Η δικονομική αυτή εξέλιξη, που έχει προκαλέσει θύελλα πολιτικών αντιδράσεων, προέκυψε ύστερα από μία ανακοίνωση-απάντηση στη σελίδα της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την αποστολή της δικογραφίας στη Βουλή και έπειτα από τα ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα των καταθέσεων αυτών. Η αιφνίδια ανακοίνωση μάλλον υποδηλώνει μεθοδεύσεις στην υπόθεση και εκ των υστέρων «δικονομική κάλυψη» των ενεργειών των εισαγγελικών λειτουργών, όπως καταγγέλλουν από την αντιπολίτευση.
Συγκεκριμένα, μετά τις αντιδράσεις των φερόμενων ως εμπλεκόμενων πολιτικών προσώπων στο σκάνδαλο Novartis, ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Δημήτριος Παπαγεωργίου, που είναι αρμόδιος για την εποπτεία και το συντονισμό του έργου των εισαγγελέων Εγκλημάτων Διαφθοράς, ξεκαθαρίζει σε ανακοίνωσή του ότι οι τρεις μάρτυρες από προστατευόμενοι που είχαν κριθεί από την Εισαγγελέα Διαφθοράς έλαβαν στις 9 Φεβρουαρίου το χαρακτηρισμό των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος!
Πρόκειται για προστατευόμενους μάρτυρες, δηλαδή πρόσωπα στα οποία έχει παρασχεθεί προστασία «από πιθανή εκδίκηση ή εκφοβισμό, ως φυσικών προσώπων που βοήθησαν στην αποκάλυψη εγκληματικών δραστηριοτήτων», αλλά πλέον και μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος, που υπάγονται στο νόμο του 2014 και για τους οποίους απαιτείται άλλη διαδικασία προκειμένου να καταθέσουν ανώνυμα.
Είναι προφανές ότι ο εισαγγελικός λειτουργός με αφορμή επισημάνσεις αλλά και καταγγελίες βουλευτών της Ν.Δ., σύμφωνα με τις οποίες στη δικογραφία δεν υπάρχει έγκρισή του για τη διαδικασία των ανώνυμων καταθέσεων των μαρτύρων, επισημαίνει πως στην πρώτη περίπτωση (σ.σ.: για τους προστατευόμενους μάρτυρες) δεν απαιτείται άδεια του αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ενώ στη δεύτερη (σ.σ.: μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος), που απαιτείται άδεια, αυτή δόθηκε κανονικά.
Θυμίζουμε ότι το ζήτημα αυτό είχε επισημανθεί στις 9 Φεβρουαρίου από την αξιωματική αντιπολίτευση και από τον πρώην υπ. Δικαιοσύνης Χαράλαμπο Αθανασίου, ο οποίος τόνιζε ότι «οι καταθέσεις των μαρτύρων είναι άκυρες αφού η διαδικασία δεν έγινε σωστά. Λείπει η “άδεια” από τον εισαγγελέα Αρείου Πάγου στον οποίο όφειλε να απευθυνθεί η κ. Τουλουπάκη για να χαρακτηριστούν οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος σε “προστατευόμενους μάρτυρες”».
Η συγκεκριμένη άδεια ζητήθηκε και δόθηκε στις 9 Φεβρουαρίου, όταν πια η δικογραφία είχε σταλεί στη Βουλή και τα πολιτικά πρόσωπα είχαν προαναγγείλει πως θα στραφούν κατά «κουκουλοφόρων», όπως χαρακτηρίζουν τους τρεις μάρτυρες. Στελέχη της αντιπολίτευσης εκτιμούν ότι μετά την αποστολή της δικογραφίας στη Βουλή, αρμόδιος εισαγγελέας είναι η ίδια η Βουλή είτε ως Ολομέλεια είτε ως Kοινοβουλευτική Eπιτροπή Προκαταρκτικής Εξέτασης. Δεν έχει πλέον δικαιοδοσία ούτε ο εισαγγελέας Διαφθοράς ούτε ο αντεισαγγελέας του ΑΠ για τους μάρτυρες που έχουν καταθέσει σε δικογραφία της ποινικής δικαιοδοσίας της Βουλής.
