Σημειώνοντας πως το βιβλίο «αποτελεί από μόνο του μια συγκλονιστική και λεπτομερή καταγραφή όλων εκείνων των δραματικών μηνών που έζησε η χώρα μας από τα τέλη του 2014 και μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας της 12ης Ιουλίου 2015, με χρονολογική σειρά και εν είδει ημερολογίου» μίλησε για το διχασμό της ελληνικής κοινωνίας που επέλεξαν πολιτικές δυνάμεις πριν τις εκλογές του 2015 και επιβεβαίωσε πως αποτελεί πραγματικότητα το γεγονός ότι υπήρξε Plan B για την Ελλάδα από το 2012 η εφαρμογή του οποίου αποφεύχθηκε με σκληρή δουλειά.
Σύμφωνα με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας «οι εξελίξεις μετά τον Ιανουάριο του 2015 ανέτρεψαν το θετικό κλίμα που είχε αρχίσει να δημιουργείται στην οικονομία την αμέσως προηγούμενη χρονική περίοδο, και μετά από πολλές προσπάθειες και θυσίες» διότι η τοτε κυβέρνηση επιχείρησε να διαπραγματευτεί «βασισμένη στη λανθασμένη πεποίθηση ότι οι εταίροι της Ελλάδας και οι δανειστές της θα φοβηθούν μία ενδεχόμενη ελληνική χρεοκοπία και την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ»
Στο σημείο αυτό ο Γιάννης Στουρνάρας αναφέρθηκε σε μια άγνωστη πτυχή της προσπάθειας που έγινε από την κεντρική τράπεζα της χώρας για να αποφευχθεί η χρεοκοπία και η οποία «αναδεικνύει τον υποστηρικτικό ρόλο της Τράπεζας της Ελλάδος τη δύσκολη εκείνη περίοδο, και την εφευρετικότητα των στελεχών της.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, όπως γνωρίζετε, η χώρα μας αντιμετώπιζε έντονα προβλήματα ρευστότητας κυρίως με την φυγή καταθέσεων, και δυσκολευόταν να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, τόσο στο εσωτερικό (καταβολή μισθών και συντάξεων), όσο και στο εξωτερικό (αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων). Το 2015 ήταν μια ιδιαίτερα επιβαρυμένη από αυτή την άποψη χρονιά, με την υποχρέωση, μεταξύ άλλων, καταβολής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνολικά είκοσι ενός (21) χρεολυσίων ύψους SDR 7,3 δισεκ. (9,0 δισεκ ευρώ).
Να κάνω εδώ μια παρένθεση και να πω ότι τα SDR (Special Drawing Rights – Ειδικά Τραβηχτικά Δικαιώματα) Holdings είναι διαθέσιμα των χωρών-μελών του ΔΝΤ, τα οποία «δημιουργούνται» μέσω της καταβολής αντίστοιχων ποσών από το ΔΝΤ στα μέλη του (SDR Allocations). Οι χώρες-μέλη, δηλαδή, έχουν μια αρχικά ισόποση απαίτηση και υποχρέωση έναντι του ΔΝΤ. Ο λογαριασμός των SDR Holdings τηρείται στο ΔΝΤ με σκοπό την κάλυψη μελλοντικών υποχρεώσεων από τόκους των μελών.
Μια από τις πιο πιεστικές περιπτώσεις αφορούσε εκείνο το διάστημα την υποχρέωση καταβολής στο ΔΝΤ στις 12 Μαΐου 2015 ενός χρεολυσίου, ύψους SDR 600,7 εκατ. (περίπου 750 εκατ. ευρώ). Γνωρίζοντας την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετώπιζε η χώρα, έγιναν προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή της αυτή.
Συγκεκριμένα, σε επικοινωνία μου με τον τότε εκπρόσωπο της χώρας στο ΔΝΤ Θάνο Κατσάμπα διερευνήθηκε το ενδεχόμενο χρήσης κεφαλαίων από τον λογαριασμό διαθεσίμων SDR Holdings του Ελληνικού Δημοσίου στο ΔΝΤ. Από την επικοινωνία αυτή προέκυψε ότι η χρήση των διαθεσίμων του λογαριασμού αυτού για την αποπληρωμή χρεολυσίου ήταν μεν εφικτή, καθώς δεν ήταν αντίθετη με το καταστατικό του Ταμείου, ωστόσο δεν υπήρχε αντίστοιχο διεθνές προηγούμενο. Για τον λόγο αυτό, η ενεργοποίηση της λύσης αυτής απαιτούσε την κατάλληλη προετοιμασία από πλευράς ΔΝΤ, κάτι που απαιτούσε επαρκή χρονικά περιθώρια.
