Με το χρόνο να μετρά αντίστροφα για την επέκταση των εμβολιασμών σε ειδικές ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, λ.χ. σε πάσχοντες από χρόνια νοσήματα όπως ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες, είναι φυσιολογικό να πληθαίνουν τα ερωτήματα γύρω από τα εμβόλια.  «Πόσο ασφαλή θα είναι, πόσο αποτελεσματικά, πόσο θα διαρκεί η προστατευτική τους δράση…». Θα απαντήσουμε στα περισσότερα, με τη βοήθεια του μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την COVID-19 και Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων κ. Παναγιώτη Γαργαλιάνου-Κακολύρη.

 -Ε.Τ. Οι ειδικοί διαβεβαιώνουν για την ασφάλεια των εμβολίων αλλά και για αποτελεσματικότητα που υπερβαίνει το 90%. Κατά πόσο αυτό το ποσοστό θα μπορούσε να καθησυχάσει τους πολίτες, ιδίως τους διαβητικούς και καρδιοπαθείς που έχουν τα υψηλότερα ποσοστά διασωλήνωσης στις ΜΕΘ;

-Μετά από μήνες μελετών μπορούμε πλέον να είμαστε απόλυτα σίγουροι για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και μάλιστα με απειροελάχιστες σοβαρές παρενέργειες, κάτι που είναι φυσιολογικό – σε αυτή τη φάση – να ανησυχεί λ.χ. τους διαβητικούς ή τους καρδιοπαθείς. Για να φέρουμε ένα παράδειγμα, η ανάλυση της μελέτης για το εμβόλιο της Pfizer, βασίστηκε σε 170 περιστατικά που εμφάνισαν τη νόσο μετά τον εμβολιασμό, επί συνόλου 43.538 ατόμων που έλαβαν εθελοντικά μέρος. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ των εθελοντών που έλαβαν το εμβόλιο της Pfizer (BNT162b2) καταγράφηκαν  μόλις 8 περιπτώσεις COVID-19 μετά τις 7 ημέρες από τη 2η δόση του εμβολίου. Αντίστοιχα, μεταξύ των εθελοντών που έλαβαν εικονικό εμβόλιο καταγράφηκαν 162 περιπτώσεις COVID-19.

Η μετα-ανάλυση που ακολούθησε έδειξε ότι το πραγματικό εμβόλιο κατάφερε να προλάβει τα συμπτώματα COVID-19 στο 95% των εμβολιασθέντων με αυτό, σε σύγκριση με αυτούς που έλαβαν το εικονικό εμβόλιο.

-Ε.Τ. Αυτό το αξιοσημείωτο ποσοστό αποτελεσματικότητας του εμβολίου συνοδεύτηκε από αντίστοιχες διαπιστώσεις όσον αφορά στη βαρύτητα των συμπτωμάτων μεταξύ εκείνων που εντέλει νόσησαν; 

– Πράγματι. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ανάμεσα στα 170 κρούσματα, βαριά νόσος COVID-19 καταγράφηκε σε δέκα άτομα, από τα οποία τα εννιά είχαν λάβει το εικονικό εμβόλιο και μόλις ένα άτομο προερχόταν από την ομάδα του εμβολίου της Pfizer.

-Ε.Τ. Πιστεύετε ότι θα δούμε εξίσου υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας του εμβολίου και στον γενικό πληθυσμό, ιδίως στους χρονίως πάσχοντες από διαβήτη και καρδιαγγειακά;

-Η αλήθεια είναι ότι η αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου μπορεί να διαφέρει όταν το εμβόλιο χορηγηθεί μαζικά στο γενικό πληθυσμό. Παρ’ όλα αυτά, το «όριο» αποτελεσματικότητας προκειμένου να δοθεί άδεια σε ένα ασφαλές εμβόλιο είναι 50%. Στην περίπτωση του εμβολίου της Pfizer, όπως προαναφέραμε, υπερβαίνει το 90%, άρα είμαστε αισιόδοξοι ότι θα κινηθεί σε εξίσου υψηλά ποσοστά και στον γενικό πληθυσμό, φυσικά και στις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες όπως οι διαβητικοί ή οι καρδιοπαθείς. Φανταστείτε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου της γρίπης, για παράδειγμα, είναι πολύ χαμηλότερη (προσδιορίζεται σε 40% – 60%) και όμως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αξία του.

