Τα κατοικίδια ζώα, όπως ο σκύλος και η γάτα, συχνά ενοχοποιούνται για πρόκληση αλλεργιών, τόσο από το αναπνευστικό σύστημα (αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα ) όσο και από το δέρμα. Όπως με όλες τις αλλεργίες, η πρώτη θεραπευτική παρέμβαση που συστήνεται είναι η αποφυγή έκθεσης στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο, δηλαδή η απομάκρυνση του κατοικίδιου από τους χώρους διαβίωσης και εργασίας.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν επιθυμεί να αποχωριστεί το αγαπημένο του κατοικίδιο; Ή στην περίπτωση που η φύση της εργασίας του ασθενούς είναι τέτοια που να απαιτεί την καθημερινή επαφή με ζώα (π.χ. κτηνίατροι ή εργαζόμενοι σε καταστήματα πώλησης κατοικίδιων ζώων); Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας  και Κλινικής Ανοσολογίας (ΕΕΑΚΑ), σε τέτοιες περιπτώσεις, εκτός από την ειδική αντιμετώπιση με εμβόλια ανοσοθεραπείας, είναι απαραίτητο να καταβληθεί κάθε προσπάθεια από τον ασθενή ώστε να μειώσει το αλλεργιογονικό φορτίο, δηλαδή την έκθεσή του στα αλλεργιογόνα του σκύλου και της γάτας.

Από πού προέρχονται τα αλλεργιογόνα των κατοικίδιων

   Γάτα. Τα αλλεργιογόνα της γάτας προέρχονται κυρίως από δέρμα της και δευτερευόντως από το σάλιο της. Η γάτα έχει τη συνήθεια να γλείφεται με αποτέλεσμα τα αλλεργιογόνα από το τρίχωμά της (δέρμα και σάλιο) να απελευθερώνονται σε ένα πολύ λεπτό και αόρατο «σύννεφο σκόνης» που αιωρείται για πολλή ώρα στο σπίτι και εισπνέεται από τα αλλεργικά άτομα. Πρακτικά ολόκληρο το σπίτι λειτουργεί σαν «δεξαμενή» αλλεργιογόνων διότι όλες οι επιφάνειες (χαλιά, καναπέδες κλπ) με τις οποίες έρχεται σε επαφή η γάτα «απελευθερώνουν» τα αλλεργιογόνα της. Επιπλέον, αυτή η λεπτή «σκόνη» κατακάθεται στα ρούχα και μπορεί να μεταφερθεί σε άλλους χώρους (π.χ. σχολείο, εργασία κ.α.). Έτσι, ένας πολύ ευαίσθητος αλλεργικός ασθενής μπορεί να εκδηλώσει συμπτώματα ακόμα και αν δεν έρθει σε άμεση επαφή με γάτα.

Σύμφωνα με την ΕΕΑΚΑ, τα αλλεργιογόνα της γάτας, ως πρωτεϊνικά μόρια, είναι εξαιρετικά σταθερά στις συνθήκες του περιβάλλοντος ενός σπιτιού και μπορεί να παραμένουν στο σπίτι (ακόμη και στους τοίχους) για μήνες μετά την απομάκρυνση του ζώου. Μελέτες έχουν δείξει ότι το πλύσιμο της γάτας απομακρύνει σε μεγάλο βαθμό τα αλλεργιογόνα από το δέρμα της, αλλά αυτό διαρκεί για λιγότερο από μια εβδομάδα.

   Σκύλος. Τα αλλεργιογόνα του σκύλου προέρχονται πρωτίστως από το σάλιο του και δευτερευόντως από το δέρμα αλλά και τα ούρα. Από τις παραπάνω πηγές τα αλλεργιογόνα απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα του σπιτιού και εισπνέονται από τα αλλεργικά άτομα προκαλώντας συμπτώματα, όπως ακριβώς περιγράφηκε και για τη γάτα. Μεγαλύτερο φορτίο αλλεργιογόνων υπάρχει όταν ο σκύλος ζει όλο το 24ωρο εντός του σπιτιού και δεν πλένεται τακτικά από τον ιδιοκτήτη του, όπως και όταν η ράτσα είναι τέτοια που αφήνει πολύ σάλιο ή πολύ τρίχωμα στις επιφάνειες του σπιτιού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα κοντότριχα σκυλιά είναι υποαλλεργιογονικά.

Μέτρα ελάττωσης του αλλεργιογονικού φορτίου

• Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι να μην υπάρχει κατοικίδιο στο σπίτι, ούτε και στους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού
• Μετά την απομάκρυνση πρέπει να διενεργηθεί επιμελής καθαρισμός των υφασμάτινων επιφανειών με πλύσιμο ή στεγνό καθάρισμα και των υπόλοιπων επιφανειών του σπιτιού με καθαριστικό στο οποίο προστίθεται διάλυμα ταννικού οξέως 3% το οποίο καταστρέφει τα υπολείμματα αλλεργιογόνων ζωικής προέλευσης
• Ακόμα και μετά την απομάκρυνσή του κατοικίδιου μπορεί να χρειαστούν μήνες μέχρι να μειωθεί δραστικά το αλλεργιογονικό φορτίο
• Αν δεν απομακρυνθεί το κατοικίδιο – και εφόσον υπάρχει η δυνατότητα – να προτιμηθεί η συνεχής παραμονή του σε εξωτερικό χώρο του σπιτιού (π.χ. μπαλκόνι)
• Πλήρης απαγόρευση εισόδου και διανυκτέρευσης του ζώου στο δωμάτιο του ασθενή
• Πλύσιμο των χεριών μετά την επαφή με το κατοικίδιο
• Πλύσιμο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα στις γάτες και δύο φορές την εβδομάδα σε σκύλους- αντίστοιχα να καθαρίζεται και το χαλάκι ή το σπιτάκι του κατοικίδιου διότι συγκεντρώνει αλλεργιογόνα
• Χρήση συστημάτων καθαρισμού του αέρα του σπιτιού με ειδικά φίλτρα κατακράτησης σωματιδίων, που μειώνουν, ως ένα βαθμό, το αιωρούμενο αλλεργιογονικό φορτίο
• Απομάκρυνση του αλλεργικού ασθενούς από το σπίτι κατά το καθάρισμα με ηλεκτρική σκούπα διότι τότε αυξάνεται το αλλεργιογονικό φορτίο του αέρα μέχρι και πέντε φορές
• Οι επιφάνειες του σπιτιού που συγκεντρώνουν αλλεργιογόνα όπως τα χαλιά ή τα καλύμματα των επίπλων πρέπει να πλένονται τακτικά- ειδικά τα χαλιά και οι φλοκάτες.

Όταν δεν μπορούμε να πούμε αντίο στο αγαπημένο μας τετράποδο

Η απόφαση να αποχωριστούμε το αγαπημένο μας κατοικίδιο δεν είναι εύκολη- πολλές φορές μάλιστα κάτι τέτοιο είναι αδύνατο αφού η ψυχολογική επιβάρυνση είναι πολύ μεγάλη. Ακριβώς για το λόγο αυτό ο αλλεργιολόγος έχει στη διάθεσή του μια αιτιολογική θεραπεία- την ειδική ανοσοθεραπεία– για να καταπολεμήσει την αλλεργία σε σκύλο και γάτα. Τα αποτελέσματα από τη θεραπεία αυτή είναι εξαιρετικά, πρέπει όμως να συνοδεύονται από την λήψη μέτρων από τον ασθενή για την ελάττωση του αλλεργιογονικού φορτίου που προέρχεται από το αγαπημένο του κατοικίδιο.