Το Υπουργείο Οικονομικών μας ενημέρωσε δύο εργάσιμες ημέρες πριν από την αποπληρωμή, την Παρασκευή 8 Μαΐου 2015, ότι η συνήθης διαδικασία αποπληρωμής ανεστάλη μέχρι νεωτέρας, λόγω μη επαρκούς υπολοίπου στα διαθέσιμα του Δημοσίου. Καθώς ο κίνδυνος αθέτησης της εν λόγω αποπληρωμής, στην ουσία δηλαδή χρεοκοπίας της χώρας, ήταν εμφανής, αποφασίστηκε η υλοποίηση της παραπάνω λύσης.
Το Σαββατοκύριακο 9-10 Μαΐου 2015, τα αρμόδια στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος και εγώ ήμασταν σε συνεχή επικοινωνία με τον κ. Κατσάμπα και τα στελέχη του ΔΝΤ, εξετάζοντας εναλλακτικές προσεγγίσεις και διαδικασίες. Από τις εναλλακτικές λύσεις που προτάθηκαν από το ΔΝΤ, το Υπουργείο αποφάσισε την άντληση SDR 523,7 εκατ. από τον λογαριασμό SDR Holdings στο ΔΝΤ, ενώ το υπόλοιπο ποσό, ήτοι 77 εκατ., καλύφθηκε από τα διαθέσιμα του Δημοσίου. Με τον τρόπο αυτό, αποσοβήθηκε μια κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες για τη χώρα, και η Τράπεζα της Ελλάδος προσέφερε πολύτιμο χρόνο στην κυβέρνηση για την εξεύρεση λύσης στα πιεστικά προβλήματα με τα οποία ήταν αντιμέτωπη».
Συνεδριάζει σήμερα το υπουργικό Συμβούλιο - Τι περιλαμβάνει η ατζέντα
Σχετικά με το κόστος της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είπε: «Οι συνέπειες αυτής της ανερμάτιστης διαπραγμάτευσης είχαν υψηλότατο κόστος για την ελληνική οικονομία. Σε σχετική ομιλία μου στη Βουλή, στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, είχα ισχυριστεί, βασιζόμενος στη σύγκριση των δυναμικών προβολών του δημόσιου χρέους που έκανε το ΔΝΤ αφενός στο τέλος του 2014 και αφετέρου τον Ιούλιο του 2015, ότι το κόστος αυτό ανέρχεται σε 86 δισεκ. ευρώ περίπου.
Η σημαντικότερη επίπτωση από αυτή την κατάσταση ήταν η αβεβαιότητα και η απώλεια της εμπιστοσύνης, που είχαμε καταφέρει να κερδίσουμε με πολύ κόπο ως τα τέλη του 2014. Ας μην ξεχνάμε ότι απωλέσθησαν 45 δισεκ. ευρώ περίπου καταθέσεων, επιβλήθηκαν έλεγχοι κεφαλαίων με σημαντικό πρόσθετο κόστος για την οικονομία, ενώ χρειάστηκαν νέα κεφάλαια για τις τράπεζες. Και αυτά μετά από δυο εκλογικές αναμετρήσεις, ένα δημοψήφισμα, και μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις χωρίς στόχο και αποτελέσματα. Τα μηνύματα που εξέπεμπε τότε η χώρα ήταν αντιφατικά, οι μπλόφες συνεχείς και προκαλούσαν σύγχυση στους εταίρους της». «Στην «Τελευταία Μπλόφα» αυτό αποδεικνύεται πέραν κάθε αμφιβολίας».