Με αυτό τον τρόπο οι τρεις μάρτυρες, εκτός από την προστασία της ταυτότητάς τους, έχουν εξασφαλίσει το ακαταδίωκτο, καθώς στο νόμο του 2014 αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Αν έχει υποβληθεί έγκληση ή μήνυση για τα εγκλήματα της ψευδορκίας, της ψευδούς καταμήνυσης, της συκοφαντικής δυσφήμησης ή της παραβίασης υπηρεσιακού απορρήτου του Ποινικού Κώδικα ή για τις πράξεις των παραγράφων 4 ή 8 του άρθρου 22 του ν. 2472/1997 σε υπόθεση σχετική με τις αξιόποινες πράξεις που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, ο αρμόδιος για την άσκηση της ποινικής δίωξης εισαγγελέας, πριν από κάθε άλλη ενέργεια, ενημερώνει σχετικά τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που εποπτεύει και συντονίζει το έργο των εισαγγελέων Εγκλημάτων Διαφθοράς. Αν ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κρίνει ότι η ποινική δίωξη των εγκλημάτων αυτών δεν είναι απαραίτητη για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, μπορεί να παραγγείλει στον αρμόδιο για την άσκηση της ποινικής δίωξης εισαγγελέα την οριστική αποχή από την ποινική δίωξη για τις εν λόγω πράξεις».
Ειδικότερα, στη λιτή ανακοίνωση αναφέρεται ότι οι πρώτες τρεις διατάξεις, «εκδοθείσες σύμφωνα με το άρθρο 9 § 7, 1-5 Ν. 2928/2001 (όπως ισχύει μετά το Ν. 4254/2014) και αφορώσες στην παροχή προστασίας στα τρία πρόσωπα που εξετάσθηκαν με κωδική ονομασία κατά την προκαταρκτική εξέταση της “υπόθεσης Novartis” (“προστατευόμενοι μάρτυρες”), δεν υποβλήθηκαν σε μας προς έγκριση διότι δεν απαιτείται τέτοια έγκριση κατά τις προαναφερθείσες διατάξεις του νόμου. Oμως, την 9η-2-2018, εγκρίναμε άλλη Πράξη της εισαγγελέως Εγκλημάτων Διαφθοράς Αθηνών (υπ’ αριθμ. 3/2018), εκδοθείσα σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 45Β § 1 ΚΠΔ (που προστέθηκε με το Ν. 4254/2014), με την οποία τα εν λόγω πρόσωπα χαρακτηρίσθηκαν ως “μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος”».
Νίκος Δένδιας: Κάλαντα «εν πλω» από το πλήρωμα της φρεγάτας «Ψαρά» [βίντεο]
Η δικογραφία της Novartis
Στο μεταξύ, πριν από την απόφαση της Βουλής σχετικά με την τύχη των 10 πολιτικών προσώπων που έχουν καταγγελθεί για την υπόθεση Novartis, ήδη από τις προηγούμενες ημέρες υπήρχε φημολογία σχετικά με την ανάθεση της δικογραφίας για τα μη πολιτικά πρόσωπα (σ.σ.: αλλά και για τα πολιτικά εφόσον η Βουλή αποφασίσει επιστροφή στην τακτική Δικαιοσύνη) σε εφέτες ανακριτές.
Η φημολογία αυτή και οι διεργασίες που φαίνεται πως γίνονται στο Εφετείο της Αθήνας επιβεβαιώθηκε χθες, καθώς η προϊσταμένη στο νομικό γραφείο του πρωθυπουργού Βασιλική Θάνου δήλωσε σχετικά: «Οι ανακριτές Διαφθοράς, όπως και οι εισαγγελείς Διαφθοράς είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας για τη διερεύνηση των εγκλημάτων κατά της διαφθοράς σύμφωνα με το νόμο 4022/2011. Το άρθρο 29 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την ανάθεση της ανάκρισης σε εφέτη ανακριτή δεν εφαρμόζεται στα εγκλήματα διαφθοράς. Επομένως, είναι μη νόμιμο το αίτημα για σύγκληση της Ολομέλειας του Εφετείου Αθηνών, το οποίο, όπως έγινε γνωστό, προσπαθούν να θέσουν ορισμένοι με τη συλλογή υπογραφών με στόχο να αφαιρεθεί η δικογραφία της Novartis από τον ανακριτή Διαφθοράς στον οποίο έχει χρεωθεί και να πάει σε εφέτη ανακριτή».
