Ο κ. Αβραμόπουλος ξεκαθαρίζει πως οι εκατοντάδες χιλιάδες που μετακινήθηκαν έως τη 15η Μαρτίου 2017 από την Ελλάδα προς άλλα κράτη-μέλη δεν θα επιστραφούν ενώ παρουσιάζει και τις θέσεις του για τη χορήγηση ασύλου. Ο Έλληνας Επίτροπος, στη συνέντευξή του στο Πρακτορείο αναφερόμενος στην κατάσταση της ελληνικής οικονομίας τονίζει πως η χώρα βρίσκεται στην αρχή του τέλους της κρίσης επισημαίνοντας όμως πως θα πρέπει να συνεχισθούν οι μεταρρυθμίσεις και οι διαρθρωτικές αλλαγές.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Επιτρόπου Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρη Αβραμόπουλου στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:

Ερ. Πώς αποτιμάτε την κατάσταση στην Ελλάδα, δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης; Η βελτίωση που παρουσιάζεται, ανταποκρίνεται όντως στην πραγματικότητα;

Απ. Η Ελλάδα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής κρίσης υποδεχόμενη χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά από το 2015. Σήμερα οι αφίξεις έχουν μειωθεί θεαματικά -σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Αλλά και η χώρα, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των Ευρωπαϊκών Οργανισμών και των κρατών-μελών έχει κάνει βήματα μπροστά. Σαφώς και υπάρχει βελτίωση τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε ελληνικό διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης και των μεταναστευτικών ροών αλλά και φύλαξης των συνόρων με τη δημιουργία και ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής. Στην Ελλάδα οι συνθήκες υποδοχής μεταναστών έχουν βελτιωθεί, οι διαδικασίες καταγραφής και δακτυλοσκόπησης γίνονται άμεσα για όλες τις αφίξεις, η μετεγκατάσταση συνεχίζεται με καλούς ρυθμούς έτσι ώστε να ελπίζουμε ότι θα πετύχουμε τον στόχο να μεταφερθούν σε άλλα κράτη-μέλη όλοι όσοι είναι επιλέξιμοι. Έχουν ήδη επανεγκατασταθεί 17.000 άτομα από την Ελλάδα προς άλλες χώρες της ΕΕ. Η δουλειά που γίνεται πρέπει να ολοκληρωθεί. Πρέπει πλέον να περάσουμε σε μια ομαλή διαχείριση του μεταναστευτικού. Σε αυτό το πλαίσιο, πριν από δυο εβδομάδες παρουσιάσαμε το πρόγραμμα ESTIA, μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται ενοικιαζόμενα καταλύματα έως και για 30.000 άτομα και χρηματική βοήθεια στους πρόσφυγες ώστε να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους, με προφανή οφέλη τόσο για τους ίδιους όσο και για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες ζουν. Όχι μόνο εντάσσονται πιο ομαλά οι οικογένειες προσφύγων αλλά η χρηματική αυτή ενίσχυση διοχετεύεται εκ νέου στην τοπική οικονομία, σε οικογενειακά καταστήματα και σε παρόχους υπηρεσιών.

Ερ. Έχετε ήδη εξαγγείλει την έναρξη διαδικασιών επί παραβάσει για κράτη-μέλη που δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους ως προς τη μετεγκατάσταση; Πώς διασφαλίζεται, όμως, ότι όντως αυτή τη φορά τα εν λόγω κράτη θα αναλάβουν τις ευθύνες τους;

Απ. Βρισκόμαστε στο δεύτερο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει προς τα κράτη-μέλη που αρνούνται να αναλάβουν το μέρος της ευθύνης που τους αναλογεί όσον αφορά τη μετεγκατάσταση. Οι αποφάσεις σχετικά με τη μετεγκατάσταση  βασίζονται στις αρχές της υπευθυνότητας και της αλληλεγγύης και δεν αποτελούν μια  ηθική δέσμευση αλλά νομική υποχρέωση όλων των κρατών-μελών. Αυτή η εξέλιξη δεν μου είναι ευχάριστη, αλλά ήταν μια δίκαιη απόφαση, ειδικά προς τις χώρες που με συνέπεια  τηρούν τις υποχρεώσεις τους. Η μετεγκατάσταση αποτελεί βασικό στοιχείο για την επιτυχία της στρατηγικής μας για τη μεταναστευτική κρίση και πριν 2 εβδομάδες καλέσαμε ακόμη μια φορά τα κράτη-μέλη να ανταποκριθούν άμεσα στις υποχρεώσεις τους για τη μετεγκατάσταση. Δεν σας κρύβω όμως ότι ελπίζω ότι θα πειστούν όλα τα κράτη-μέλη να συνεργαστούν ώστε να σταματήσει η νομική διαδικασία. Υπάρχει ακόμα χρονικό περιθώριο και εκδηλωμένη βούληση από πλευράς μου για συνεργασία.