Ο Γιάννης Στουρνάρας επέλεξε να αναφερθεί στην ομιλία του και στο περιστατικό που περιγράφουν οι δύο Γάλλοι δημοσιογράφοι στο βιβλίο για τον Φρανσουά με τίτλο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…»:
«Σύμφωνα με όσα αναφέρουν στο βιβλίο τους με τίτλο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…» («Un président ne devrait pas dire ça…», εκδόσεις Stock, 2016) οι Γάλλοι δημοσιογράφοι Ζεράρ Νταβέ και Φαμπρίς Λομ» υπογράμμισε «ο Ρώσος πρόεδρος εκμυστηρεύτηκε στον τότε πρόεδρο Ολάντ ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε υποβάλει αίτημα στη ρωσική για την εκτύπωση δραχμών, επειδή δεν διέθετε τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για να το κάνει. Ο Πούτιν έκρινε σε εκείνη τη συγκυρία ότι όφειλε να ενημερώσει γι΄αυτό το θέμα τον Ολάντ, ενώ η τύχη της Ελλάδος κρεμόταν από μία κλωστή και βρισκόμασταν λίγες μέρες πριν από τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου. Ο Πούτιν διευκρίνισε βέβαια στον Ολάντ ότι η Ρωσία δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε κάτι τέτοιο».
Μάλιστα παρέθεσε αυτούσιο το απόσπασμα από το βιβλίο που έχει ως εξής:
«…Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης 9 Ιουλίου 2015, ο Φρανσουά Ολάντ ήταν εξομολογητικός. Μας διηγείται μια εκπληκτική ιστορία. «Ο Βλαντιμίρ Πούτιν», μας λέει τον «κάλεσε μυστηριωδώς», τρεις μέρες νωρίτερα, στις 6 Ιουλίου, την επομένη του δημοψηφίσματος που είχε διοργανώσει και κερδίσει ο Τσίπρας, για να του «δώσει μια πληροφορία».
Γεμάτος περιέργεια, ο Ολάντ, μας μεταφέρει τη συζήτηση του με τον οικοδεσπότη του Κρεμλίνου.
Πούτιν: «Πρέπει να σου δώσω μια πληροφορία, για να μην υπάρχει παρεξήγηση ανάμεσά μας….»
Ναι, κανένα πρόβλημα, πες μου, απαντά ο Ολάντ, πολύ περίεργος…
Η Ελλάδα μας ζήτησε να τυπώσει δραχμές στην Ρωσία, γιατί δεν έχουν, πια, εκτυπωτικές μηχανές για να το κάνουν, επιβεβαιώνει ο Πούτιν.
Απόδειξη ότι η ελληνική ηγεσία, εκείνη τη χρονική στιγμή, εξέταζε καλά το ενδεχόμενο να φύγουν από την Ευρώπη, και κατά συνέπεια να ξανασυνδεθούν με το ιστορικό τους νόμισμα.
«Τι τους απάντησες;» ρωτά ο Ολάντ
Απάντησα ότι θα μπορούσαμε να το κάνουμε, αλλά εσύ τι σκέφτεσαι;
«Είναι ένα κυρίαρχο κράτος η Ελλάδα, αν έβγαινε από τη ζώνη ευρώ, θα χρειαστεί χαρτονομίσματα, δεν θα με σόκαρε αν η Ρωσία το έκανε, θα απαντούσε έτσι σε ένα αίτημα», αυτοσχεδιάζει ο Ολάντ, όλο και περισσότερο αιφνιδιασμένος.
«’Ηθελα να σου δώσω αυτή την πληροφορία, για να καταλάβεις καλά ότι δεν είναι καθόλου αυτή η πρόθεσή μας» καταλήγει ο Πούτιν, πριν κλείσει το τηλέφωνο.
Περίεργο, αυτό το τηλεφώνημα, ο Πούτιν δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Τι μήνυμα ήθελε να περάσει ; « Αναρωτήθηκα γιατί μου το είπε αυτό» αναρωτιέται ο Ολάντ, μπροστά μας. « Ίσως για να μην θεωρηθεί υπεύθυνος ότι έσπρωξε την Ελλάδα εκτός της ζώνης ευρώ, και επίσης για να μου πει ότι αυτό ήταν ένας κίνδυνος και έπρεπε να γίνουν τα πάντα για να αποφευχθεί.»