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Εφετείο ήδη έχουν συγκεντρωθεί 16 υπογραφές για τη σύγκληση της Ολομέλειας Εφετών, αλλά κρίθηκε αναγκαίο να «παγώσει» προσωρινά το θέμα εν όψει της αυριανής συνεδρίασης της Βουλής.
Σημειώνεται ότι οι τρόποι για να ανατεθεί η ανάκριση σε εφέτη ανακριτή, όπως συνέβη για παράδειγμα στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής, είναι δύο.
Ο πρώτος τρόπος είναι μέσω του προϊστάμενου του Εφετείου Αθηνών Θεόδωρου Κανελλόπουλου, ο οποίος θα πρέπει να επικαλεσθεί το άρθρο 29 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και να συγκαλέσει την Ολομέλεια Εφετών προκειμένου η επίμαχη υπόθεση λόγω της σπουδαιότητας της να ανατεθεί σε εφέτη ανακριτή.
Ο δεύτερος τρόπος είναι να συγκεντρωθούν τουλάχιστον 20 υπογραφές Εφετών για να ζητήσουν από τον προϊστάμενο του Εφετείου Αθηνών τη σύγκληση της Ολομέλειας, προκειμένου να κριθεί διά ψηφοφορίας εάν πρέπει ή όχι να ανατεθεί η υπόθεση σε εφέτη ανακριτή.
Διάψευση
Διαψεύδει ο πρώην βουλευτής και υπουργός Ελευθέριος Παπαγεωργόπουλος ότι είναι ένας από τους τρεις προστατευόμενους μάρτυρες. Με δήλωση στο ΑΠΕ τονίζει: «Είναι ανόητες φαντασιώσεις στον πιο καλόπιστο χαρακτηρισμό. Είναι ανάξιες σοβαρής αντιμετώπισης. Είναι το απόλυτο ψέμα».
Το χρονικό της υπόθεσης
5 Φεβρουαρίου
Η Δικαιοσύνη κλείνει το φάκελο της Novartis και τον αποστέλλει στη Βουλή. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος την ίδια ημέρα είχε επισκεφθεί τον Αρειο Πάγο ενώ το βράδυ η ηγεσία του υπ. Δικαιοσύνης μιλούσε έξω από το Μαξίμου για το μεγαλύτερο σκάνδαλο της χώρας.
6 Φεβρουαρίου
Η Βουλή παραλαμβάνει τη δικογραφία και ξεκινά η διαδικασία για τη σύσταση Προκαταρκτικής Επιτροπής.
9 Φεβρουαρίου
Ο πρώην υπ. Δικαιοσύνης και βουλευτής της Ν.Δ. Χαράλαμπος Αθανασίου καταγγέλλει ότι από τη δικογραφία απουσιάζει η έγκριση του αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου για το χαρακτηρισμό των μαρτύρων ως «δημοσίου συμφέροντος» και χαρακτηρίζει άκυρη τη διαδικασία.
Την ίδια ημέρα, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που είναι μεταξύ των 10 εμπλεκομένων πολιτικών προσώπων, με επιστολή του στον Πρόεδρο της Βουλής ζήτησε να διαβιβασθεί στη Βουλή η μη περιλαμβανομένη στη δικογραφία πράξη χαρακτηρισμού των μαρτύρων ως δημοσίου συμφέροντος.
20 Φεβρουαρίου
Ο αντιεισαγγελέας Αρείου Πάγου ανακοινώνει ότι οι τρεις μάρτυρες έλαβαν την 9η Φεβρουαρίου το χαρακτηρισμό των μαρτύρων «δημοσίου συμφέροντος».
Κατερίνα Κατσαβού
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου
[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]