Γράφει η Ξένια Στούκα

Στην Ελλάδα τού σήμερα ο αριθμός των γυναικοκτονιών αυξάνεται καθημερινά, με την ευχή να σταματήσει… Στο μικρό και περιεκτικό νέο βιβλίο με τίτλο «Το “αιγιπόδειο” σύμπλεγμα και οι Νυμφοκτονίες» (εκδόσεις «Οδός Πανός») της επίτιμης γενικής διευθύντριας Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δρος Βιβής Βασιλοπούλου, συναντάμε μια άκρως ενδιαφέρουσα και συναρπαστική περιήγηση στον κόσμο των δυνατών, των εχόντων εξουσία που διεκδικούν τη «μερίδα του Πανός» από μυθολογία μέχρι σήμερα.

Συνυφαίνοντας αριστοτεχνικά τα αμέτρητα νήματα της μακράς θητείας της αρχαιολόγου με ανασκαφές και σπουδαία ευρήματα που μαρτυρούν τον χαρακτήρα του τραγοπόδαρου Πάνα στο Ελικώνιο Πεδίο της Βοιωτίας, η κ. Βασιλοπούλου μάς βάζει μέσα σε λίγες σελίδες στο μυαλό και την καρδιά των γεγονότων.

«Μόνον όταν ο μύθος οδηγηθεί ξανά πίσω στη γενεσιουργό του πηγή μπορεί να γίνει μια ζώσα πραγματικότητα, αναγκαία για τη ζωή, έξω από τον περιορισμό της στις λέξεις και τα βιβλία», γράφει η πολυγραφότατη συγγραφέας και ξεκινάει μια συζήτηση για το μικρό σε μέγεθος αλλά με μεγάλες έννοιες και συμβολισμούς βιβλίο της, που θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες.

Η πραγματικότητα

Το βιβλίο είναι απότοκο προϊόν του δοκιμίου «Λευκός και Μαύρος Πάνας. Παν Ανθρωπισμός», μας περιγράφει η κ. Βασιλοπούλου και η σύνδεση με την επίκαιρη ζοφερή πραγματικότητα γεννήθηκε μετά τα οδυνηρά γεγονότα του 2021, που μετρήσαμε τότε 17 γυναικοκτονίες. Στις σελίδες ξετυλίγεται η ζωή του θεού Πάνα, που από μικρός βίωσε την απόρριψη από τη μητέρα του και το «μπούλινγκ» από τους θεούς.

Οταν ο Ερμής τον τοποθετεί στον Ολυμπο, όλοι οι θεοί βάζουν τα γέλια. «Ο Πάνας είναι το κακομαθημένο παιδί της οικογένειας του Ολύμπου, που δεν γνώρισε πατέρα, αντίθετα γνώρισε την απόρριψη της μητέρας του, αμέσως μετά τη γέννησή του», περιγράφει η κ. Βασιλοπούλου. Από το γνωστό «οιδιπόδειο», στις σελίδες αυτού του βιβλίου περνάμε στο «αιγιπόδειο» σύμπλεγμα… Ο τραγοπόδαρος θεός είχε εμμονή με τις Νύμφες, τις οποίες καταδίωκε για να τις κατακτήσει. Κι όταν εκείνες δεν ανταποκρίνονταν, χρησιμοποιούσε βία.

«Τη Νύμφη Ηχώ την τεμαχίζει, τη Νύμφη Σύριγγα τη μεταμορφώνει σε καλάμι και στη συνέχεια την κομματιάζει, ώστε να την έχει πάντα μαζί του παίζοντας με τους αυλούς», περιγράφει η συγγραφέας σκιαγραφώντας τον χαρακτήρα του αιγιπόδη θεού.

Εμμονική φαντασίωση

«Η συμπεριφορά του κυριαρχείται από μια εμμονική φαντασίωση για τις Νύμφες και το ανέφικτο τον οδηγεί στα άκρα. Τον είπαν Εφιάλτη (πηδηχτή), θηριώδη και τραχύ, άπλυτο, μαλλιαρό, παχύ. Το “μαύρος” εννοείται. Ποιος μπορεί ν’ αντέξει τόσο “body shaming”, χωρίς να πληγωθεί; Και η συνέχεια είναι γνωστή: “Ο πληγωμένος άνθρωπος πληγώνει τους ανθρώπους”», γράφει με σύγχρονο και άμεσο λόγο η συγγραφέας εγείροντας προβληματισμό και στοχασμό.

Το «αιγιπόδειο» σύμπλεγμα έχει τις ρίζες του «σε κάθε ανασφάλεια, δυσμορφία ή τραγική μειονεξία, ορατή και μη, σωματική ή ψυχική, υπαρκτή ή φαντασιακή, που εκδηλώνεται με βία, εναντίον του πλησιέστερου και πιο ευάλωτου άλλου. Εχει σχέση με την απόρριψη», σημειώνει η συγγραφέας και επισημαίνει πως η ελληνική μυθολογία μάς βοηθάει να κατανοήσουμε αυτά που συμβαίνουν σήμερα και αντίστροφα: Με ό,τι συμβαίνει στον 21ο αιώνα μεθερμηνεύουμε και την ελληνική μυθολογία.

Και έτσι η συζήτηση μεταβαίνει στις σύγχρονες «Νύμφες» του κόσμου, «τη Δημοκρατία, την Ελευθερία, την Αλήθεια, την Ειρήνη, τη Λογική, τη Νοημοσύνη, που παρενοχλούνται και παραβιάζονται, ανελέητα, από παντός είδους “αιγιπόδειες” δυνάμεις και συμπλέγματα, στο όνομα της ειρήνης και της ελευθερίας!».

«Η εξουσία και η ανασφάλεια οδηγούν στη βία»

Στην ερώτηση «Τι ωθεί τον άνθρωπο στην άσκηση βίας από αρχαιοτάτων χρόνων;» η επίτιμη διευθύντρια Αρχαιοτήτων, Βιβή Βασιλοπούλου, απαντάει: «Η εξουσία και η ανασφάλεια. Χρειάζεται αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση και να ασχολείται κανείς με τα τραύματά του. Ο αδύναμος εκδηλώνει την ανασφάλειά του με βία για να δείξει δυνατός». Τα πρόσφατα γεγονότα το επιβεβαιώνουν… και όπως μας επισημαίνει η συγγραφέας: «Βρισκόμαστε στα δίχτυα της παραπληροφόρησης, της παράνοιας και της παρανόησης, στην πανδημία της μετάλλαξης των λέξεων και των εννοιών, γι’ αυτό ας κάνουμε κάτι, ό,τι μπορούμε, όλες και όλοι, ως άνθρωποι, μαζί».

Info

«TO “ΑΙΓΙΠΟΔΕΙΟ” ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ

ΚΑΙ ΟΙ ΝΥΜΦΟΚΤΟΝΙΕΣ»

Δρ Βιβή Βασιλοπούλου

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «Οδός Πανός»