Ερωτηθείς το τι χρειάζεται ώστε οι τοπικές κοινωνίες να είναι πλέον δεκτικές στο να φιλοξενήσουν μετανάστες και πρόσφυγες, ο κ. Κουμουτσάκος μίλησε για «μεταναστευτική κόπωση» και προσέθεσε: «Η κατάσταση στα μεθοριακά νησιά μας ήταν πλέον ασφυκτική. Έπρεπε να μετακινηθούν ευάλωτοι αιτούντες άσυλο σε δομές της ενδοχώρας. Ήταν υποχρέωση και καθήκον τόσο προς συμπολίτες μας των συνοριακών περιοχών της χώρας, όσο και στους ίδιους τους ανθρώπους που στα υπερχειλισμένα κέντρα υποδοχής ζούσαν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες».

Επιπλέον, ο αν. υπουργός Προστασίας του Πολίτη μιλώντας για τη διεθνοποίηση του μεταναστευτικού/προσφυγικού, σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Απαιτούμε μεγαλύτερη στήριξη από εταίρους και συμμάχους. Είμαστε το σύνορο της Ευρώπης και θα έλεγα και της Δύσης. Τα σύνορά μας είναι η ασφάλειά μας και η ασφάλειά τους».

Τέλος ερωτηθείς για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το επόμενος ΠτΔ ο Γιώργος Κουμουτσάκος λέει: «Πιστεύω ότι ο Πρόεδρος ως ρυθμιστής του πολιτεύματος πρέπει να έχει πολιτική εμπειρία. Δεν είναι αποκλειστικό κριτήριο, αλλά το θεωρώ πολύς σημαντικό».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του αν. υπουργού Προστασίας του Πολίτη Γιώργου Κουμουστάκου στην Ευτυχία Αδηλίνη για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Κύριε υπουργέ, η έξαρση του μεταναστευτικού/προσφυγικού εξελίσσεται σε κρίση για την κυβέρνηση;

Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός απολαμβάνουν υψηλό βαθμό αποδοχής. Το δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, κυρίως όμως το επιβεβαιώνουν σε κάθε συζήτηση οι πολίτες. Το μεταναστευτικό/προσφυγικό είναι ένα μεγάλο, δύσκολο και δυσεπίλυτο ζήτημα. Για να το πω με όρους «επικοινωνίας», το μεταναστευτικό, από την ίδια τη φύση του, δεν παράγει ποτέ ή σχεδόν ποτέ καλές ειδήσεις. Όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά παντού στον κόσμο. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Είμαι όμως βέβαιος ότι, τελικά, οι μεγάλες προσπάθειες που καταβάλουμε όλοι μας στην κυβέρνηση, ο καθένας στο μέτωπο που του έχει ανατεθεί, θα μεταβάλλουν τη σημερινή δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζει η χώρα.

Ωστόσο θα ήθελα να σας ρωτήσω, πώς θα λειτουργήσει στην πράξη το συλλογικό σχήμα που έχει διαμορφωθεί για την αντιμετώπιση ενός τόσο κρίσιμου ζητήματος;

Από την πρώτη ημέρα της κυβέρνησης η προσπάθεια ήταν συλλογική. Την ανάγκη συλλογικής κυβερνητικής δράσης σηματοδότησε η μεταφορά και υπαγωγή του πρώην «υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής» κάτω από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, και την επιβεβαίωσε η λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων από το ΚΥΣΕΑ και το Υπουργικό Συμβούλιο. Η αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού είναι εκ των πραγμάτων οριζόντια. Εμπλέκονται πολλά υπουργεία, πολλοί φορείς. Το σύνολο σχεδόν της κρατικής δράσης. Από την Αστυνομία, το Λιμενικό και τον Στρατό, μέχρι τα νοσοκομεία, τους εκπαιδευτικούς και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Το μεταναστευτικό έχει εσωτερική και διεθνή διάσταση, η οποία μου έχει ανατεθεί. Το σχέδιο είναι ο κάθε ένας από εμάς να προσφέρει στο πεδίο στο οποίο φέρνει προστιθέμενη αξία.

Πάρα ταύτα, η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του Κυκλώνα. Τι, κατά τη γνώμη σας, μπορεί και πρέπει να γίνει;

Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει ανατρέψει τη χαλαρή αντίληψη αντιμετώπισης που υπήρχε στο πρόσφατο παρελθόν για το μεταναστευτικό. Δίνει μεγάλη βαρύτητα στον παράγοντα της ασφάλειας χωρίς εκπτώσεις στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θεσμοθετήσαμε έτσι ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο για τη χορήγηση ασύλου, ανακοινώσαμε μέτρα για αυστηρότερα επιτηρούμενα σύνορα και ασφαλή προαναχωρησιακά κέντρα. Είναι αυτό που έχω αποκαλέσει «δημοκρατική αυστηρότητα». Παράλληλα οριστικοποιούμε νέα εθνική στρατηγική όσον αφορά στους ασυνόδευτους ανηλίκους και εφαρμόζουμε ολοκληρωμένη στρατηγική διεθνοποίησης. Παρά το μέγεθος της πρόκλησης και το δυσεπίλυτο του προβλήματος είμαστε αποφασισμένοι να πετύχουμε.

