Δέκα βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, μεταξύ των οποίων και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς κατέθεσαν ερώτηση προς τον υπουργό Περιβάλλοντος ζητώντας να ενημερωθούν γιατί καθυστερεί η κατασκευή μονάδων για τη διαχείριση των αποβλήτων στην Πελοπόννησο.

Όλο το θέμα της Ερώτησης έχει ως εξής;

ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ Προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας

Θέμα: Άλυτο το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο.

Ενώ στις περισσότερες Περιφέρειες της Χώρας έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου για την διαχείριση των απορριμμάτων, η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι «ουραγός» στο συγκεκριμένο ζήτημα, αδυνατώντας να προχωρήσει στις απαραίτητες κινήσεις που θα δώσουν οριστική λύση στο πρόβλημα.

Για όλο το διάστημα από το 2012 και μέχρι την ψήφιση του Ν. 4386/2016 – άρθρο 23 βάσει του οποίου η διαχείριση των απορριμμάτων περνά και πάλι στους ΦΟΔΣΑ η Περιφέρεια Πελοποννήσου ήταν υπεύθυνη για τη διαχείριση των απορριμμάτων, γεγονός που τεκμαίρεται και από σειρά αποφάσεών της αλλά και από αποφάσεις Δικαστηρίων που καθιστούσαν βασική συμμέτοχη και υπεύθυνη την περιφέρεια Πελοποννήσου για τα όποια προβλήματα προέκυπταν στην διαχείριση των απορριμμάτων (Βούλευμα Πλημμελειοδικών Ναυπλίου αρ.230/21-7-2014, Προσφυγή στο Διοικητικό πρωτοδικείο Τρίπολης – 11/9/2014, έγγραφο Εισαγγελέα Εφετών Ναυπλίου – 28-12-2012, Απόφαση 2967/2014 του Ελεγκτικού Συνεδρίου και πρόσφατη απόφαση του Πρωτοδικείου Καλαμάτας για τα δέματα στην Πύλο).

Όλα αυτά επειδή η Περιφέρεια Πελοποννήσου αντικαθιστούσε τον ανύπαρκτο ή νεοσύστατο ΦΟΔΣΑ της περιοχής μας ή επειδή στην συνέχεια δεν υπήρξε στήριξή του από την Κυβέρνηση αλλά και επαρκής συνεννόηση των μελών του. Στη σημερινή κατάσταση, ουσιαστικά, κανένα βήμα δεν έχει γίνει για την οριστική λύση του προβλήματος. Έρχονται και πάλι οι ημέρες που οι Δήμοι της Πελοποννήσου ο ένας μετά τον άλλο θα προχωρούν σε κήρυξη έκτακτης ανάγκης λόγω των απορριμμάτων που θα γεμίζουν τους δρόμους τους.

Έρχονται και πάλι οι ημέρες που τα πρόστιμα από την Ε.Ε. θα πέσουν και πάλι βαριά, μόλις ανακαλυφθούν οι νέες χωματερές που έχουν παρανόμως στηθεί δίπλα σ’ εκείνες που υποτίθεται ότι αναπλάστηκαν. Η πρόσφατη απένταξη του σχεδίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων με ΣΔΙΤ από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2007-2013 οδηγεί πάλι σε αδιέξοδο με ορατό το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσουμε τραγικές εικόνες και καταστάσεις του παρελθόντος. Κι όλα αυτά όταν τα τελευταία τουλάχιστον 5 χρόνια η Περιφέρεια είχε την δυνατότητα αλλά και την ευθύνη να δώσει λύση στο πρόβλημα.

Ευθύνες πρέπει όμως να αναζητήσουμε και στην Κυβέρνηση, που δεν υιοθέτησε εξ αρχής μία σαφή θέση σχετικά με το θέμα της ΣΔΙΤ για την Πελοπόννησο δημιουργώντας επιπλέον καθυστερήσεις και σύγχυση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, παλινδρομώντας μεταξύ ιδεολογικών αγκυλώσεων και φοβικών συνδρόμων, πολέμησε και ως αντιπολίτευση αλλά και στην πρώτη Κυβερνητική του θητεία τις ΣΔΙΤ μπλοκάροντας έργα 300 περίπου εκατομμυρίων ευρώ. Σε αντίθεση, η τελευταία Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας χάραξε μια ξεκάθαρη στρατηγική που ευνόησε της Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα.

Το 2014 υπεγράφησαν επτά συμβάσεις ΣΔΙΤ συνολικής αξίας 465 εκατ. ευρώ, μέγεθος που επέτρεψε στην Ελλάδα να καταλάβει την τρίτη θέση στην Ευρώπη (ως προς τη συμβασιοποίηση ΣΔΙΤ) μετά το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη βράβευση του ΣΔΙΤ για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Δυτικής Μακεδονίας ως “Συμφωνία της Χρονιάς 2013 για τα απόβλητα”, Η επιτροπή του World Finance αναγνώρισε «τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για την ανάπτυξη έργων υποδομής στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων και θεωρεί τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις και το θεσμικό πλαίσιο για τις συμπράξεις δημοσίου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) από τα πιο προοδευτικά στην Ευρώπη».

