Με τον υπό συζήτηση νέο εκλογικό νόμο, εφόσον το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%. Τα ανωτέρω ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από την δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων.

Άμεση εφαρμογή με 200 ψήφους

Το σύστημα της απλής αναλογικής που είχε ψηφιστεί από την προηγούμενη Βουλή, θα εφαρμοστεί στις επόμενες εκλογές (άρθρο 54 παρ.1Σ). Η άμεση εφαρμογή νέου εκλογικού συστήματος απαιτεί πελιοψηφία 200 τουλάχιστον βουλευτών, κατά την ψήφιση του νομοσχεδίου στη Βουλή, δηλαδή, πλειοψηφία που δεν θα συγκεντρώσει ο νόμος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, με δεδομένες τις θέσεις που έχουν διατυπώσει τα κόμματα στη διαδικασία συζήτησης στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.

«Πράξη πολιτικής αξιοπιστίας και εντιμότητας»

Η αντικατάσταση της απλής αναλογικής, από ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, ήταν κεντρική προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας, με το σκεπτικό ότι η απλή αναλογική είναι σύστημα που έχει συνδεθεί ιστορικά είτε με την ακυβερνησία είτε με παραλυτικές ισορροπίες για να μην καταρρεύσουν κυβερνητικά σχήματα.

Ο νέος εκλογικός νόμος ψηφίζεται, σύμφωνα με την κυβέρνηση, σε «ουδέτερο χρόνο» και συνεπώς αποκλείει τον αιφνιδιασμό του νομοθετικού και εκλογικού σώματος. Στόχο έχει «να προλάβει επώδυνες για τη χώρα δυσλειτουργίες που αναπόφευκτα θα προκύψουν και που έχουν καταγραφεί ήδη στην πολιτική μας ιστορία, από την εφαρμογή αναλογικών εκλογικών συστημάτων», έχει επισημάνει η κυβέρνηση.

«Η κατάθεση του εκλογικού νόμου, σε αυτό το διάστημα και με αυτό περιεχόμενο, είναι μια πράξη πολιτικής αξιοπιστίας και εντιμότητας, απέναντι στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, απέναντι στους πολιτικούς μας αντιπάλους, σε ό,τι αφορά και τον χρόνο κατάθεσης του νομοσχεδίου και το περιεχόμενο», έχει δηλώσει ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος και έχει επισημάνει: «Με αυτό το σχέδιο εκλογικού νόμου, ξεκαθαρίζουμε τους όρους του εκλογικού ανταγωνισμού, 3,5 χρόνια πριν από τη λήξη της 4ετίας της παρούσας κυβέρνησης. Είμαστε σε πολύ μεγάλη απόσταση από τις εκλογές, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στο τέλος της 4ετίας, σε 3,5 χρόνια δηλαδή, γιατί κανένας απολύτως λόγος δεν υπάρχει για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Η κατάθεση του εκλογικού νόμου, από τώρα, καθαρίζει το πολιτικό τοπίο και ξεκαθαρίζουν και οι όροι του εκλογικού ανταγωνισμού».

Από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, υπέρ του νέου εκλογικού συστήματος έχει ταχθεί μόνο η Ελληνική Λύση. Καταψηφίζουν ο ΣΥΡΙΖΑ, το Κίνημα Αλλαγής, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25.

«Παύει, με ευθύνη της κυβέρνησης, η αναζήτηση πολιτικών συγκλίσεων»

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας έχει καταγγείλει ότι η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή έναν «εκλογικό νόμο που, κλέβοντας έδρες από όλα τα κόμματα, και πριμοδοτώντας μ’ αυτές το πρώτο κόμμα, αποβλέπει σε μονοκομματικές κυβερνήσεις», οι οποίες ήταν αυτές «που δημιούργησαν τις αιτίες που μας οδήγησαν στην κρίση».