Αναφορικά με τις αντιδράσεις που παρατηρούνται από τις τοπικές κοινωνίες αλλά και από μερίδα των περιφερειαρχών και δημάρχων, τι χρειάζεται ώστε οι τοπικές κοινωνίες να είναι πλέον δεκτικές στο να φιλοξενήσουν μετανάστες και πρόσφυγες;

Η κατάσταση στα μεθοριακά νησιά μας ήταν ασφυκτική. Έπρεπε να μετακινηθούν ευάλωτοι αιτούντες άσυλο σε δομές της ενδοχώρας. Ήταν υποχρέωση και καθήκον τόσο προς τους συμπολίτες μας των συνοριακών περιοχών της χώρας, όσο και στους ίδιους τους ανθρώπους που στα υπερχειλισμένα κέντρα υποδοχής ζούσαν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Κατανοώ την αγωνία των τοπικών κοινωνιών, αναντίρρητα υπάρχει σήμερα, πέντε χρόνια μετά τη μεγάλη κρίση του 2015, μια «μεταναστευτική κόπωση». Οι ίδιοι άνθρωποι που πριν μερικά χρόνια άνοιγαν τις καρδιές και τα σπίτια τους για να βοηθήσουν, σήμερα διπλοκλειδώνουν τις πόρτες τους. Γι αυτό η κυβέρνηση είναι σε στενή επικοινωνία με τους περιφερειάρχες και τους δημάρχους. Θέλω να πιστεύω ότι τελικά θα παρασχεθεί απλόχερα από την ενδοχώρα η αλληλεγγύη που χρειάζονται τα σύνορα της πατρίδας μας.

Πότε υπολογίζετε ότι θα γίνουν επιστροφές; Εκτιμάτε ότι ο στόχος για 10.000 επιστροφές είναι εφικτός;

Έχουμε ένα καινούργιο αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο. Στόχος μας είναι ταχύτερες δίκαιες διαδικασίες αξιολόγησης και στη συνέχεια επιστροφής, εθελούσιας ή και υποχρεωτικής, εκείνων που βρίσκονται παράνομα στη χώρα και δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Ταυτόχρονα η Ελλάδα αναλαμβάνει μια σημαντική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία προκειμένου οι επιστροφές στις τρίτες χώρες ή τις χώρες προέλευσης να μην είναι πλέον εθνικές αλλά κοινές- ευρωπαϊκές. Η ΕΕ έχει αυξημένο ειδικό πολιτικό βάρος σε σχέση με κάθε κράτος-μέλος ξεχωριστά. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, αποτελεσματικότερα, το συνολικό πρόβλημα των περιορισμένων επιστροφών που έχουν και πολλές άλλες χώρες της ΕΕ. Πρόκειται για μια επεξεργασμένη ελληνική πρωτοβουλία που θα καταθέσουμε αύριο στις Βρυξέλλες, στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών.

Οι δέκα χιλιάδες επιστροφές, σε σχέση με τις εκατοντάδες κατ’ έτος της περιόδου ΣΥΡΙΖΑ, είναι πράγματι ένας φιλόδοξος στόχος. Όμως, ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο, μπορεί να κινητοποιήσει δυναμικά το σύστημα και σε συνδυασμό με το νέο νόμο μπορούν να επιτευχθούν πολύ καλύτερα αποτέλεσμα σε σχέση με το παρελθόν.

Κύριε Κουμουτσάκο, ο πρωθυπουργός έχει αναφερθεί επανειλημμένα για τη διεθνοποίηση του μεταναστευτικού. Συνεπώς ρωτώ εσάς ως αρμόδιο υπουργό, ποιές κινήσεις έχουν γίνει;

Απ: Εφαρμόζουμε συγκεκριμένη στρατηγική διεθνοποίησης με 3+1 άξονες εξωτερικής δράσης:

Α) Ευρύτατη, πλήρως τεκμηριωμένη, διεθνής ενημέρωση για τα χαρακτηριστικά και το μέγεθος της μεταναστευτικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η Ελλάδα,

Β) Ανάληψη πρωτοβουλιών που υποστηρίζουν και προωθούν τις εθνικές μας προτεραιότητες όπως: η δικαιότερη κατανομή του βάρους, η ενίσχυση με τεχνικά μέσα της φύλαξης των συνόρων και, έτσι, αποτροπής νέων ροών.

Γ) Ενεργός συμμετοχή στη διαμόρφωση μιας νέας ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου που να εκτονώνει το βάρος που καλούνται να επωμισθούν τα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής.

Απαιτούμε μεγαλύτερη στήριξη από εταίρους και συμμάχους. Είμαστε το σύνορο της Ευρώπης και θα έλεγα και της Δύσης. Τα σύνορά μας είναι η ασφάλειά μας αλλά και η ασφάλειά τους.

