Ήδη από την έναρξη της πανδημίας διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με καρδιακές επιπλοκές είχαν τον υψηλότερο κίνδυνο διασωλήνωσης αλλά και θανάτου μεταξύ των νοσούντων από COVID-19, ενώ οι ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων περιλαμβάνονται στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού με τον υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών και θνητότητας. Μάλιστα, το φάσμα των καρδιακών επιπλοκών εκτείνεται από αύξηση ειδικών μυοκαρδιακών ενζύμων έως εκδήλωση καρδιακής ανεπάρκειας, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή και καρδιακή ανακοπή.

1 στα 5 θύματα της πανδημίας είναι καρδιοπαθείς

Συνοψίζοντας τις τελευταίες διαπιστώσεις από το πεδίο των καρδιακών επιπλοκών της λοίμωξης COVID-19, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος παρατηρεί ότι 1 στους 5 θανάτους σχετιζόμενους με COVID-19 συμβαίνει σε ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα. Όσο για τα κλινικά ευρήματα…

• φλεγμονή του μυοκαρδίου (μυοακαρδίτιδα),
• μυοκαρδιοπάθεια προκαλούμενη από ακραία στρεσογόνα ερεθίσματα,
• θρομβώσεις μικρών αγγείων
• αποσταθεροποίηση/ρήξη αθηρωματικών πλακών και
• οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

1 στους 3 νοσηλευόμενους επιβαρύνονται καρδιολογικά

Μεταξύ νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19, το ένα τρίτο τουλάχιστον εμφανίζει άνοδο του μυοκαρδιακού ενζύμου τροπονίνη. Η επιβεβαίωση της μυοκαρδιακής βλάβης πραγματοποιείται με το υπερηχογράφημα καρδιάς, το οποίο στο ένα τρίτο των νοσηλευόμενων ασθενών με μυοκαρδιακή βλάβη, αποκαλύπτει δυσλειτουργία της δεξιάς κοιλίας.

Κούραση και δύσπνοια «επιμένουν» ακόμη και μετά το εξιτήριο

Πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως η μαγνητική καρδιάς, αποκάλυψαν μάλιστα μυοκαρδιακές βλάβες ακόμη και σε ασθενείς οι οποίοι είχαν αναρρώσει από COVID-19, χωρίς να έχουν εμφανίσει ανάλογη συμπτωματολογία. Αυτή η διαπίστωση εξηγεί ίσως γιατί κάποια συμπτώματα, όπως η εύκολη κόπωση και η δύσπνοια, συνεχίζουν να επιμένουν ακόμη και αρκετό καιρό μετά την ανάρρωση και το εξιτήριο του ασθενούς από το νοσοκομείο.

Ο ιός χτυπάει ακόμη και τις πιο «γυμνασμένες» καρδιές

Η μυοκαρδίτιδα έχει αναφερθεί ως επιπλοκή της λοίμωξης COVID-19 ακόμα και σε νεαρούς αθλητές. Για το λόγο αυτό, άλλωστε- την πιθανότητα καρδιακής βλάβης ακόμα και σε ασυμπτωματικούς ή και ήπια συμπτωματικούς ασθενείς – καθίσταται  επιτακτική η πραγματοποίηση καρδιακού ελέγχου με απεικονιστικές μεθόδους σε αθλητές πριν την επιστροφή τους στην αγωνιστική δράση.

Βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες οι καρδιακές επιπλοκές

Τα δεδομένα αυτά καταδεικνύουν ότι αφενός η λοίμωξη με COVID-19 δύναται να απορρυθμίσει την υποκείμενη καρδιακή νόσο, αλλά και οι συνοσηρότητες που ανευρίσκονται μεταξύ ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα δημιουργούν ένα επικίνδυνο υπόβαθρο που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές βραχυπρόσθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπλοκές.

Πιο καρδιοπαθείς βρίσκονται στην «κόκκινη» ζώνη κινδύνου

Σύμφωνα με το πρόσφατο πόρισμα του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας, μεταξύ ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα αυτοί με το μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών από COVID-19 είναι όσοι έχουν:

• συγγενείς καρδιοπάθειες,
• καρδιακή ανεπάρκεια,
• πνευμονική υπέρταση,
• περιφερική αγγειακή νόσο και
• στεφανιαία νόσο με προηγούμενη επέμβαση bypass ή σοβαρές αθηρωματικές στενώσεις και stent σε πολλαπλά στεφανιαία αγγεία.

Προληπτική θεραπεία για την αποφυγή επιπλοκών

Με βάση τα ανωτέρω ευρήματα – και ανά περίπτωση- ίσως ενδείκνυται η πρώιμη χορήγηση αντιικών, αντιπηκτικών και αντιφλεγμονωδών (κορτικοστεροειδή) θεραπειών σε νοσηλευόμενους ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 και γνωστή καρδιαγγειακή νόσο πριν την ανάπτυξη επιπλοκών.

Πάντως τα υψηλά ποσοστά μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής καθώς και θνητότητας αναδεικνύουν το ρόλο της πρόληψης, η οποία είναι επιτακτική μεταξύ ασθενών που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Εκτός από τη συνέχιση της θεραπείας για καρδιακή ανεπάρκεια, όπως αυτή έχει καθοριστεί από τους θεράποντες ιατρούς, οι κύριοι άξονες της πρόληψης στους ασθενείς αυτούς, είναι:

• χορήγηση εμβολίου, ειδικά σε ασθενείς με υψηλού κινδύνου καρδιαγγειακά νοσήματα
• λήψη ατομικών μέτρων προστασίας (κοινωνική αποστασιοποίηση, σωματική απομάκρυνση, χρήση μάσκας, τακτικό και προσεκτικό πλύσιμο χεριών, χρήση αντισηπτικών),
• αποφυγή επισκέψεων σε νοσοκομειακές και ιατρικές μονάδες, εκτός αν συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι και
• επικοινωνία και ενημέρωση του ιατρού τους για οποιαδήποτε μεταβολή στην κατάστασή τους ώστε να διαγνωστούν έγκαιρα η επιδείνωση της νόσου ή/και οι επιπλοκές.