Η περίοδος υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2022 ξεκίνησε από την Παρασκευή 31 Μαρτίου το βράδυ, όταν η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έθεσε σε παραγωγική λειτουργία τη σχετική ηλεκτρονική εφαρμογή.

H προθεσμία για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων λήγει κανονικά στις 30 Ιουνίου 2023. Τυχόν επιπλέον φόρος εισοδήματος (χρεωστικό υπόλοιπο) που θα προκύψει από την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης μπορεί να εξοφληθεί είτε εφάπαξ έως τις 31 Ιουλίου 2023 με έκπτωση 3% είτε σε 8 ίσες μηνιαίες δόσεις, η πρώτη εκ των οποίων έως τις 31 Ιουλίου 2023 και κάθε μία από τις επόμενες την τελευταία εργάσιμη μέρα καθενός από τους μήνες της περιόδου Αυγούστου 2023-Φεβρουαρίου 2024.

Οι πλέον σημαντικές αλλαγές που επέρχονται φέτος στους βασικούς κανόνες υπολογισμού και εκκαθάρισης των φόρων για τα εισοδήματα του 2022 είναι μόνο τρεις και προβλέπουν ότι:

1) Από το ετήσιο συνολικό ατομικό εισόδημα κάθε φυσικού προσώπου εκπίπτει το 30% των ετήσιων δαπανών που πραγματοποίησε το προηγούμενο έτος μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής (πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών ή καρτών πληρωμών κ.λπ.) για να εξοφλήσει τις αμοιβές σε 20 συγκεκριμένες κατηγορίες επιτηδευματιών: σε κτηνιάτρους, υδραυλικούς, ψυκτικούς, συντηρητές θέρμανσης, ηλεκτρολόγους, σοβατζήδες, πλακάδες, λοιπά οικοδομικά επαγγέλματα, εκμεταλλευτές ταξί, κομμωτές, γραφεία κηδειών, ινστιτούτα αισθητικής, καθαρίστριες, φωτογράφους, σχολές χορού, γυμναστήρια, δικηγόρους, παιδαγωγούς, οικιακές βοηθούς και γυμναστήρια. Το συνολικό ποσό που εκπίπτει δεν μπορεί να υπερβεί τις 5.000 ευρώ. Ως εκ τούτου, με δεδομένο ότι ο ανώτατος συντελεστής του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων παραμένει και φέτος στο 44%, το ποσό έκπτωσης φόρου που μπορούν να καρπωθούν οι φορολογούμενοι από την εφαρμογή του μέτρου αυτού δεν μπορεί να υπερβεί τις 2.200 ευρώ. Οι δαπάνες αυτής της περίπτωσης αφορούν αποκλειστικά στον φορολογούμενο και δεν δύναται το τυχόν πλεονάζον ποσό να χρησιμοποιηθεί από τον άλλο σύζυγο. Ειδικά οι δαπάνες της παρούσας περίπτωσης που αφορούν στις υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης κατοικίας, δεν αναγράφονται όταν για το φυσικό πρόσωπο έχουν τύχει εφαρμογής, μέσα στο φορολογικό έτος 2022, οι διατάξεις του άρθρου 39Β του ΚΦΕ, που προβλέπει έκπτωση του 40% των συγκεκριμένων δαπανών σε βάθος τετραετίας.

2) Οι δαπάνες του έτους 2022 για πληρωμές αμοιβών σε ιατρούς και άλλα επαγγέλματα Υγείας, εφόσον πραγματοποιήθηκαν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (τραπεζικές κάρτες κ.λπ.) υπολογίζονται στο διπλάσιο του ύψους τους για την κάλυψη του 30% του ατομικού φορολογητέου εισοδήματος. Το μέτρο αυτό αφορά συγκεκριμένα στα ποσά των δαπανών για αμοιβές σε ιατρούς, οδοντιάτρους, ορθοδοντικούς, οστεοπαθητικούς, χειροπράκτες, οφθαλμιάτρους, χειροποδιστές και ποδολόγους. Κατά τα λοιπά, η διάταξη με την οποία προβλέπεται η υποχρέωση κάθε φυσικού προσώπου ηλικίας μέχρι 69 ετών να καλύπτει με δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής, ποσοστό 30% του συνολικού ατομικού πραγματικού εισοδήματος του προηγούμενου έτους θα εφαρμοστεί και στις φετινές φορολογικές δηλώσεις με τους κανόνες και τις εξαιρέσεις που ίσχυσαν πέρυσι. Αυτό θα έχει ως συνέπεια να υπάρχουν δαπάνες δύο κατηγοριών που θα καλύπτουν το 30%: τα έξοδα για αμοιβές σε ιατρούς και άλλα επτά επαγγέλματα Υγείας, τα οποία «μετρούν» εις διπλούν για την κάλυψη του 30%, και οι υπόλοιπες δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών που «μετρούν» στο 100% της αξίας τους.