-Ε.Τ. Tι εννοούν οι υπεύθυνοι των εταιρειών όταν λένε ότι δεν γνωρίζουμε ακόμα αν το εμβόλιο προστατεύει και από τη μετάδοση του ιού;

-Αυτό που γνωρίζουμε μέχρι τώρα είναι ότι με τα υπάρχοντα εμβόλια ο επιτυχώς εμβολιασθείς δεν νοσεί κλινικά. Ακόμη και αν τελικά μολυνθεί, το πιθανότερο είναι να παραμείνει ασυμπτωματικός και να μην κινδυνεύσει η υγεία του, ωστόσο υπάρχει ενδεχόμενο να μεταδίδει τον ιό. Αυτό ακριβώς θέλουν να πουν οι υπεύθυνοι των εταιρειών όταν λένε ότι ίσως να μην προλαμβάνεται – με το εμβόλιο – η μεταδοτικότητα σε άλλα άτομα.

-Ε.Τ. Άρα, το πιο σημαντικό που κρατάμε ως τώρα, για να καθησυχάσουμε ιδίως τα ευπαθή άτομα όπως οι διαβητικοί και οι καρδιοπαθείς,  είναι ότι όσοι κάνουν το εμβόλιο για τον κορωνοϊό δεν θα νοσήσουν…

-Ακριβώς. Όσοι εμβολιάζονται με επιτυχία δεν νοσούν. Διότι σίγουρα θα υπάρξει και ένα ποσοστό- ελπίζουμε μικρό- που το εμβόλιο δεν θα «πιάσει».

-Ε.Τ. Για πόσο διάστημα θα μας προστατεύει το εμβόλιο;

-Δεν υπάρχουν δεδομένα για πόσο διάστημα μας προστατεύει. Είναι πιθανό να χρειάζεται τακτική επανάληψη, όπως συμβαίνει και με το εμβόλιο της γρίπης.

-Ε.Τ. Πότε θα ξέρουμε εάν πρέπει να κάνουμε το εμβόλιο κάθε χρόνο;

-Το κατά πόσο θα γίνεται κάθε χρόνο, αυτό θα το ξέρουμε σε 10-12 μήνες.

-Ε.Τ. Όσοι έχουν ήδη νοσήσει πρέπει να κάνουν το εμβόλιο ή όχι;

-Τα μέχρι τώρα δεδομένα για τη διάρκεια της ανοσίας μετά από φυσική νόσηση δεν είναι αρκετά για να γνωρίζουμε για πόσο διάστημα προστατευόμαστε, πιθανώς όμως για περιορισμένο χρόνο. Οι έχοντες νοσήσει, προς το παρόν, δεν ανήκουν στις ομάδες που θα εμβολιασθούν αρχικά .Οι επίσημες συστάσεις των Ρυθμιστικών Αρχών θα γίνουν σε δεύτερο χρόνο.

-Ε.Τ. Γιατί τα παιδιά έχουν εξαιρεθεί καταρχάς από τον εμβολιασμό; Τα παιδιά, λ.χ. με διαβήτη τύπου 1 δεν αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εάν μολυνθούν από τον νέο κορωνοϊό;

-Είναι συνηθισμένη πρακτική όταν δοκιμάζεται νέο φάρμακο ή εμβόλιο που απευθύνεται σε ενήλικες, κυρίως, να μην περιλαμβάνονται παιδιά. Από την γνώση που έχουμε μέχρι τώρα, τα παιδιά σπανίως νοσούν, η τουλάχιστον συνήθως δεν νοσούν βαριά. Παρόλα αυτά, θα ξεκινήσουν και μελέτες σε παιδιά σε δεύτερο χρόνο.

-Ε.Τ. Υπάρχει φόβος για ισχυρές παρενέργειες; Και τι θα μετρήσει περισσότερο λ.χ. για έναν διαβητικό ασθενή που τυχαίνει να έχει και ιστορικό αλλεργίας; Η προστασία έναντι του κορωνοϊού μέσω του εμβολίου ή ο κίνδυνος εκδήλωσης αλλεργίας λόγω αυτού;

-Από τα δεδομένα των μελετών και από την μέχρι τώρα χορήγησή του, το κυκλοφορούν εμβόλιο μπορεί να οδηγήσει σε βαριά αλλεργική αντίδραση σε ευπαθή άτομα με ιστορικό παρόμοιο, αυτό όμως αφορά πρακτικά όλα τα εμβόλια.

Άλλωστε, ο άνθρωπος με βαριά υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του αν μολυνθεί από τον COV -SARS -2, επομένως ο κίνδυνος από αντίδραση στο εμβόλιο είναι κατά πολύ μικρότερος από αυτόν της βαριάς νόσησης από τον ιό.