Ο ασθενής υποεκτιμά την κάκωση και δεν προσέρχεται στον ιατρό. Το πιο συχνό παράδειγμα είναι τα κατάγματα των σπονδύλων της θωρακικής και της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.    Αυτά τα κατάγματα συνήθως είναι αποτέλεσμα καθημερινών δραστηριοτήτων, πολύ συχνά χωρίς ούτε καν πτώση στο έδαφος. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι όταν  η  γιαγιά σκύβει και σηκώνει το  εγγονάκι  της.

Το ένα κάταγμα φέρνει το άλλο

Μάλιστα όταν αργότερα αποκαλύπτονται τυχαία σε ακτινολογικούς ελέγχους που γίνονται με αφορμή άλλα νοσήματα, οι ασθενείς δεν θυμούνται κάποιο τραυματισμό.    Το πρώτο κάταγμα, όμως, φέρνει αργότερα και το δεύτερο, με αποτέλεσμα την κύφωση,  τον πόνο και την δυσχέρεια ακόμη και  της αυτοεξυπηρέτησης, σε ορισμένες περιπτώσεις.

Απαραίτητη η ακτινογραφία στην υποψία κατάγματος

Είναι λοιπόν απαραίτητο να  προσέρχεται κανείς  σε  γιατρό,  για κλινική  εξέταση  και πιθανό ακτινολογικό έλεγχο, μετά από κάθε περίπτωση κακώσεως, ιδίως αν αυτή προκαλεί  πόνο  που ανθίσταται στα συνήθη  αναλγητικά,  πέραν  των 1-2 ημερών. Σύμφωνα δε με οδηγία του Διεθνούς Οργανισμού Οστεοπόρωσης, κάθε άτομο πρέπει να υποβάλλεται σε ακτινολογικό έλεγχο θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης σε περίπτωση επίμονης ραχιαλγίας ή/και οσφυαλγίας, σε περίπτωση διαπίστωσης απώλειας ύψους πάνω από 4 εκατοστά ή  σε περίπτωση  κύφωσης, ιδιαίτερα αν αυτή  επιδεινώνεται.

«Ακτινογραφία αναφοράς» για την εξέλιξη της οστεοπόρωσης

Ούτως ή άλλως η απλή ακτινογραφία αποτελεί ένα από τα κύρια διαγνωστικά μέσα για την οστεοπόρωση. Ιδίως δε αν τελικά διαγνωσθεί οστεοπόρωση σε κάποιο άτομο, είναι σκόπιμο να υποβάλλεται σε πλαγιο-πλάγιες (profil) απλές ακτινογραφίες θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης, με  σκοπό αυτές να αποτελούν την «αρχική εικόνα», έτσι ώστε για κάθε μελλοντική ακτινογραφία να υπάρχει συγκριτική εικόνα από το παρελθόν.

Οι απλές ακτινογραφίες αποκαλύπτουν συνήθως τα κατάγματα, διότι απεικονίζουν με αρκετή ακρίβεια τα οστά. Επίσης, είναι η βασική διαγνωστική εξέταση για τις αρθροπάθειες όλου του σώματος (απεικονίζουν την στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος, οστεόφυτα, συνδεσμόφυτα και εκφυλιστικές οστικές κύστεις παρααρθρικά).

Η ανησυχία για την ακτινοβολία

Ωστόσο, δεδομένου ότι οι απλές ακτινογραφίες σημαίνουν ακτινοβόληση του ατόμου με ακτίνες Χ (ιοντίζουσα ακτινοβολία), ανακύπτουν κάποια εύλογα ερωτήματα, σχετικά με την ασφάλεια.

Υπάρχουν ορισμένες ομάδες του πληθυσμού που είναι βιολογικά πλέον ευάλωτες στα βλαπτικά αποτελέσματα της ακτινοβολίας, όπως τα παιδιά και οι έγκυες. Στην περίπτωση βέβαια της οστεοπορώσης, σπανιότατα οι ασθενείς θα προέρχονται από αυτές τις ομάδες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα και διαδικασίες για την προστασία τους. Ο θεράπων ιατρός θα εκτιμήσει σε κάθε περίπτωση την σχέση κόστους/οφέλους πριν παραγγείλει τις ακτινογραφίες και ο ακτινολόγος θα λάβει όλα τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα κατά την εκτέλεση, ώστε να  μειώσει  την βλαπτική επίδραση.