Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία παγκοσμίως, καθώς συσχετίζεται παγκοσμίως με 700.000 θανάτους τον χρόνο – περισσότεροι και από τον καρκίνο.
Δύο είναι οι βασικές αιτίες πίσω από αυτό το πρόβλημα: η κατάχρηση των αντιβιοτικών (στην κοινότητα, στα νοσοκομεία, ακόμα και στην κτηνοτροφία), με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων, καθώς και οι κακές συνθήκες υγιεινής, στις οποίες οφείλεται η διασπορά των μικροβίων από ασθενή σε ασθενή.

Βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από τον χειμώνα, ο οποίος φέρνει μαζί του τις ιώσεις και τα κρυολογήματα, που έχουμε αντιμετωπίσει σχεδόν όλοι μας κατά καιρούς. Πολλοί, μόλις νιώσουν τα πρώτα συμπτώματα, όπως βήχα, πονόλαιμο ή καταρροή, σπεύδουν να καταναλώσουν κάποιο αντιβιοτικό.  Όμως αυτή η ενέργεια, εκτός από λανθασμένη, μπορεί να αποβεί έως και καταστροφική για την υγεία.

Τι είναι τα αντιβιοτικά και ποιος ο ρόλος τους

Τα αντιβιοτικά αποτελούν μία κατηγορία σωτηρίων φαρμάκων, που έχουν προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στην καταπολέμηση των λοιμώξεων, που προκαλούνται αποκλειστικά από μικρόβια. Πιο συγκεκριμένα, τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά μόνο ενάντια στις λεγόμενες βακτηριακές λοιμώξεις. Επομένως δεν μπορούν να βοηθήσουν σε λοιμώξεις, οι οποίες προκαλούνται από ιούς.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι, πλέον, στη χώρα μας η χορήγηση αντιβιοτικών γίνεται μόνο με ιατρική συνταγή. Από τον περασμένο Ιούνιο τέθηκε σε εφαρμογή ο σχετικός νόμος, μετά από 46 χρόνια.

Τι μπορεί να προκαλέσει η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών;

Η λήψη αντιβιοτικών χωρίς λόγο, όχι μόνο δεν έχει κανένα όφελος, αλλά, απεναντίας, λειτουργεί αντίστροφα: τα βακτήρια αναπτύσσουν αντοχή στα αντιβιοτικά κι έτσι, αν χρειαστεί να πάρετε αντιβιοτικά στο μέλλον για κάποια λοίμωξη, μπορεί να μην έχουν αποτέλεσμα. Έτσι δημιουργούνται «στρατιές» πολυανθεκτικών βακτηρίων, που δεν καταπολεμώνται εύκολα με τα αντιβιοτικά.

Φανταστείτε να παίρνετε αντιβίωση για κάποιο μικρόβιο και αυτό να μην υποχωρεί ή να νοσηλεύεστε στο νοσοκομείο και να προσβληθείτε από κάποια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη και τα αντιβιοτικά, που σας χορηγούν, να μην έχουν κανένα αποτέλεσμα.

Πρώτη η Ελλάδα στην αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών

H  Ελλάδα συνεχίζει να κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. στην κατανάλωση αντιβιοτικών. Την ίδια ώρα, τα επίσημα στοιχεία για τα αντιβιοτικά δείχνουν ότι το πρόβλημα είναι παγκόσμιο: στην Ε.Ε. πέθαναν από ανθεκτικά μικρόβια 33.000 άνθρωποι μόνο το 2015. Επίσης υπολογίζεται ότι έως το 2050 θα πεθάνουν παγκοσμίως περίπου 10.000.000 άτομα από λοιμώξεις πολυανθεκτικών μικροβίων, οι οποίες, με τα σημερινά δεδομένα, θα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου, με περισσότερα περιστατικά από όσα ο καρκίνος και τα τροχαία ατυχήματα.

Ειδικότερα, στον τομέα της Ωτορινολαρυγγολογίας, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί ανησυχητική αύξηση των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού, όπως το κρυολόγημα, η φαρυγγίτιδα, η γρίπη, η λαρυγγίτιδα, η ωτίτιδα και η παραρρινοκολπίτιδα.

Κι αυτό γιατί οι ταχύτατοι καθημερινοί ρυθμοί, το άγχος, το στρες και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος, έχουν επηρεάσει πολύ την καθημερινότητα των ενηλίκων, αλλά και των παιδιών όλων των ηλικιών, που ξεχνούν τη σημασία της σωστής διατροφής και της άθλησης. Το γρήγορο και πρόχειρο φαγητό, καθώς και η έλλειψη άσκησης ρίχνουν την άμυνα του οργανισμού και μας κάνουν πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις από ιούς και από μικρόβια.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις

Το ευτύχημα είναι ότι το 85% των λοιμώξεων αυτών οφείλεται σε ιούς που αυτοϊώνται, με τα συμπτώματα να υποχωρούν σε 4-5, το πολύ 10 μέρες, οπότε και δεν χρειάζεται αντιβίωση, παρά  μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Αυτό είναι κάτι, που θα το αποφασίσει ο Ωτορινολαρυγγολόγος με ενδοσκοπικό έλεγχο της μύτης, του φάρυγγα – λάρυγγα ή των αυτιών, αν χρειάζεται. Εάν κριθεί απαραίτητο, θα γίνουν διαγνωστικές εξετάσεις, όπως καλλιέργεια ρινικού ή φαρυγγικού εκκρίματος, streptest ή αξονική τομογραφία, για να διαπιστωθεί αν ευθύνεται κάποιο μικρόβιο και να χορηγηθεί η κατάλληλη αντιβίωση.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονίσουμε τη σημασία της σωστής και έγκαιρης διάγνωσης των αιτιών μιας λοίμωξης, προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη θεραπεία. Μόνον ο έμπειρος Ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να καθορίσει το είδος, τη δοσολογία, τον τρόπο λήψης και τη διάρκεια που θα τη λαμβάνει ο ασθενής. Όσον αφορά στα παιδιά, οι γονείς δεν πρέπει να ανησυχούν, καθώς  δεν χρειάζονται περισσότερα και συχνότερα αντιβιοτικά.

Τα αντιβιοτικά είναι σωτήρια φάρμακα, μόνο όταν χρησιμοποιούνται σωστά. Γι’ αυτό πρέπει, όταν αρρωσταίνουμε, να απευθυνόμαστε στον ειδικό και να μην κάνουμε οι ίδιοι «τον γιατρό στον εαυτό μας», προκειμένου να διαφυλάξουμε την υγεία και τη δύναμη του οργανισμού μας.