Στα ελληνοτουρκικά, θα ήθελα να σας ρωτήσω, πώς βλέπετε να εξελίσσονται οι ήδη τεταμένες σχέσεις μας δεδομένων και των απειλών που εκτοξεύονται καθημερινά από Τούρκους αξιωματούχους;

Η Τουρκία εδώ και καιρό σωρεύει δηλώσεις απειλών και ενέργειες προκλήσεων και έντασης σε όλα τα πεδία και προς όλες τις κατευθύνσεις. Από τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, έως τους προκλητικούς χάρτες μιας φανταστικής «Γαλάζιας Πατρίδας» και την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού για στρατηγικές επιδιώξεις στη Συρία και έναντι της Ευρώπης. Φέρεται σαν να έχει προσβληθεί από μέθη ισχύος και μεγαλείου άλλων, περασμένων, εποχών. Δημιουργεί έτσι σήμερα, ένα επικίνδυνο περιβάλλον. Η Ελλάδα τηρεί υπεύθυνη στάση, στηριγμένη στο Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας τις οποίες σταθερά επιδιώκει. Σε καμία περίπτωση όμως δεν υποκύπτει σε πιέσεις ή εκβιασμούς. Έχει ικανότητα αποτελεσματικής αποτροπής και προστασίας των εθνικών συμφερόντων.

Αναφορικά με τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια που βρίσκεται το θέμα;

Στα Βαλκάνια το βάρος της ιστορίας είναι μεγάλο και, κατά κάποιον τόπο, πάντα παρόν. Ειδικά λοιπόν στα Βαλκάνια, όσο η Ευρώπη απομακρύνεται τόσο οι εθνικισμοί επιστρέφουν. Και αυτό πρέπει να το προλάβουμε και να το αποτρέψουμε. Ελπίζω ότι το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εκπέμψει τα σωστά μηνύματα.

Στα εσωκομματικά και με δεδομένο ότι βρίσκεται σε εξέλιξη το συνέδριό της ΝΔ, θα ήθελα να μου κάνετε μια αποτίμηση των πρώτων μηνών της κυβέρνησης και να προσδιορίσετε το ιδεολογικό στίγμα της.

Οι πρώτοι μήνες της κυβέρνησης έχουν αποδείξει ότι υπήρχε ένας άλλος δρόμος για τη χώρα. Δρόμος μεταρρυθμίσεων, ανάπτυξης, κοινωνικής προστασίας, και ενός κράτους που δεν φοβάται να προστατεύει τους νόμους και τη δημοκρατική λειτουργία του. Είναι αυτό που οι ίδιοι οι πολίτες αναγνωρίζουν ως σύγχρονη δημοκρατική «κανονικότητα». Έγιναν, αναπόφευκτα, και κάποια σφάλματα. Μαθαίνουμε όμως από αυτά. Θα γινόμαστε συνεχώς καλύτεροι προς όφελος των πολιτών και της χώρας.

Ως προς το ιδεολογικό στίγμα της παράταξης, το προσδιόρισε στο ξεκίνημα του συνεδρίου μας, ο πρόεδρος μας. Με την ομιλία του, βάθυνε ακόμα περισσότερο τις ρίζες που μας κρατούν ακλόνητα και κυρίαρχα στον πολιτικά και ιδεολογικά εύφορο χώρο της σύγχρονης Κεντροδεξιάς. Βάση και θεμέλιό μας είναι η ιδρυτική μας διακήρυξη. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός και η ευρωπαϊκή πορεία με σεβασμό στις καλύτερες παραδόσεις του έθνους. Είμαι υπερήφανος για την ιστορία, την προσφορά και τις δυνάμεις αυτού του κόμματος από το οποίο δεν έλειψα ούτε μια μέρα από οποιαδήποτε θέση ευθύνης μου ανατέθηκε.

Δεν απομένει πολύς καιρός για την ανακοίνωση του ονόματος για την Προεδρία της Δημοκρατίας Πιστεύετε ότι ο επόμενος Πρόεδρος πρέπει να προέρχεται από τον χώρο της πολιτικής και να έχει υπερκομματική ταυτότητα;

Απ: Πιστεύω στη βαρύτητα του θεσμού της Προεδρίας της Δημοκρατίας και για αυτό πιστεύω ότι ο Πρόεδρος ως ρυθμιστής του πολιτεύματος πρέπει να έχει πολιτική εμπειρία. Δεν είναι αποκλειστικό κριτήριο, αλλά το θεωρώ πολύ σημαντικό. Αντίστοιχα πολύ σημαντικό για να μπορεί να εκφράσει τη φωνή της πατρίδας, είναι να έχει ευρεία αποδοχή. Η εκτίμησή μου για τον νυν Πρόεδρο της Δημοκρατίας είναι γνωστή. Είναι δεδομένο, όμως, ότι τον πρώτο και αποφασιστικό λόγο έχει ο πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός της χώρας.