Αν και ο καρκίνος του μαστού εξακολουθεί να παραμένει ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες στο δυτικό κόσμο, εντούτοις η θνητότητα από τη νόσο έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στους εξής παράγοντες:

• στην ευαισθητοποίηση των γυναικών και διάγνωση της νόσου σε πρωιμότερο στάδιο,
• στην καλύτερη γνώση της βιολογίας του καρκίνου του μαστού με αποτέλεσμα πιο αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισής του, σε αρχικά στάδια και
• στη φαρμακευτική πρόοδο για την αντιμετώπιση της νόσου

Ξεκαθαρίζουν ένα-ένα τα αίτια της νόσου

Η αιτιολογία του καρκίνου του μαστού δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως, αλλά στην εμφάνισή του φαίνεται ότι συμβάλλουν τόσο περιβαλλοντικοί (σωματικό βάρος, εξωγενής λήψη οιστρογόνων) όσο και γενετικοί παράγοντες.

Η παχυσαρκία είναι σημαντικός επιβαρυντικός παράγων για την εμφάνιση της νόσου, ειδικότερα στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Ο γενετικός έλεγχος για μεταλλάξεις των ογκογονιδίων BRCA1 και BRCA2, που προδιαθέτουν στο σύνδρομο του κληρονομικού καρκίνου μαστών και ωοθηκών, εφαρμόζεται ήδη στην πράξη.

Πλήθος άλλων μεταλλάξεων ενοχοποιείται για την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού, αλλά ορισμένες από αυτές είναι πολύ σπάνιες και για κάποιες άλλες δεν έχει διευκρινιστεί ο ρόλος τους στον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Πρόγνωση της νόσου με γονιδιακές εξετάσεις

Η εκτίμηση του κινδύνου υποτροπής (πρόγνωση) στις γυναίκες με πρώιμο καρκίνο μαστού καθορίζει τη μετέπειτα παρακολούθηση και θεραπεία τους. Για ορισμένες ασθενείς η πρόγνωση δεν μπορεί να καθοριστεί μόνο με βάση τα χαρακτηριστικά του όγκου στην ιστολογική εξέταση.

Νεότερα δεδομένα έδειξαν ότι ορισμένες μικροσυστοιχίες γονιδίων που ανιχνεύονται με εξειδικευμένες μεθόδους, συσχετίζονται με επιθετικότερες μορφές καρκίνου. Αυτές οι μέθοδοι στοχεύουν στην αναγνώριση των γυναικών, που αν και έχουν πρώιμο καρκίνο του μαστού, αναμένεται να ωφεληθούν από τη συμπληρωματική χημειοθεραπεία. Μάλιστα, πρόσφατη μελέτη καθορίζει ομάδες υψηλού κινδύνου για χημειοθεραπεία.

Η χειρουργική αντιμετώπιση

Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου παραμένει πρωταρχικής σημασίας για την θεραπεία στην πλειονότητα των γυναικών με καρκίνο μαστού. Στον πρώιμο καρκίνο μαστού η χειρουργική διατήρηση του μαστού έχει αντικαταστήσει σε πολλές περιπτώσεις τη μαστεκτομή. Η χειρουργική διατήρηση του μαστού περιλαμβάνει αφαίρεση του όγκου ή τμήματος του μαστού και μικρού αριθμού λεμφαδένων (λεμφαδένας ή λεμφαδένες φρουροί), με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Και αισθητική αποκατάσταση του στήθους με ογκοπλαστική

Σε ορισμένες περιπτώσεις, στις οποίες το αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, η αφαίρεση του όγκου μπορεί να συνδυαστεί με τεχνικές αποκατάστασης για βελτίωση του αισθητικού αποτελέσματος (ογκοπλαστική).

Ένα ποσοστό γυναικών υποβάλλεται σε ριζική μαστεκτομή για προσωπικούς ή ιατρικούς λόγους. Γι’ αυτές τις ασθενείς οι χειρουργικές τεχνικές αποκατάστασης του μαστού έχουν αποδειχθεί ασφαλείς και προσφέρουν ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα.

Τα τελευταία χρόνια, για ορισμένους μοριακούς τύπους καρκίνων μαστού  συστήνεται η προεγχειρητική συστηματική θεραπεία και μετά η χειρουργική επέμβαση για καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα.

Νεότερα φάρμακα και θεραπείες

Οι στοχευμένες θεραπείες επιδρούν στις ειδικές γονιδιακές αλλαγές που εκφράζονται σε συγκεκριμένους υποτύπους καρκίνου μαστού. Ως αποτέλεσμα, επάγουν το θάνατο των καρκινικών κυττάρων ή την «ευαισθητοποίησή» τους στα συμβατικά κυτταροτοξικά φάρμακα.

Η εξειδίκευση της θεραπείας του καρκίνου ανάλογα με τη γονιδιακή του ταυτότητα αποσκοπεί στην επίτευξη καλύτερου θεραπευτικού αποτελέσματος με μικρότερη βλάβη των υγιών ιστών, άρα και σε λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Φάρμακα με στόχο την πρωτεΐνη ΗΕR2

Το Her2 είναι μια πρωτεΐνη που συμμετέχει στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων και βρίσκεται αυξημένη στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων στο 20% -30% των καρκίνων μαστού.

Υπάρχουν εγκεκριμένα φάρμακα που στοχεύουν την HER2 πρωτεΐνη: το Τrastuzumab σε ενδοφλέβια και υποδόρια μορφή, το Pertuzumab, το Αdo-trastuzumab emtansine και το Lapatinib είναι οι Anti HER2 θεραπείες οι οποίες αυξάνουν την ελεύθερης νόσου επιβίωση, ενώ και άλλες Anti-HER2 θεραπείες θα προστεθούν σύντομα στην αντιμετώπιση της νόσου.

Άλλες στοχευμένες θεραπείες

Σε πρόσφατες κλινικές μελέτες νέοι μοριακοί παράγοντες όπως οι αναστολείς CDK4/6, έδειξαν σημαντικό όφελος όταν συνδυάζονται με αντιορμονική θεραπεία με Αναστολείς αρωματάσης ή Φουλβεστράνη. Και άλλοι μοριακοί παράγοντες όπως οι αναστολείς Ρ13Κ διερευνώνται σε κλινικές μελέτες, τα αποτελέσματα των οποίων δίνουν σημαντικές ελπίδες.

Άλλες θεραπείες

Στη φαρέτρα της αντιμετώπισης της νόσου στο αμέσως επόμενο διάστημα θα προστεθεί και ο ρόλος της ανοσοθεραπείας που φαίνεται υποσχόμενος σε επιθετικούς όγκους.

Το μέλλον

Αναμένονται περαιτέρω ελπιδοφόρες προοπτικές, όταν τα νέα σημαντικά φάρμακα θα χορηγούνται πολύ νωρίς με τη διάγνωση της νόσου και μετά την αρχική της αντιμετώπιση.

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, ο καρκίνος του μαστού παραμένει η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε γυναίκες ηλικίας 35 – 55 ετών. Οι μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη αναμένεται να προάγουν περαιτέρω την κατανόηση της παθογένειας και τις δυνατότητες για πρόληψη και θεραπεία της νόσου δίνοντας ελπιδοφόρο μήνυμα.