Ερ. Υπάρχει μια σύγχυση ως προς το τι μέλλει γενέσθαι με τις επανενώσεις οικογενειών, στον άξονα Ελλάδας-Γερμανίας. Τι προβλέπεται να γίνει ως προς αυτό και, ρεαλιστικά, πότε προβλέπεται ότι θα αποχωρήσουν από τη χώρα μας όσοι είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση;

Απ. Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω αυτό το ζήτημα για το οποίο ακούγονται και γράφονται πολλά. Το Δουβλίνο όπως ξέρετε βρίσκεται υπό αναθεώρηση, στη βάση νομοθετικής μου πρότασης. Μέχρι τότε όμως, οι σημερινοί κανόνες ισχύουν, βάσει προϋποθέσεων βασιζόμενων στη πίεση που δέχεται ακόμα η Ελλάδα. Έτσι έχει ξεκαθαριστεί δια παντός ότι οι εκατοντάδες χιλιάδες που μετακινήθηκαν έως τη 15η Μαρτίου 2017 από την Ελλάδα προς άλλα κράτη-μέλη δεν θα επιστραφούν. Όσοι όμως λίγοι έκτοτε εισήλθαν στη χώρα και επιλέγουν να μετακινηθούν παράτυπα -εκτός δηλαδή των προβλεπόμενων διαδικασιών της μετεγκατάστασης και της οικογενειακής επανένωσης- είναι υποψήφιοι προς επιστροφή υπό προϋποθέσεις και σε κατάλληλες συνθήκες, σύμφωνα με τη σύσταση της Επιτροπής. Η μια διαδικασία συμπληρώνει την άλλη και εξασφαλίζει τη νομιμότητα, διασπώντας τις εγκληματικές δραστηριότητες των διακινητών. Η Γερμανία έχει μετεγκαταστήσει 3.712 πρόσφυγες μόνο από την Ελλάδα και έχει επιπλέον, τονίζω, έχει δεχτεί πολλούς στα πλαίσια της οικογενειακής επανένωσης. Έχει αιτηθεί την επιστροφή μόλις 392 που έφτασαν εκτός αυτών των νόμιμων διαδικασιών στη Γερμανία. Γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα έχει απαντήσει θετικά για κάποιες από τις περιπτώσεις  και οι διαδικασίες θα γίνουν βάσει των κανόνων και της συνεργασίας των δυο χωρών. Και σε αυτό το σημείο να ξεκαθαρίσω ότι είναι απόλυτα λογικό και σύμφωνο προς τους κανόνες της νομοθεσίας Ασύλου να λαμβάνονται υπ’ όψιν διαδικαστικά ζητήματα, που απώτερο στόχο έχουν να εξασφαλίσουν την ομαλή μετακίνηση και υποδοχή των μεταναστών. Αυτό απάντησε η Επιτροπή σε πρόσφατες ερωτήσεις ευρωβουλευτών σχετικά με τον περιορισμένο αριθμό -70 το μήνα- περιπτώσεων οικογενειακής επανένωσης από την Ελλάδα στη Γερμανία κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Η Γερμανία έχει δείξει εμπράκτως την αλληλεγγύη της προς την Ελλάδα, και το γεγονός ότι τώρα μπορούν να επαναρχίσουν οι μεταφορές αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου, είναι ξεκάθαρη ένδειξη ότι η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντική πρόοδο όσον αφορά στη θέσπιση των βασικών θεσμικών και νομικών δομών για την ομαλή λειτουργία του συστήματος ασύλου. Η Ευρώπη πάντοτε είναι στο πλευρό της Ελλάδας, παρακολουθούμε διαρκώς τις εξελίξεις και είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε τις προσπάθειες με όποιο τρόπο χρειαστεί. Όσον αφορά στην ολοκλήρωση των μετεγκαταστάσεων από την Ελλάδα είναι απολύτως εφικτό να πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου για όλους όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις. Το ότι το πρόγραμμα μετεγκατάστασης λήγει τον Σεπτέμβριο δεν σημαίνει βέβαια ότι τελειώνουν και οι νομικές υποχρεώσεις των κρατών-μελών. Τα κράτη-μέλη θα συνεχίσουν να έχουν την υποχρέωση να μετεγκαταστήσουν όλους τους επιλέξιμους υποψηφίους που θα φθάσουν στην Ευρώπη πριν το τέλος Σεπτεμβρίου.