Ο Ολάντ ήταν σίγουρος ότι αν ο Πούτιν έκανε αυτήν την εντυπωσιακή κίνηση προς το μέρος του, «ήταν με καλή πρόθεση». «Εξάλλου, την κράτησα για τον εαυτό μου».
Τέλος πάντων, όχι εντελώς».
Ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε και στην στοχοποίηση του: «με τρόπο εξωθεσμικό και φρικτό, που δεν χαρακτηρίζει το κράτος δικαίου ενός πολιτισμένου κράτους, των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης και γενικά προσώπων που δεν ήταν διατεθειμένα να παραβούν το καθήκον τους και να καταλύσουν την ανεξαρτησία των θεσμών που υπηρετούν. Και για να γίνει η πίεση στα πρόσωπα αυτά ακόμα μεγαλύτερη, η στοχοποίηση συμπεριέλαβε και μέλη της οικογένειάς τους, κάτι το οποίο δεν έχει προηγούμενο σε πολιτισμένα κράτη. Είμαστε ευγνώμονες στις δυο Ελληνίδες δημοσιογράφους για το πόνημά τους αυτό, το οποίο είμαι βέβαιος ότι θα μείνει στην Ιστορία, επειδή γράφει Ιστορία».
Βίζερ: Εγιναν πολλά λάθη
«Αν είχαν πάει διαφορετικά τα πράγματα στο τέλος του 2014, αρχές του 2015, το ελληνικό ΑΕΠ αυτή τη στιγμή θα ήταν 20-25% υψηλότερα απ ότι είναι τώρα,» σημείωσε ο Thomas Wieser.
Σύμφωνα με τον κ. Wieser, η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στο χείλος της εξόδου δύο φορές, το 2012 και το 2015 και τα σχέδια ήταν έτοιμα και μάλιστα πολύ λεπτομερή, καθώς περιελάμβαναν ακόμα και το πώς έβγαιναν οι τουρίστες από τη χώρα.
«Το 2012 φοβόμασταν ένα ατύχημα, από μία λάθος πολιτική επιλογή. Ήταν σίγουρο όμως ότι η κυβέρνηση ήθελε να μείνει στο ευρώ. […] Το 2015 είχαμε την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Είχαμε μια κυβέρνηση που δεν ήθελε να μείνει στην ευρωζώνη και έλεγε συνέχεια θα φύγω.»
Ο κ. Wieser επεσήμανε ότι η Ελλάδα είναι διαφορετική όσον αφορά τον τρόπο που είναι δομημένη η κοινωνία. «Υπάρχει λίγη Ελλάδα μέσα στον καθένα από εμάς, συνηθίζω να λέω,» σημείωσε. «Δεν έχει γίνει ουσιαστική συζήτηση γιατί φτάσαμε ως εδώ, τι έκανε η χώρα λάθος. «Αν δε γίνει αυτό, δε μπορεί να οδηγηθεί η χώρα σε κάθαρση.»
Ερωτώμενος για το εάν τελικά ο κ. Σόιμπλε είχε όντως σχέδιο Β’ ή μπλόφαρε, είπε χαρακτηριστικά «Το κουτί το έχω στη Βιέννη, δεν το έχω πετάξει.»
«Το μεγαλύτερο λάθος που κάναμε ήταν το 2010 όταν είπαμε ότι το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο», σημείωσε ο κ. Wieser. «Φυσικά δεν ήταν βιώσιμο. […] Ήταν ένα τεράστιο λάθος, αλλά δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί,» επεσήμανε, προσθέτοντας ότι κάτι διαφορετικό θα επέφερε ακόμα χειρότερα αποτελέσματα σε μια τεταμένη κατάσταση.
Σημείωσε δε ότι το 2012 υπήρχε μια σημαντική ελάφρυνση χρέους, το PSI. Το 2014 θα έπρεπε οι δανειστές να έχουν προχωρήσει σε ελάφρυνση χρέους, αλλά οι πολιτικές δεν συνηγορούσαν σε αυτό.
Εκ των υστέρων, όπως τόνισε, οι δανειστές θα έπρεπε να έχουν δράσει από την αρχή της ελληνικής κρίσης το 2010. «Θα ήταν σαν να δίνεις στο παιδί σου χρήματα να αγοράσει αυτοκίνητο και να μην ξέρει αν θα τα ξοδέψει όλα εκεί ή θα τα χαλάσει όλα στη ντίσκο,» σημείωσε.
