Από τα ακραία μέτρα του περιορισμού στις μετακινήσεις και στην αναστολή της εργασίας μέχρι τα μέτρα που μας προφυλάσσουν από το ενδεχόμενο να κολλήσουμε ή να μεταδώσουμε τον ιό. Μάσκες, απόσταση ασφαλείας, γάντια όταν χρειάζεται, περιορισμοί συναντήσεων και συνωστισμού, όλα αυτά έχουν τροποποιήσει σημαντικά την συμπεριφορά μας.

Εκτός όμως από τα γενικά μέτρα που πρέπει να πάρουμε, υπάρχουν και ειδικά μέτρα που αφορούν τον καθένα μας ξεχωριστά. Το πιο σημαντικό παράδειγμα είναι το κάπνισμα που επηρεάζει την υγεία μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Την εποχή της μαζικής εξάπλωσης του Κορωνοϊού οι καπνιστές αντιλαμβάνονται πως η διακοπή του καπνίσματος γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Οι πρώτες αριθμητικές ενδείξεις δείχνουν ότι ο αριθμός των καπνιστών μειώνεται, ιδίως στις χώρες που η αντικαπνιστική εκστρατεία των τελευταίων ετών είχε μειώσει το ποσοστό των καπνιστών.

Με ποιο τρόπο το κάπνισμα μπορεί να συμβάλλει στη μετάδοση και τη βαρύτητα της νόσου που οφείλεται στον κορωνοϊό;

Είναι πολλά χρόνια γνωστό ότι το κάπνισμα επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα του καπνιστή και τον καθιστά ευάλωτο στις ιώσεις. Εργασίες έχουν δείξει ότι οι καπνιστές πάσχουν από τις συνηθισμένες εποχικές λοιμώξεις συχνότερα από τους μη καπνιστές. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι οι καπνιστές νοσούν σοβαρότερα όταν περνάνε μια ίωση. Οι γιατροί το γνωρίζουμε γιατί οι ασθενείς που καπνίζουν, παραπονιούνται πως τον χειμώνα είναι συνεχώς άρρωστοι, ή ότι βήχουν συχνά είτε γιατί η μία λοίμωξη του αναπνευστικού διαδέχεται την άλλη (το κοινό κρυολόγημα), ή γιατί ένα κοινό κρυολόγημα μπορεί να διαρκέσει ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πρόσφατες εργασίες που μελετούν καπνιστές που νοσούν από Κορωνοϊό δείχνουν ότι οι καπνιστές είναι πιο ευάλωτοι στον ιό. Κολλάνε πιο εύκολα και νοσούν πιο βαριά. Την εποχή της πανδημίας το πλέον αποδοτικό μέτρο για την προστασία της υγείας είναι η διακοπή καπνίσματος.

Στον ημερήσιο τύπο και στο διαδίκτυο έκαναν την εμφάνισή τους εργασίες που ισχυρίζονται ότι το κάπνισμα προστατεύει από τον Κορωνοϊό. Μήπως δεν είναι κατάλληλη στιγμή να κόψω το κάπνισμα;

Μεγάλες εργασίες που ελέγχονται για την εγκυρότητά τους από ειδικούς επιστήμονες (peer reviewed) και δημοσιεύονται σε γνωστά αξιόπιστα ιατρικά επιστημονικά περιοδικά επιβεβαιώνουν ότι το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για λοίμωξη από τον ιό, καθώς και παράγοντα κινδύνου για βαριά νόσο. Καμία επίσημη επιστημονική αναφορά δεν ισχυρίζεται ότι το κάπνισμα προστατεύει από τον ιό Covid-19.

Υπάρχουν αναφορές ότι η νικοτίνη μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο στον πολλαπλασιασμό του ιού και να εμποδίζει την ανάπτυξή του, ένας ισχυρισμός που δεν έχει τεκμηριωθεί. Μελλοντικές εργασίες θα ξεκαθαρίσουν αυτόν τον ισχυρισμό.  Υπενθυμίζουμε ότι εκατοντάδες άλλες ουσίες ερευνώνται αυτή την στιγμή για την δράση τους επί του Κορωνοϊού και στο μέλλον θα γνωρίζουμε εάν κάποιες από αυτές έχουν αξία στην καταπολέμηση του Κορωνοϊού.

