδιά το έκτοπο λίπος υπάρχει ως επικαρδιακό λίπος,το οποίο σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρδιακής ανεπάρκειας.
• Στο ήπαρ το έκτοπο λίπος δημιουργεί τη γνωστή στεάτωση που ήπατος, που μπορεί να εξελιχθεί σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.
• Στους νεφρούς το έκτοπο λίπος μπορεί να δημιουργήσει χρόνια νεφρική νόσο μεταβολικής αιτιολογίας.

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου CKL

Σήμερα, επί ύπαρξης μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο, όπως προαναφέραμε, είναι μια «προ-νοσηρή»  κατάσταση που εμφανίζει σχεδόν το 30% του πληθυσμού, μπορούμε με απλές εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις να διαγνώσουμε την προσβολή των οργάνων αυτών και να δώσουμε ανάλογες θεραπευτικές αγωγές που θα αποτρέψουν την εξέλιξη του συνδρόμου.

• Καρδιά: Για τον έλεγχο ύπαρξης επικαρδιακού λίπους μπορεί να γίνει απεικονιστική εξέταση με echo-triplex καρδιάς(ή, για μεγαλύτερη ακρίβεια, με μαγνητική τομογραφία καρδιάς).
• Ήπαρ: Για τον έλεγχο στεάτωσης ήπατος υπάρχει ο υπερηχογραφικός έλεγχος ήπατος, ενώ για τον αποκαλούμενο έλεγχο NASH(την κατάσταση που θέλει αντιμετώπιση για να μην εξελιχθεί σε μεταβολική κίρρωση) υπάρχουν απλοί εργαστηριακοί βιοδείκτες και η απεικονιστική εξέταση της ελαστογραφίας που ελέγχει την φλεγμονή και την ίνωση του ήπατος.
• Νεφρά: Τέλος για την ύπαρξη χρόνιας νεφρικής νόσου λόγω εναπόθεσης έκτοπου λίπους, πέρα από τον κλασικό απεικονιστικό έλεγχο μπορούμε να έχουμε και εξετάσεις – σε τακτά χρονικά διαστήματα – για το επίπεδο λευκώματος στα ούρα 24ώρου και τον ρυθμό σπειραματικής διήθησης.

Πολλαπλάσιος κίνδυνος επιπλοκών όταν το λίπος «πνίγει» καρδιά, ήπαρ και νεφρά

   Συνεπώς, επί ύπαρξης μεταβολικού συνδρόμου, ορθό και σκόπιμο είναι να ελέγχεται εργαστηριακά και απεικονιστικά η λειτουργία των οργάνων αυτών, ενώ όταν ένα από τα τρία αυτά σημαντικά όργανα πάσχει στο πλαίσιο μεταβολικού συνδρόμου, παχυσαρκίας ή διαβήτη, πρέπει να ελεγχθούν και τα άλλα δύο όργανα. Κι αυτό διότι, σήμερα, είναι πλέον τεκμηριωμένο το ότι:

• επί μεταβολικού συνδρόμου  πολλαπλασιάζεται 2 με 3 φορές ο καρδιαγγειακός κίνδυνος,
• επί συνδρόμου CKL (προσβολή καρδιάς, ήπατος, νεφρών) πολλαπλασιάζονται οι καρδιαγγειακές επιπλοκές.

Η θεραπεία του νέου συνδρόμου

Από πλευράς θεραπείας, όπως ακριβώς συμβαίνει με το Μεταβολικό Σύνδρομο, όπου…

• η απώλεια βάρους,
• η υγιεινή μεσογειακή διατροφή και,
• η αυξημένη σωματική δραστηριότητα,

αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο αντιμετώπισής του, έτσι αντίστοιχα αποτελούν και την κύρια θεραπευτική βάση για την αντιμετώπιση του «καρδιο–νεφρο–ηπατο-μεταβολικού συνδρόμου».

Έτσι π.χ. είναι απόλυτα τεκμηριωμένο ότι η απώλεια 10% του σωματικού βάρους έχει ως αποτέλεσμα την υποστροφή της τοξικής στεατοηπατίτιδας σε απλή στεάτωση ήπατος ,ενώ μπορεί να παρατηρηθεί και υποστροφή των στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών.

Επιπλέον, σήμερα, έχουμε στο θεραπευτικό οπλοστάσιό μας, ιδιαίτερα για τα άτομα με διαβήτη και μεταβολικό σύνδρομο, ειδικές αντιδιαβητικές αγωγές που αντιμετωπίζουν τις διαταραχές του συνδρόμου  CKL στα τρία βασικά όργανα που προσβάλλει, ενώ προλαμβάνουν και την εξέλιξη των διαταραχών αυτών.

«Πάνοπλοι» απέναντι στο νέο σύνδρομο

Οι αγωγές αυτές είναι οι αγωνιστές GLP-1 και οι αναστολείς SGLT-2. Πληθώρα μελετών έχουν καταδείξει την καρδιοπροστατευτική, νεφροπροστατευτική και ηπατοπροστατευτική τους δράση, ιδιαίτερα σε μεταβολικής αιτιολογίας διαταραχές των οργάνων αυτών.

Η «δίαιτα» δεν αρκεί πλέον

   Έτσι, ενώ την εποχή που μιλούσαμε μόνο για μεταβολικό σύνδρομο η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση ήταν η μόνη θεραπευτική αγωγή, σήμερα, που περιγράφεται η μετεξέλιξή του, το «καρδιο-νεφρο-ηπατο-μεταβολικό σύνδρομο», μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι έχουμε πλέον και σύγχρονες σημαντικές αποτελεσματικές αγωγές για την αντιμετώπισή του.