Ως ο πλοηγός του οργανισμού χαρακτηρίζεται ο θυρεοειδής αδένας, ο οποίος, ωστόσο, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εφιάλτης, εάν δεν λάβουμε σοβαρά υπόψη τα μηνύματα που μας στέλνει.

Η «πεταλούδα» που βρίσκεται στο κάτω μέρος του λαιμού, ακριβώς πάνω από το στέρνο και τυλίγεται γύρω από την τραχεία (ή περιβάλει την τραχεία) είναι ένας ενδοκρινής αδένας, ο θυρεοειδής, με σημαντικές λειτουργίες για τον ανθρώπινο οργανισμό, τόσο των παιδιών και των ενηλίκων.

Ρόλος του είναι να παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, οι οποίες απελευθερώνονται στο αίμα και στη συνέχεια μεταφέρονται σε όλους τους ιστούς στον οργανισμό. Στα παιδιά, η ορμόνη αυτή βοηθά στο να διασφαλιστεί, τόσο η σωματική όσο και η πνευματική ανάπτυξη τους. Ρυθμίζει επίσης τα επίπεδα της ενέργειας, το μεταβολισμό, τη λειτουργία της καρδιάς, το μυοσκελετικό σύστημα αλλά και τη λειτουργία όλων των άλλων οργάνων. Ωστόσο ο θυρεοειδής μπορεί να παρουσιάσει δυσλειτουργίες και να εμφανίζει όζους.

Τι είναι οι όζοι; Πόσο συχνοί είναι οι κακοήθεις στα παιδιά;

«Ο όζος του θυρεοειδούς είναι μια ανώμαλη ανάπτυξη, ένας ανώμαλος πολλαπλασιασμός θυρεοειδικών κυττάρων που σχηματίζουν ένα ογκίδιο μέσα στον θυρεοειδή αδένα. Μπορεί να υπάρχουν ένας ή περισσότεροι όζοι στον θυρεοειδή αδένα και κάθε ένας πρέπει να αξιολογηθεί διαφορετικά» σημειώνει ο γενικός χειρουργός, MD, FACS Χειρουργός θυρεοειδούς και ενδοκρινών αδένων Σταύρος Τσιριγωτάκης.

«Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις (όχι καρκίνοι). Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό μπορεί να περιέχει καρκίνο του θυρεοειδούς. Για να διαγνώσουμε και να θεραπεύσουμε τον καρκίνο του θυρεοειδούς στο αρχικό στάδιο, χρειάζεται να διερευνήσουμε και να αξιολογήσουμε λεπτομερώς τους θυρεοειδικούς όζους» επισημαίνει.

Ο κ Τσιριγωτάκης υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να μάθουμε εάν ένα παιδί έχει αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσει καρκίνο καθώς και ότι «Οι όζοι που βρίσκονται σε παιδιά και εφήβους έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς, σε σχέση με αυτούς που εμφανίζονται στους ενήλικες. Ωστόσο, ακόμα και στα παιδιά, οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις (όχι καρκίνοι). Εκτιμάται ότι πάνω από το 75% των όζων που εμφανίστηκαν σε παιδιά και εφήβους είναι καλοήθεις».

Τι προκαλεί την εμφάνιση των όζων

Σύμφωνα με τον γενικό χειρουργό Σταύρο Τσιριγωτάκη, στους περισσότερους ασθενείς, δεν είναι γνωστός ο λόγος που κάνει την εμφάνισή του ένας όζος του θυρεοειδούς, ωστόσο, στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η έκθεση στην ακτινοβολία (συχνότερα ιατρική ακτινοβολία που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας άλλης μορφής καρκίνου), ένα οικογενειακό ιστορικό εμφάνισης θυρεοειδικών όζων ή καρκίνου του θυρεοειδούς. Η έλλειψη ιωδίου μπορεί επίσης να προκαλέσει την εμφάνιση όζων στο θυρεοειδή.

Υπάρχουν ή όχι συμπτώματα; Πώς μας «χτυπάει» την πόρτα ο όζος;

Οι όζοι του θυρεοειδούς ανακαλύπτονται από τους γιατρούς με διάφορους τρόπους. Οι περισσότεροι δεν προκαλούν συμπτώματα και ο θυρεοειδής αδένας συνήθως λειτουργεί φυσιολογικά παρά την ύπαρξή τους. Ο Χειρουργός Θυρεοειδή και Παραθυρεοειδών Αδένων Σταύρος Τσιριγωτάκης επισημαίνει ότι ορισμένοι όζοι εντοπίζονται από τον ίδιο τον ασθενή, από έναν φίλο ή από έναν γονέα που παρατηρεί ένα φούσκωμα ή μια διόγκωση στο λαιμό και η οποία φαίνεται κατά τις καθημερινές συνήθεις δραστηριότητες.