Πρέπει παράλληλα να υπενθυμίσουμε ότι το κάπνισμα εκλύει εκτός από νικοτίνη και 700 περίπου άλλες ουσίες που έχουν αρνητικές συνέπειες για την υγεία μας. Συμπεραίνουμε λοιπόν πως την εποχή του Κορωνοϊού η διακοπή καπνίσματος προστατεύει σημαντικά την υγεία των καπνιστών.

Μπορώ να προστατεύσω την υγεία μου εάν αντί του κλασσικού τσιγάρου χρησιμοποιώ ηλεκτρονικό ή συσκευές θέρμανσης καπνού;

Τόσο το ηλεκτρονικό τσιγάρο, όσο και οι συσκευές θέρμανσης καπνού παράγουν αποδεδειγμένα ουσίες που βλάπτουν τον οργανισμό. Έρευνες έχουν δείξει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχει χημικές ενώσεις που είναι τοξικές για τον ανθρώπινο οργανισμό. 

Οι συγκεντρώσεις ορισμένων ενώσεων είναι χαμηλότερες από τις αντίστοιχες συγκεντρώσεις που απαντώνται στο κλασσικό τσιγάρο. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια ψευδαίσθηση ασφάλειας στους χρήστες, γιατί εύκολα κάποιος μπορεί να παρερμηνεύσει το ασφαλέστερο σαν ασφαλές. Πόσο σπουδαία ασφάλεια όμως μπορεί να θεωρηθεί για ένα προϊόν να είναι ασφαλέστερο από ένα άλλο που είναι υπεύθυνο για εκατομμύρια θανάτους ετησίως και για σημαντική μείωση του χρόνου ζωής των χρηστών του;

Εξάλλου άλλες ουσίες που ανευρίσκονται μόνο στο ηλεκτρονικό τσιγάρο έχουν ενοχοποιηθεί για επικίνδυνα οξέα αναπνευστικά προβλήματα. Το ίδιο ισχύει και για τις συσκευές θέρμανσης καπνού, γιατί ενώ προωθείται σαν ασφαλέστερο επειδή παράγει μικρότερες ποσότητες τοξικών ουσιών, από την άλλη αποδεικνύεται ότι παράγει άλλες επικίνδυνες ουσίες σε μεγαλύτερη συγκέντρωση από το κλασσικό τσιγάρο.

Δεν είναι αλήθεια λοιπόν ότι το κάπνισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου και η χρήση συσκευών θέρμανσης καπνού είναι ασφαλές. Ακόμα και εάν μετά από χρόνια αποδειχτεί λιγότερο τοξικό, δεν παύει να είναι τοξικό. Θυμηθείτε την ψευδαίσθηση ασφαλείας των ελαφρών τσιγάρων που είχαν τόσο διαφημιστεί και τώρα μετά τα νέα επιστημονικά δεδομένα απαγορεύτηκε να αναγράφεται η ποσότητα νικοτίνης, γιατί αποδείχτηκε ότι όχι μόνο δεν είναι ασφαλέστερα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι πιο επικίνδυνα.

Η διακοπή ΟΛΩΝ των ειδών καπνίσματος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μέτρα θωράκισης της υγείας μας και την εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού!

Γράφουν οι:

Δημήτριος Κυρούσης
Πνευμονολόγος ΥΓΕΙΑ, Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος ΥΓΕΙΑ
Αικατερίνη Οικονόμου
Πνευμονολόγος ΥΓΕΙΑ, Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος ΥΓΕΙΑ
Ελένη Πιπίνη
Πνευμονολόγος ΥΓΕΙΑ, Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος ΥΓΕΙΑ