Τα ολοκληρωμένα, πλέον, έργα αποδεικνύουν στην πράξη τη στήριξη του θεσμού των ΣΔΙΤ από τη ΝΔ ως μια ενδεδειγμένη λύση για να προχωρήσουν μεγάλα και σημαντικά έργα υποδομών, εφόσον βέβαια οι εν λόγω συμφωνίες προασπίζουν το συμφέρον των πολιτών. Αυτή η χρονική περίοδος, της τελευταίας Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, ήταν και η περίοδος κατά την οποία η εν λόγω ΣΔΙΤ ολοκλήρωσε τον ανταγωνιστικό διάλογο και άρχισε να σχηματοποιείται η μελέτη με βάση τον τότε ισχύοντα ΠΕΣΔΑ.

Σχετικά με το έργο διαχείρισης των απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ ο Ν. 4386/2016 παίρνει την αρμοδιότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων από την Περιφέρεια, εκείνη μέσω της Διαχειριστικής Αρχής απευθύνει νέα πρόσκληση για την κατάθεση προτάσεων για το έργο «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Απορριμμάτων Περιφέρειας Πελοποννήσου» προκειμένου να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ με μόνο αποδέκτη την ίδια την Περιφέρεια, επικαλούμενη την υπ’ αριθμό 3372/378/13-1-2012 απόφαση του Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, που μετά την ψήφιση του Ν. 4386/2016 (άρθρο 23) δεν έχει ισχύ.

Ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η Κυβέρνηση φαίνεται πως αποδέχεται την κίνηση αυτή, καθώς, σε έγγραφο με ημερομηνία 8 Μαρτίου του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Παναγιώτη Κορκολή, ανάμεσα στα 13 μεγάλα έργα που έχουν εγκριθεί (βάσει ενημέρωσης έως τον Οκτώβριο του 2016) από τις Επιτροπές Παρακολούθησης των αντίστοιχων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, έχοντας ονοματιστεί στους επίσημα υποβληθέντες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικούς πίνακες, υπάρχει και το εν λόγω ΣΔΙΤ και μάλιστα με εκτιμώμενη ημερομηνία υποβολής του αιτήματος συγχρηματοδότησης στην Ε.Ε. τον Απρίλιο του 17 και εκτιμώμενη ημερομηνία έναρξης των εργασιών τον Δεκέμβριο του 2017. Σε κάθε περίπτωση η απένταξη του έργου από το προηγούμενο ΕΣΠΑ θα οδηγήσει σε τουλάχιστον 2ετή καθυστέρηση της ουσιαστικής και τελικής επίλυσης του προβλήματος.

Κι όλα αυτά όταν η εν λόγω ΣΔΙΤ έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων για τους όρους της, που σε σύγκριση με αντίστοιχες ΣΔΙΤ άλλων Περιφερειών είναι σαφώς δυσμενέστεροι για τους πολίτες της Πελοποννήσου. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τον 10/2015 έως και σήμερα, η κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε ρεσιτάλ παλινωδίας και αυτοαναιρούμενων ανακοινώσεων. Διυπουργική επιτροπή προέβη σε διάλογο με την προσωρινή ανάδοχο εταιρεία, που διήρκεσε μήνες και τελικά ο κ. Φλαμπουράρης ανακοίνωσε ότι επελέγη η λύση ΣΔΙΤ με βελτιωμένους όρους της διαπραγμάτευσης, τους οποίους σήμερα δεν βλέπουμε επισήμως.

Σε σύσκεψη της διυπουργικής επιτροπής με όλους τους Δημάρχους της Πελοποννήσου στις 6/5/2016 επισημάνθηκε ότι πλέον η ελάχιστη εγγυημένη καθορίζεται στους 100.000 τόνους, πως αναβάλλεται η χωροθέτηση της μονάδας επεξεργασίας στη Μεσσηνία, καθώς αμφισβητείται έντονα, και ότι θα δημιουργηθούν άλλοι 5 σταθμοί μεταφόρτωσης απορριμμάτων, με χρήματα του ΕΣΠΑ, πέρα από τους 2 που περιελάμβανε αρχικά η ΣΔΙΤ της Περιφέρειας. Με βάση όλα αυτά, είναι κατανοητό ότι πλέον μιλάμε για ένα διαφορετικό έργο, σε ένα διαφορετικό θεσμικό και νομικό περιβάλλον, άρα θα πρέπει και αυτή η διαφορά να αφορά και τα αντίστοιχα gate fees.