Ωστόσο, σημειώνει ο κ Τσιριγωτάκης, υπάρχουν και ορισμένοι όζοι οι οποίοι ανακαλύπτονται κατά τη διάρκεια των περιοδικών εξετάσεων ελέγχου που κάνει ένα παιδί. Όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του οδοντιατρικού ελέγχου, κατά τη διάρκεια της εξέτασης στην οποία υποβάλλεται ένα παιδί για να συμμετέχει σε διάφορα αθλήματα ή όταν υποβάλλεται σε εξετάσεις (υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία) για κάποιο άσχετο λόγο.

Σύμφωνα με τον κ Τσιριγωτάκης τρία είναι τα βασικά σημεία που πρέπει να θυμόμαστε:

• Οι όζοι του θυρεοειδούς συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα.
• Οι εξετάσεις αίματος του θυρεοειδούς είναι συνήθως φυσιολογικές – ακόμη και αν υπάρχει καρκίνος σε έναν όζο.
• Ο καλύτερος τρόπος για να ανακαλύψετε έναν όζο στον θυρεοειδή σας, είναι όταν ο γιατρός σας εξετάζει τακτικά το λαιμό σας!

Πότε είναι καλοήθης και πότε κακοήθης ένας όζος;

«Μόλις ανακαλυφθεί ένας όζος στο θυρεοειδή αδένα, ο στόχος μας είναι να διευκρινίσουμε αν ο όζος είναι καλοήθης (όχι καρκίνος) ή κακοήθης (καρκίνος)» επισημαίνει ο Σταύρος Τσιριγωτάκης ο οποίος μας εξηγεί βήμα βήμα τα στάδια της διάγνωσης.

Σύμφωνα με τον κ Τσιριγωτακης, πρώτο είναι να μάθουμε αν το παιδί έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ζητώντας το ιατρικό ιστορικό του, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας έκθεσης του σε ακτινοβολία. Είναι σημαντικό να διενεργήσουμε μια κλινική εξέταση του θυρεοειδούς και του λαιμού του, να δούμε την υφή του θυρεοειδούς αδένα αλλά και του όζου και να διερευνήσουμε αν υπάρχουν παθολογικοί λεμφαδένες στο λαιμό. Το επόμενο βήμα είναι να διαπιστώσουμε αν ο θυρεοειδής αδένας παράγει φυσιολογικές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών. Γι’ αυτό το λόγο ελέγχουμε τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 και Τ4) και της θυρεοτρόπου ορμόνης του θυρεοειδούς (TSH) στο αίμα.

Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε αν ένας όζος είναι καρκινικός ή όχι, μόνο από τη κλινική εξέταση και τις εξετάσεις αίματος. Σίγουρα χρειάζεται το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς το οποίο χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί αν θα πρέπει να πραγματοποιηθεί παρακέντηση του όζου του θυρεοειδούς για λήψη υλικού και κυτταρολογική εξέταση.

Ποια είναι η θεραπεία των όζων του θυρεοειδούς;

Τα παιδιά με όζους του θυρεοειδούς που βρέθηκαν να έχουν καρκίνο ή που είναι ύποπτοι για καρκίνο, θα πρέπει να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση από έμπειρο και εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς για να αφαιρέσουν τον θυρεοειδή αδένα. Σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% των καρκίνων του θυρεοειδούς στα παιδιά εμφανίζεται ο θηλώδης καρκίνος του θυρεοειδούς. Ακόμη και όταν αυτός ο καρκίνος δεν είναι σε αρχικό στάδιο όταν ανακαλυφθεί, η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών δεν έχει ιδιαίτερα προβλήματα μετά από την επέμβαση θυρεοειδεκτομής, ούτε πρόβλημα στην πρόγνωση και στο προσδόκιμο επιβίωσης.

Πληροφορίες

Ο Σταύρος Τσιριγωτάκης είναι γενικός χειρουργός MD, FACS και Χειρουργός Θυρεοειδή και Παραθυρεοειδών Αδένων. Είναι Τακτικό μέλος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας, της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Ενδοκρινών Αδένων και του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών.www.xeirourgos-thyroeidh.gr