Ερ. Μιλάτε για ένα πιο δίκαιο σύστημα ασύλου και έχετε θέσει και ζήτημα αναθεώρησης του υφιστάμενου συστήματος του Δουβλίνου. Ποιες παραμέτρους θα πρέπει να έχει ένα νέο σύστημα, ώστε να είναι δίκαιο;

Απ. Όπως γνωρίζετε, πριν από ένα χρόνο, κατέθεσα τη πρόταση για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου με στόχο τη δημιουργία ενός πραγματικά Κοινού Συστήματος Ασύλου. Η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση των τελευταίων δύο ετών ανέδειξε τις διαρθρωτικές αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος ασύλου.

Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών όσον αφορά στις διαδικασίες χορήγησης ασύλου, τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο, τα ποσοστά αναγνώρισης και το είδος της προστασίας που παρέχονται σε όσους δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Όλα αυτά στη πράξη οδηγούν σε δευτερογενείς μετακινήσεις και στην αναζήτηση ευνοϊκότερου καθεστώτος ασύλου (“asylum shopping”) από τους αιτούντες άσυλο, που οδηγεί στην άνιση κατανομή των ευθυνών μεταξύ των κρατών-μελών για την παροχή προστασίας σε όσους έχουν πραγματικά ανάγκη. Συνεπώς, χρειαζόμαστε ένα σύστημα χορήγησης ασύλου που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη και τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών και όπου καμία χώρα δεν θα αφήνεται μόνη της να αντιμετωπίζει τις μελλοντικές προκλήσεις αλλά και για τη διασφάλιση της ίσης και αξιοπρεπούς μεταχείρισης των αιτούντων άσυλο σε ολόκληρη την Ένωση. Δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι τα κράτη-μέλη που τυχαίνει να βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα επιβαρύνονται δυσανάλογα. Γι’ αυτό προτείναμε τη δημιουργία ενός  διορθωτικού μηχανισμού κατανομής στο πλαίσιο του νέου συστήματος του Δουβλίνου με σαφείς και δεσμευτικούς νομικούς κανόνες. Αυτός είναι ο λόγος, επίσης, για τον οποίο προτείνουμε, σε μελλοντικές περιόδους κρίσης, η ευθύνη να είναι κοινή και να επιμερίζεται. Όπως έχω τονίσει, έχει έρθει η στιγμή για τα κράτη-μέλη να δείξουν την πολιτική βούληση για πρόοδο σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και, ειδικότερα, του συστήματος Δουβλίνου. Γι’ αυτό το σκοπό συνεργάζομαι στενά με την Εσθονική Προεδρεία που έχει τη βούληση να βρει λύση στο αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί στο Συμβούλιο, αλλά στηρίζομαι και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που κινείται στο πλαίσιο της πρότασής μας.