«Με το σημερινό σχέδιο εκλογικού νόμου σταματά, με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης, η κατεύθυνση της αναζήτησης και της εύρεσης πολιτικών συγκλίσεων, και μάλιστα αυτό σε μια εποχή που οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να οικοδομήσουν ένα κλίμα συνεργασίας και συνεννόησης», ανέφερε κατά τη συζήτηση του νέου εκλογικού νόμου ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπίρτζης.

«Όχι στις πλαστές αυτοδυναμίες»

«Η Νέα Δημοκρατία συνεχίζει την συντηρητική λογική των πλαστών αυτοδυναμιών και του τεχνητού δικομματισμού. Είναι λογική που συντηρεί την πόλωση και διχάζει τον λαό μας. Γι’ αυτό και καταψηφίζουμε την πρότασή της», έχει δηλώσει η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά.

«Ανόθευτη και άδολη απλή αναλογική»

«Η απλή και ανόθευτη αναλογική είναι ασυμβίβαστη τόσο με την ύπαρξη οποιασδήποτε μορφής μπόνους όσο και με την ύπαρξη πλαφόν εισόδου στη Βουλή (σήμερα είναι 3%)», έχει επισημάνει το ΚΚΕ που ανέκαθεν στηρίζει την ανόθευτη και άδολη απλή αναλογική.

«Το μπόνους παραβιάζει τη λαϊκή εντολή»

«Στο όνομα της “κυβερνησιμότητας”, δηλαδή της αυτοδυναμίας, το νομοσχέδιο της κυβέρνησης επαναφέρει το “δώρο-μπόνους” των έως και 50 εδρών στο πρώτο κόμμα. Είναι προφανές πως κάθε τέτοιο “δώρο-μπόνους” (κλιμακωτό ή σταθερό) παραβιάζει τη λαϊκή εντολή και κυριαρχία», έχει δηλώσει το ΜέΡΑ25.

«Το εθνικό συμφέρον πάνω από το κομματικό»

Η Ελληνική Λύση δηλώνει ότι προτάσσει το εθνικό συμφέρον από το κομματικό και μολονότι θα ήθελε απλή αναλογική, θα ψηφίσει το νομοσχέδιο της κυβέρνησης, διότι πρέπει να εξασφαλίζεται η κυβερνησιμότητα σε αυτή την κρίσιμη εποχή.

Το 2004 το πρώτο μπόνους

Το εκλογικό σύστημα της ενίσχυσης του πρώτου κόμματος (μπόνους) θεσπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα με τον ν. 3231/2004 (σ.σ. νόμος Σκανδαλίδη) με την ενίσχυση στο πρώτο κόμμα να ορίζεται στις 40 έδρες, χωρίς πρόβλεψη ελάχιστου εκλογικού ποσοστού (κατώφλι) για την ενεργοποίησή του και χωρίς διάκριση μεταξύ αυτοτελούς κόμματος και συνασπισμού κομμάτων. Με τον ν. 3636/2008 (σ.σ. νόμος Παυλόπουλου)αυξήθηκε η πριμοδότηση του πρώτου κόμματος σε 50 έδρες, και πάλι ανεξαρτήτως εκλογικού ποσοστού, με τη διαφοροποίηση, όμως, ότι για τη χορήγηση επιπλέον εδρών σε συνασπισμό κομμάτων ο νόμος απαιτούσε να είναι μεγαλύτερος από τη δύναμη του αυτοτελούς κόμματος που συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων, ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν. Με το ν. 4406/2016 καταργήθηκε η πριμοδότηση του πρώτου κόμματος και θεσπίστηκε αναλογική εκπροσώπηση των πολιτικών κομμάτων, με διατήρηση του ορίου εισόδου στο 3%.

Στην ελληνική εκλογική νομοθεσία, ιδίως από το 1951 και εφεξής, σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, με εξαίρεση εκείνες των ετών 1989-1990, εφαρμόστηκαν συστήματα κινούμενα στο πλαίσιο της ενισχυμένης αναλογικής, σε διάφορες παραλλαγές της, προς τον σκοπό της επιδίωξης σχηματισμού σταθερών κυβερνήσεων.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