Συγχρόνως, αμφίβολη είναι η τύχη που θα έχουν οι φάκελοι που υπέβαλλαν όλοι οι Δήμοι της Πελοποννήσου για ένταξη στην πρόσκληση ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΜΕΠΕΡΑΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «Δράσεις για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικών Αποβλήτων» που δημοσιεύτηκε στις 28-4-2016 από το Υπ. Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για την χρηματοδότηση έργων διαχείρισης που προβλέπονται στον Εθνικό Σχεδιασμό. Επειδή η κατάσταση με τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο βρίσκεται σε οριακό σημείο, Επειδή οι πολίτες της Πελοποννήσου δικαιούνται να έχουν την πληρέστερη και πλέον συμφέρουσα λύση στο ζήτημα αυτό, Επειδή έχει υπάρξει κωλυσιεργία ετών για την οποία καμία ευθύνη δεν έχει αποδοθεί, Επειδή ο χειρισμός της Ε.Δ.Α. Περιφέρειας Πελοποννήσου της εκ νέου δημοσίευσης πρόσκλησης για την ένταξη έργου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων με ΣΔΙΤ στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ φαίνεται να αντιμετωπίζει σοβαρά νομικά προβλήματα, που μπορούν να οδηγήσουν σε νέο κύκλο προσφυγών και αντιρρήσεων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, άρα σε νέες καθυστερήσεις,

Επειδή, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να υπάρξει καμιά βιώσιμη ολοκληρωμένη διαχείριση πριν από την πάροδο δύο τουλάχιστον ετών, άρα πρέπει άμεσα να λυθεί το θέμα της προσωρινής διαχείρισης επερωτάται ο κ. Υπουργός

α) Για ποιο λόγο η Περιφέρεια Πελοποννήσου δεν έχει επιλύσει το πρόβλημα στη διαχείριση των απορριμμάτων της Πελοποννήσου, για την οποία έφερε ακέραια την ευθύνη τα τελευταία χρόνια;

β) Γιατί το έργο ΣΔΙΤ για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Πελοποννήσου οδηγήθηκε σε απένταξη από το ΕΣΠΑ 2007-2013 και ποιος φέρει την ευθύνη γι αυτό;

γ) Με ποιον τρόπο σκοπεύει η Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει άμεσα το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων της Πελοποννήσου;

δ) Προτίθεται η Κυβέρνηση να στηρίξει στην πράξη τη λειτουργία των ΦΟΔΣΑ και να εκκινήσει την προσωρινή διαχείριση των απορριμμάτων σε όλους τους Δήμους;

ε) Ποια τύχη θα έχουν οι φάκελοι των Δήμων που έχουν ήδη από το 2016 υποβληθεί για χρηματοδότηση έργων τοπικής διαχείρισης; (διαλογή στην πηγή, τοπικές κομποστοποιήσεις, πράσινα σημεία)

στ) Θα προωθήσει η Κυβέρνηση σύνταξη διορθωμένης πρόσκλησης για ένταξη στο ΕΣΠΑ, νέου έργου ολοκληρωμένης διαχείρισης, προσαρμοσμένου στα νέα οικονομικά και νομικά δεδομένα, είτε με ΣΔΙΤ, είτε με υποστηρικτικές της ΣΔΙΤ δημοτικές – διαδημοτικές διαχειρίσεις;

ζ) Για ποιο λόγο η Κυβέρνηση επί 2 έτη “παλινδρομεί” στο θέμα των ΣΔΙΤ δημιουργώντας καθυστερήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε απώλειες επενδυτικών κονδυλίων;

η) Η Περιφέρεια έχει προχωρήσει στην αποκατάσταση όλων των ΧΑΔΑ της Πελοποννήσου, ωστόσο προς το παρόν μόλις 3 εκ των 26 Δήμων έχουν επιτύχει την προσωρινή διαχείριση των απορριμμάτων. Γνωρίζει το αρμόδιο Υπουργείο που καταλήγουν τα απορρίμματα των υπολειπόμενων 23 Δήμων;

θ) Στο Περιφερειακό Συμβούλιο της 20ης Μαρτίου 2017 ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ. Τατούλης, σε πλήρη αντίθεση με τις από 6ης Μαίου 2016 ανακοινώσεις του κ. Φλαμπουράρη, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Το σχέδιό μας για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων η Κυβέρνηση το έχει υιοθετήσει, παρά την αρχική της διαφοροποίηση, και πρόκειται να υλοποιηθεί όπως ακριβώς έχει προκύψει από το διεθνή διαγωνισμό». Ισχύει ότι η Κυβέρνηση έχει πλέον υιοθετήσει και στηρίζει την εν λόγω ΣΔΙΤ των 120€/τόνο; (Τελική τιμή για τους πολίτες που περιλαμβάνει το κόστος μεταφοράς και το Φ.Π.Α.)

ι) Πώς προτίθεται ο υπουργός να χειριστεί τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν σχετικά με την υπογραφή της όποιας (τροποποιημένης ή όχι) σύμβασης, δεδομένου ότι είναι ήδη σε ισχύ ο ΕΣΔΑ και ο Ν. 4386/2016 (άρθρο 23);

Οι επερωτώντες Βουλευτές

Βλάσης Κωνσταντίνος
Σαμαράς Αντώνης
Δαβάκης Αθανάσιος
Δήμας Χρίστος
Ανδριανός Ιωάννης
Κατσανιώτης Ανδρέας
Βορίδης Μαυρουδής (Μάκης)
Φωτήλας Ιάσων
Τζαβάρας Κωνσταντίνος
Γεωργαντάς Γεώργιος