Ο ώμος είναι μια από τις πιο σημαντικές αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος, καθώς επιτρέπει ένα ευρύ φάσμα κίνησης που δίνει στο χέρι τη δυνατότητα να λειτουργήσει προς κάθε κατεύθυνση. Εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό στην καθημερινότητα κάθε ατόμου στο σπίτι, στη δουλειά, στη διασκέδαση, στην ερασιτεχνική και ακόμα περισσότερο στην επαγγελματική άθληση: κολύμπι, μπάσκετ, τένις, βόλεϊ, ρίψεις κ.ά.

Ποια άτομα αφορούν οι παθήσεις του ώμου

Οι παθήσεις του ώμου προκαλούν πόνο και περιορίζουν το εύρος της κίνησης, προκαλώντας δυσκολία και στις απλές καθημερινές δραστηριότητες. Οι ασθενείς μεγαλύτερων ηλικιών εμφανίζουν αρθρίτιδα, εκφυλιστικές ρήξεις τενόντων, κατάγματα κ.ά., ενώ οι νέοι ασθενείς και οι αθλητές παρουσιάζουν εξαρθρήματα, τραυματικές ρήξεις τενόντων, κατάγματα υψηλής βίας (βραχιονίου, κλείδας, ωμοπλάτης), παγωμένο ώμο, κ.ά. Η αποκατάσταση των παθήσεων του ώμου είναι μια περίπλοκη διαδικασία και η χειρουργική αποκατάσταση αυτών είναι ιδιαίτερα απαιτητική και χρειάζεται εμπειρία.

Η εμπειρία από την κλασική αρθροπλαστική ώμου

Μέχρι πρόσφατα, οι ασθενείς με βαριά οστεοαρθρίτιδα του ώμου αντιμετωπίζονταν με την κλασική και δοκιμασμένη ολική αρθροπλαστική ώμου, που συνίσταται σε αντικατάσταση των ανατομικών στοιχείων της άρθρωσης (κεφαλή και ωμογλήνη) από ένα μεταλλικό εμφύτευμα και ένα πλαστικό ένθετο αντίστοιχα, που «μιμούνται» τη φυσιολογική ανατομία και την εμβιομηχανική της.

Ωστόσο, η επέμβαση αυτή, που ενδείκνυται για άτομα με βαριά οστεοαρθρίτιδα του ώμου, μπορεί να εφαρμοστεί μόνο στις περιπτώσεις που η λειτουργικότητα του στροφικού πετάλου (μια σειρά από τένοντες που χρησιμεύουν στη σταθεροποίηση του ώμου κατά τη διάρκεια των κινήσεων) είναι κανονική, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα. Σε αρκετούς ασθενείς οι τένοντες του στροφικού πετάλου έχουν υποστεί μαζική ρήξη, για λόγους όπως η κακή ποιότητα των ιστών, η ρίκνωση και η εκφύλισή τους λόγω της χρονιότητας της βλάβης.

Τι καινούριο φέρνει η Ανάστροφη Ολική Αρθροπλαστική Ώμου

Στους ασθενείς αυτούς εφαρμόζεται η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου. Αυτή είναι μια νεότερη «μη ανατομικής φιλοσοφίας» πρόθεση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άτομα που πάσχουν από βαριά οστεοαρθρίτιδα σε συνδυασμό με κακή λειτουργικότητα του στροφικού πετάλου, αλλά και για αντικατάσταση της ολικής αρθροπλαστικής μετά από επιπλοκές: χαλάρωση, λοίμωξη, σύνθετα περιπροθετικά κατάγματα, συχνά σε ηλικιωμένους ασθενείς, τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με την μέθοδο της οστεοσύνθεσης.

Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική έχει επίσης ένδειξη σε καταστάσεις όπου συνυπάρχει οστική απώλεια, πράγμα ιδιαίτερα συχνό στις αρθρίτιδες του ώμου, καθώς επίσης και σε αναθεωρήσεις παλαιών αρθροπλαστικών του ώμου που τα αποτελέσματά τους δεν είναι τα αναμενόμενα, ιδιαίτερα δε και στα κατάγματα παλαιά ή και πρόσφατα.

Η μέθοδος εφαρμόζεται πλέον όλο και περισσότερο από τους χειρουργούς του ώμου, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, λόγω της βελτίωσης των υλικών που χρησιμοποιούνται και των τεχνικών που εφαρμόζονται, δίνοντας λύση ακόμη και στα πιο πολύπλοκα προβλήματα που μπορεί να διαγνωστούν. Οι επεμβάσεις αυτές γίνονται πλέον με ιδιαίτερα ατραυματικό τρόπο, ενώ η απώλεια αίματος είναι πολύ μικρή, με τους ασθενείς να μένουν στο νοσοκομείο μόνο μία με δύο μέρες.

Σε τι διαφέρει η Ανάστροφη από την Κλασική Ολική Αρθροπλαστική ώμου

Σε γενικές γραμμές, στην Ανάστροφη Ολική Αρθροπλαστική Ώμου συμβαίνει αυτό που λέει το όνομά της, μια ανατομική αναστροφή της διαδικασίας που περιγράφεται παραπάνω: η κεφαλή (η σφαίρα) αντικαθίσταται με μια κοίλη επιφάνεια από πολυαιθυλένιο, ενώ η ωμογλήνη (η κοιλότητα) αντικαθίσταται από μια μεταλλική σφαίρα. Αυτό δημιουργεί ένα σταθερό υπομόχλιο που επιτρέπει στον ασθενή να ανυψώνει το χέρι του, χωρίς τη συμμετοχή του προβληματικού ή κατεστραμμένου, στροφικού πετάλου. Οι αλλαγές αυτές φυσικά δεν είναι εμφανείς απ’ έξω και δεν προκαλείται κοσμητικό πρόβλημα.

Η επέμβαση αποτελεί τη μεγαλύτερη εξέλιξη των τελευταίων ετών στη χειρουργική του ώμου και μια από τις μεγαλύτερες στην ορθοπαιδική χειρουργική γενικότερα. Έχει προβλέψιμο αποτέλεσμα:

• σημαντική αποκατάσταση της κινητικότητας του ώμου με συνήθως πλήρη εξάλειψη του πόνου,
• απαιτεί μικρό διάστημα νοσηλείας (1-2 ημέρες), ενώ,
• υπό την κατάλληλη επίβλεψη/καθοδήγηση, ο ασθενής αρχίζει να κινητοποιεί την άρθρωση μία εβδομάδα μετά την επέμβαση, φθάνοντας σε μια πολύ καλή κινητικότητα μετά από ένα μήνα.

 Η αποκατάσταση

Η χειρουργική θεραπεία συμπληρώνεται με πρόγραμμα αποκατάστασης, που έχει σκοπό την επανεκπαίδευση της ωμικής ζώνης έτσι ώστε να μπορέσει να ανακτήσει το εύρος κίνησης και τη λειτουργικότητα του μέλους. Ο χρόνος της αποκατάστασης ποικίλλει και είναι ανάλογος των λειτουργικών απαιτήσεων του ασθενούς.

Αποτέλεσμα της επέμβασης και του προγράμματος αποκατάστασης είναι ο πόνος να υποχωρήσει άμεσα την πρώτη, δεύτερη μετεγχειρητική εβδομάδα και ο ασθενής επιστρέφει γρήγορα στην καθημερινή δραστηριότητά του και την αυτοεξυπηρέτηση. Η οριστική επάνοδος στη χειρωνακτική εργασία και τις αθλητικές δραστηριότητες επιτυγχάνεται σε διάστημα τεσσάρων έως έξι μηνών έπειτα από πρόγραμμα ασκήσεων που υποβοηθά την ολική αποκατάσταση.