Το ΥΠΠΟΑ κατηγορεί την προηγούμενη πολιτική ηγεσία για «ιδεοληψία» και «απραξία» που είχαν ως αποτέλεσμα «ένα μεγάλο μέρος του μοναδικού ευρήματος να έχει χαθεί». Το θέμα πρόκειται να επανεξεταστεί σύντομα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Το πολυάνδριο των «Δεσμωτών» αποκαλύφθηκε τον Μάρτιο του 2016 στην περιοχή της Εσπλανάδας του Κέντρου Πολιτισμού – Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». Πρόκειται για ομαδική ταφή 79 ανθρώπινων σκελετών χωρισμένων σε τρία ορύγματα και αλυσοδεμένων μεταξύ τους στους καρπούς. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το εύρημα «αγγίζει την Ιστορία», καθώς χρονολογείται στο τρίτο τέταρτο του 7ου αι. π.Χ., εποχή γεμάτη ταραχές, εξεγέρσεις και επαναστάσεις μεταξύ οπαδών των αριστοκρατών και των τυράννων, η οποία συσχετίζεται, όσον αφορά το συγκεκριμένο εύρημα, είτε με το Κυλώνειον άγος είτε με αντίστοιχα ιστορικά γεγονότα.

Οι σκελετοί ανήκουν σε άνδρες διαφορετικών ηλικιών, που έχουν εκτελεστεί με τον ίδιο τρόπο, με μια χαριστική βολή στον κρόταφο. Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού «στο πρώτο όρυγμα έχουν ταφεί 40 άνδρες, με σεβασμό, δηλαδή με τις προβλεπόμενες σπονδές, χωρίς όμως η ταφή τους να έχει προετοιμαστεί τις οικογένειές τους. Είχαν τα χέρια τους δεμένα μπροστά από το σώμα τους. Οι άνδρες που έχουν ταφεί στο δεύτερο όρυγμα είχαν δεμένα πίσω τα χέρια, ενώ στο τρίτο όρυγμα ήταν δεμένοι ομαδικά σε ξύλο, με τα χέρια ψηλά, ένδειξη ατιμωτικής ταφής…».

«Διασύρεται το υπουργείο Πολιτισμού»

Αυτό λοιπόν το σπουδαίο εύρημα, το οποίο μάλιστα συμπεριελήφθη στα 10 σημαντικότερα αρχαιολογικά γεγονότα της χρονιάς από το αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό «Archaeology», φαίνεται πως αφέθηκε στην τύχη του. «Η εικόνα που εμφανίζει η ανασκαφή των Δεσμωτών είναι εξαιρετικά δυσάρεστη», επισημαίνει στη χθεσινή του ανακοίνωση το υπουργείο Πολιτισμού και προσθέτει: «Η ευθύνη είναι τεράστια. Διασύρεται το ΥΠΠΟΑ από λόγους καθαρής ιδεοληψίας. Το εύρημα, το οποίο προκάλεσε το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, εγκαταλείφθηκε στη τύχη του. Το αποτέλεσμα μετράει, κι αυτό είναι η απραξία. Οχι μόνο για αυτά που κάνουμε, αλλά και για αυτά που δεν κάνουμε φέρουμε ακεραία την ευθύνη. Εχουν σημειωθεί ουσιαστικές παραλείψεις από το 2016 και το εύρημα βρίσκεται σε επικίνδυνη κατάσταση…».

Στα αζήτητα η πρόταση Νιάρχου

Σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού, η απόφαση που ελήφθη το 2016 προέκρινε τη διατήρηση του ευρήματος με ενέργειες που θα το διασφάλιζαν. Οι κίνδυνοι που είχαν επισημανθεί τότε ήταν η άνοδος των υφάλμυρων υδάτων αλλά και το εύθραυστο υλικό. που παρουσιάζει ρωγμές. «Οι ενέργειες αυτές δεν έγιναν ποτέ. Σήμερα το εύρημα είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Ενα μεγάλο μέρος του μοναδικού ευρήματος έχει ήδη χαθεί», επισημαίνει το ΥΠΠΟΑ.

Το 2016 η απόφαση του ΚΑΣ για τη διατήρηση του ευρήματος κατά χώραν είχε ληφθεί με οριακή πλειοψηφία 8-8 στην οποία μέτρησε η διπλή ψήφος της τότε προέδρου του Συμβουλίου. Το ΥΠΠΟΑ επισημαίνει, επίσης, ότι «το 2016 το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος είχε εκφράσει τη βούλησή του να διαθέσει 5 εκατ. ευρώ για την προστασία και ανάδειξη του ευρήματος». Πρόταση που δεν βρήκε ευήκοα ώτα.

Αναπομπή του θέματος στο ΚΑΣ

Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΠΟΑ η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού ζήτησε την αναπομπή του θέματος στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβουλίου, στη συνεδρίαση της 4ης ή 11ης Φεβρουαρίου, «ώστε το ΚΑΣ να συζητήσει, έπειτα από αυτοψία των μελών του Συμβουλίου, αν επιμένει στην κατά χώρα διατήρηση και ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του». Ζήτησε, επίσης, «με δεδομένη την πολύ κακή κατάσταση του ευρήματος, να κατατεθούν προτάσεις για την απόσπαση και επανατοποθέτηση των ευρημάτων, ώστε το ΚΑΣ να έχει πλήρη εικόνα των δεδομένων, προκειμένου να γνωμοδοτήσει». Σήμερα το εύρημα είναι καλυμμένο από τέντα η οποία, σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, «θα είχε διάρκεια ενός χρόνου, αλλά παραμένει να καλύπτει το σκάμμα ως σήμερα».

Από την έντυπη έκδοση