Ερ. Έχουμε συνεχή τρομοκρατικά κτυπήματα στην Ε.Ε. Είναι ανοχύρωτη η Ε.Ε.;

Απ. Το ζήτημα της ασφάλειας αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών: για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής απαιτείται διασυνοριακή συνεργασία. Είμαστε πλέον καλύτερα προετοιμασμένοι, στη βάση της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για την Ασφάλεια που παρουσίασα το πρώτο εξάμηνο της θητείας μου.  Έχουμε δημιουργήσει νέες δομές συνεργασίας για να εξασφαλίσουμε την παροχή, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, της μέγιστης δυνατής υποστήριξης προς τις επιχειρησιακές δράσεις των κρατών-μελών. Έχουμε, για παράδειγμα, δημιουργήσει το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας της Europol, το οποίο ενισχύουμε διαρκώς. Η απειλή όμως παραμένει μεγάλη και εξελίσσεται διαρκώς. Απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση και στρατηγική προσέγγιση για να βρισκόμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά. Έχουμε εντοπίσει τα κενά των συστημάτων ανταλλαγής πληροφοριών, και έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την αναβάθμιση των υπαρχόντων συστημάτων (όπως το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν) για τη δημιουργία νέων, όπου αυτό απαιτείται ώστε να καλύψουμε τα κενά που έχουν εντοπισθεί (για παράδειγμα το ETIAS και το σύστημα Εισόδου/Εξόδου πρότασή μου που μόλις συμφωνήθηκε σε πολιτικό επίπεδο). Η δράση μας όμως δεν αφορά μόνο στη δημιουργία νέων συστημάτων πληροφοριών. Είναι αναγκαίο, επίσης, να διασφαλισθεί η μεταξύ τους επικοινωνία και η διασύνδεσή τους. Σκοπός μας είναι η διαλειτουργικότητα όλων των ευρωπαϊκών συστημάτων δεδομένων που αφορούν στη διαχείριση των συνόρων, τη μετανάστευση και την ασφάλεια. Είναι αυτό που προσπαθούμε εδώ και ένα χρόνο. Επίσης, εντείνουμε τη μάχη κατά της ριζοσπαστικοποίησης η οποία σε μεγάλο βαθμό έχει μεταφερθεί πλέον στο διαδίκτυο. Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Διαδικτυακού Φόρουμ έχουμε αναπτύξει συνεργασία με τις μεγαλύτερες εταιρείες του διαδικτύου και περίπου το 90% του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο διαγράφεται. Επίσης, διευρύνουμε την συνεργασία μας και με τις μικρότερες εταιρείες του διαδικτύου ώστε να φτάσουμε στο 100%.  Θα ήθελα άλλη μια φορά να τονίσω ότι το κλειδί για την αντιμετώπισή της τρομοκρατίας είναι η εμπιστοσύνη μεταξύ των εθνικών αρχών. Το λεγόμενο «βαθύ κράτος» συνεχίζει να υπάρχει στην Ευρώπη, δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο επιθυμητό επίπεδο. Στόχος μου παραμένει η δημιουργία και λειτουργία μιας πραγματικής Ένωσης Ασφάλειας στην Ευρώπη.

Ερ. Η Ελλάδα πριν λίγες εβδομάδες βγήκε στις αγορές ενώ έχει κλείσει και η αξιολόγηση. Θεωρείται πως τελικά θα καταφέρουμε να βγούμε από το πρόγραμμα το 2018 όπως προβλέπεται και τελικά είμαστε κοντά στο τέλος της κρίσης;

Απ. Είμαστε στην αρχή του τέλους της κρίσης εφόσον οι μεταρρυθμίσεις και οι διαρθρωτικές αλλαγές συνεχίσουν να εφαρμόζονται. Η συνεχής απορρόφηση και αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων είναι εξίσου σημαντική για να βγει οριστικά η ελληνική οικονομία από την κρίση και αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας που δοκιμάζει την ελληνική κοινωνία και ιδιαίτερα τους νέους. Στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να τονίσω ότι ο ρόλος του Προέδρου της Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ ήταν καθοριστικός και η θέση του για στήριξη της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα ήταν σαφής και σταθερή εξαρχής. Ο Γιούνκερ είναι ένας εκ των λίγων Μεγάλων Ευρωπαίων πολιτικών αυτής της γενιάς. Η στήριξη προς την Ελλάδα οφειλόταν στην αγάπη που έχει τη χώρα μας, αλλά ήταν και μια συνειδητή πολιτική απόφαση λόγω της προσήλωσής του στην ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολιτικής της ολοκλήρωσης. Έχω την αίσθηση ότι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν καλά τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε σε όλα τα στάδια αυτής της κρίσης.