Η εξέλιξη της τεχνολογίας και της ιατρικής επιστήμης έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία, τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Πρόκειται κατά βάση για απεικονιστικές εξετάσεις που, στην πορεία των χρόνων, εξελίχθηκαν και τελειοποιήθηκαν. Ας τις δούμε…

   Υπερηχογράφημα μαστών. Είναι γρήγορη, ανώδυνη και με άμεσα αποτελέσματα απεικονιστική μέθοδος, με κύριο πλεονέκτημα την έλλειψη ακτινοβολίας.

Οι νεώτεροι υπερηχοτομογράφοι προσφέρουν υψηλή διαγνωστική ακρίβεια καθώς χρησιμοποιούν νεότερες τεχνικές (3D – ελαστογραφία).

Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για τη διερεύνηση ψηλαφητού ευρήματος στον μαστό (είτε από τον κλινικό γιατρό είτε από την ίδια την γυναίκα) καθώς και για την διερεύνηση ύποπτου ευρήματος στην μαστογραφία ή την μαγνητική τομογραφία. Επίσης, με υπερηχογραφική καθοδήγηση μπορεί να γίνει βιοψία του ύποπτου ευρήματος.

Χρησιμοποιείται συμπληρωματικά με τη μαστογραφία σε γυναίκες με πυκνό μαστό καθώς και σε γυναίκες που κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου (π.χ. θετικό οικογενειακό ιστορικό).

Αποτελεί εξέταση πρώτης εκλογής σε γυναίκες κάτω των 40 ετών οι οποίες ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει τον μαστογραφικό έλεγχο.

Η εξέταση απαραίτητα περιλαμβάνει και τον έλεγχο των μασχαλιαίων κοιλοτήτων.

Δεν απαιτείται προετοιμασία για την διενέργεια της εξέτασης και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε μέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου.

   Μαστογραφία. Η σημαντικότερη μέθοδος στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού εξακολουθεί να είναι η μαστογραφία. Η σύγχρονη τεχνική της ψηφιακής μαστογραφίας έχει πλέον στα περισσότερα κέντρα αντικαταστήσει την παλαιότερα χρησιμοποιούμενη αναλογική τεχνική, λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρει. Διαχωρίζεται:

• στην προληπτική μαστογραφία. Αφορά σε γυναίκες του γενικού πληθυσμού, χωρίς συμπτώματα και η οποία πραγματοποιείται περιοδικά με στόχο την ανάδειξη αλλοιώσεων σε εξαιρετικά μικρό μέγεθος, πριν να γίνουν κλινικά αντιληπτές.
• στη διαγνωστική μαστογραφία. Αφορά σε γυναίκες που εμφανίζουν συμπτωματολογία από το μαστό (π.χ ψηλαφητό οζίδιο, έκκριμα θηλής, πάχυνση δέρματος κλπ) και περιλαμβάνει εκτός των βασικών λήψεων της προληπτικής μαστογραφίας, επιπλέον λήψεις με σκοπό την επιβεβαίωση ή όχι της παρουσίας κάποιας βλάβης.

Σήμερα οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί και επιστημονικές εταιρείες που ασχολούνται με το αντικείμενο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σαφέστατα υπάρχει κέρδος από τη συμμετοχή των γυναικών στον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο, που μεγιστοποιείται όταν αυτός ξεκινά στην ηλικία των 40 ετών και συνεχίζεται σε ετήσια βάση.

   3D μαστογραφία –Τομοσύνθεση (DBT). Πρόκειται για απεικονιστική τεχνική που χρησιμοποιεί ακτίνες –Χ, χαμηλής ενέργειας, για την παραγωγή τρισδιάστατων (3D) εικόνων του μαστού. Ενώ με την 2D ψηφιακή μαστογραφία λαμβάνονται εικόνες σε δύο επίπεδα, με την τομοσύνθεση μπορούμε να λαμβάνουμε εικόνες υπό διαφορετικές γωνίες οι οποίες ανασυντίθενται και επεξεργάζονται, με αποτέλεσμα τελικά να έχουμε διαθέσιμες  εικόνες «λεπτών τομών» του μαζικού αδένα.

Το βασικότερό της πλεονέκτημα είναι ότι προσφέρει καλύτερη απεικόνιση σε πυκνούς μαστούς, ενώ αυξάνει τη διαγνωστική ακρίβεια της 2D ψηφιακής μαστογραφίας στη διάγνωση μικρών καρκίνων του μαστού. Σημαντική επίσης είναι η μείωση των ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων. Η τεχνική παραμένει ίδια, η εξέταση διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα επιπλέον, ενώ η ακτινική επιβάρυνση, με τη χρήση του εξελιγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού που έχουμε διαθέσιμο, παραμένει σε ασφαλή, για την εξεταζόμενη, επίπεδα.

   Μαγνητική μαστογραφία. Η Μαγνητική Μαστογραφία προγραμματίζεται αφού αξιολογηθούν το ιστορικό και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης της ασθενούς, καθώς και τα ευρήματα μιας πρόσφατης καλής ποιότητας μαστογραφίας ή και υπερηχογραφήματος ώστε να εκτιμηθεί αν υπάρχει ένδειξη. Οι κύριες ενδείξεις της μεθόδου αφορούν σε:

• Προληπτικό έλεγχο γυναικών υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου μαστού.
• Λεπτομερέστερη διερεύνηση ευρημάτων που ανεδείχθησαν στην Μαστογραφία είτε το Υπερηχογράφημα.
• Ανάδειξη πολύ μικρών αλλοιώσεων οι οποίες δεν είναι ορατές στη Μαστογραφία, όπως σε γυναίκες με πολύ πυκνούς μαστούς.
• Ακριβέστερη μελέτη ήδη διαγνωσμένου καρκίνου (μέγεθος, εντόπιση, πιθανή πολυεστιακότητα) με σκοπό το σχεδιασμό της καταλληλότερης θεραπείας.
• Αξιολόγηση θεραπείας.
• Έλεγχο ενθεμάτων σιλικόνης για πιθανή ρήξη.

Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι προτιμότερο να υποβάλλονται σε Μαγνητική Μαστογραφία μεταξύ της 7ης και της 14ης ημέρας του εμμηνορυσιακού κύκλου, για να μειωθεί η πιθανότητα ψευδώς θετικών ευρημάτων. Γυναίκες σε εμμηνόπαυση που ακολουθούν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, είναι καλύτερα να τη διακόπτουν για 6-8 εβδομάδες πριν από την εξέταση για τον ίδιο λόγο.

Όπως σε κάθε περίπτωση που προγραμματίζεται μια εξέταση στο μαγνητικό τομογράφο, θα πρέπει να αποκλείονται πιθανές αντενδείξεις, όπως η παρουσία καρδιακού βηματοδότη και μεταλλικών ξένων σωμάτων σε ζωτικά σημεία του σώματος. Η διάρκεια της εξέτασης είναι περίπου 25 λεπτά.

Γράφουν οι:

• Ρουσάκης Αρκάδιος, Διευθυντής Τμήματος Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας ΥΓΕΙΑ & ΜΗΤΕΡΑ
• Ιωάννης Φαναριώτης, Αναπληρωτής Διευθυντής Γενικών Υπερήχων ΥΓΕΙΑ
• Φιλιώ Μπάδρα,Υπεύθυνη Τμήματος Απεικόνισης Μαστού ΥΓΕΙΑ
• Βασιλική Φιλιππή, Επιμελήτρια Τμήματος Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας ΥΓΕΙΑ, ΜΗΤΕΡΑ