Σπίγκελ: Ο Τσίπρας έκανε λάθη, ο Βαρουφάκης ήθελε να γίνει διάσημος
«Έγιναν λάθη και από τις δυο πλευρές,» επεσήμανε από την πλευρά του ο Peter Spiegel. Ο διευθυντής σύνταξης των FT υπενθύμισε το πώς η χώρα υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο και το πώς ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι το έλλειμμα της χώρας δεν ήταν αυτό που είχε ανακοινωθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά υπερδιπλάσιο 15,1%.
«Όταν ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα το 2010 δούλευε, η κυβέρνηση το ακολουθούσε, αλλά οι Γερμανοί ήταν ακόμα θυμωμένοι. Έτσι η [Γερμανίδα Καγκελάριος] Άγγελα Μέρκελ έπεισε τον [πρώην Πρόεδρο της Γαλλίας] Νικολά Σαρκοζί να κάνει ένα σύστημα που αν αυτό συνέβαινε ξανά θα οδηγούσε σε πτώχευση. Αυτό ήταν κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι δανειστές.»
«Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφανγκ Σόιμπλε επαναλάμβανε συνέχεια η Ελλάδα πρέπει να φύγει απ’ το ευρώ, γιατί να επενδύσει κανείς όταν οι Γερμανοί λένε κάτι τέτοιο,» πρόσθεσε ο κ. Spiegel.
Αναφερόμενος στα λάθη που έγιναν από την ελληνική πλευρά σημείωσε: «Όταν ο κ. Παπακωνσταντίνου υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο, όλοι στην Ελλάδα αποφάσισαν ότι μπορούν να το κάνουν καλύτερα και αυτό είναι κάτι που το έκαναν όλες οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ.»
Αναφερόμενος στη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Spiegel είπε χαρακτηριστικά: «Θα διαχώριζα τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη, γιατί ο Τσίπρας έκανε τρομερά λάθη και λάθος επιλογές, ενώ ο Γιάννης Βαρουφάκης ήταν εκεί για να γίνει διάσημος.»
«Θεωρήσαμε ότι ήταν πάρα πολλές πτυχές της ιστορίας που ήταν ακόμα άγνωστες και θελήσαμε να κάνουμε κάτι που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς,[…] σαν μια κάμερα για τους αναγνώστες πίσω από κλειστές πόρτες,» επεσήμανε η Βικτώρια Δενδρινού, ανταποκρίτρια για το πρακτορείο Bloomberg στις Βρυξέλλες.
«Ανακαλύψαμε το πώς η ανθρώπινη μνήμη είναι σαν ζωντανός οργανισμός. Το ίδιο άτομο μετά από 3-4 μήνες άλλαζε την αφήγηση των γεγονότων,» είπε η Ελένη Βαρβιτσιώτη, ανταποκρίτρια της εφημερίδας «Η Καθημερινή» και του ΣΚΑΪ στις Βρυξέλλες.
«Το ένα πράγμα που κυνηγούσαμε απ’ την αρχή να βρούμε και ήταν η μεγάλη αποκάλυψη του βιβλίου μας ήταν το Σχέδιο Β’, το τι θα γινόταν αν η Ελλάδα έβγαινε εκτός ευρώ. Όταν το πήραμε στα χέρια μας τον Ιανουάριο του 2018 η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Παρόλο που δεν το πήραμε ποτέ έξω απ το δωμάτιο στο τέλος είχαμε φτάσει σχεδόν να αποστηθίσουμε τις 157 σελίδες του.»
«Είναι ένα βιβλίο ψύχραιμο και αυτό φαίνεται απ την κριτική που είναι ισορροπημένη,» σημείωσε ο διευθυντής της εφημερίδας «Η Καθημερινή», Αλέξης Παπαχελάς που συντόνιζε τη συζήτηση.
«Θα μπορούσε να γίνει το πρώτο υλικό για να γίνει αυτό που στην Αμερική λέγεται truth commission,» σημείωσε. «Το να ξέρει κανείς την ιστορία του είναι σημαντικό.»
Ροή Ειδήσεων 