3) Απαλλάσσονται από το τέλος επιτηδεύματος τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και το 2022 αύξησαν κατά τουλάχιστον τρία δωδέκατα (25%) τον μέσο αριθμό εργαζομένων τους με σχέση εργασίας πλήρους απασχόλησης σε σχέση με το προηγούμενο φορολογικό έτος. Η απαλλαγή θα χορηγείται με την προϋπόθεση ότι τα ακαθάριστα έσοδά τους κατά το φορολογικό έτος 2022 που εφαρμόζεται η εξαίρεση δεν ξεπέρασαν τα 2 εκατ. ευρώ.

Για την απαλλαγή των επιχειρήσεων αυτών από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος θα εφαρμοστούν τα εξής:

α) Για τον έλεγχο της προϋπόθεσης ότι τα ακαθάριστα έσοδα δεν ξεπέρασαν τα 2 εκατ. ευρώ κατά τη διάρκεια του 2022, το ποσό των ακαθάριστων εσόδων θα αντληθεί από τον κωδικό 047 του εντύπου Ε3.

β) Για τον έλεγχο της αύξησης κατά τουλάχιστον 3/12 των θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης εντός του έτους 2022 σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2021), ο μέσος αριθμός εργαζομένων πλήρους απασχόλησης της επιχείρησης θα υπολογιστεί από το Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ. Τα στοιχεία που θα προκύψουν από τους υπολογισμούς θα διαβιβαστούν στην ΑΑΔΕ, η οποία οφείλει να ενημερώσει, μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Μαΐου, με μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τις επιχειρήσεις που πληρούν την προϋπόθεση της αύξησης κατά τουλάχιστον 3/12 των θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης εντός του έτους 2022 σε σχέση με το προηγούμενο. Εφόσον οι επιχειρήσεις αυτές έχουν ακαθάριστα έσοδα κατά το φορολογικό έτος 2022 που δεν ξεπερνούν τα 2 εκατ. ευρώ, θα εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος.

γ) Εάν κατά το χρόνο λήψης του ηλεκτρονικού μηνύματος από την ΑΑΔΕ οι δικαιούχοι έχουν ήδη υποβάλει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2022, θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση προκειμένου να εξαιρεθούν από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος για το έτος αυτό.

Ειδική ρύθμιση με αλλαγές για τους καλλιτέχνες

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 58 του ν. 4949/2022, ειδικά για τα φορολογικά έτη 2022, 2023 και 2024:

α) Φυσικά πρόσωπα, καλλιτέχνες, δημιουργοί, επαγγελματίες της τέχνης και του πολιτισμού και χειροτέχνες, οι οποίοι είχαν προβεί σε διακοπή εργασιών κατά το χρονικό διάστημα από την 1η-1-2010 έως και την 30ή-6-2022, εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος, εφόσον:

αα) είχαν πριν από τη διακοπή και έχουν μετά τη νέα έναρξη εργασιών δηλώσει στο φορολογικό μητρώο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) ως κύριο Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ) έναν από τους αναφερόμενους στην Κοινή Υπουργική απόφαση της περ. γ’ του άρθρου 58 και

αβ) η επανέναρξη εργασιών γίνει έως και την 30ή-6-2023.

Οσα φυσικά πρόσωπα υπαχθούν στη ρύθμιση της παρούσας, θεωρούνται δικαιούχοι χρηματοδότησης καθεστώτος ενίσχυσης του Εργου με κωδικό 16715 που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

β) Φυσικά πρόσωπα, καλλιτέχνες, δημιουργοί, επαγγελματίες της τέχνης και του πολιτισμού και χειροτέχνες καταβάλλουν μειωμένο τέλος επιτηδεύματος ποσού 400 ευρώ κατ’ έτος, εφόσον έχουν δηλώσει στο φορολογικό μητρώο της ΑΑΔΕ ως κύριο ΚΑΔ έναν από τους αναφερόμενους στην Κοινή Υπουργική Απόφαση της περ. γ’ του ίδιου άρθρου. Η εφαρμογή των ανωτέρω γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ως άνω Κοινή Υπουργική Απόφαση.

Νέοι πίνακες και κωδικοί στο Ε1

Σύμφωνα με απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γ. Πιτσιλή, που εκδόθηκε την περασμένη Παρασκευή, φέτος, πέραν της αναμόρφωσης στο layout του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης, επήλθαν και οι παρακάτω… αλλαγές στους πίνακες και τους κωδικούς του εντύπου:

1) Τόσο οι ηλεκτρονικά εξοφληθείσες δαπάνες που εκπίπτουν κατά το 30% του ύψους τους και μέχρι ποσού 5.000 ευρώ από το φορολογητέο εισόδημα όσο και οι ηλεκτρονικά εξοφληθείσες δαπάνες για αμοιβές σε ιατρούς και άλλους επαγγελματίες Υγείας πρέπει να συμπεριληφθούν στον κωδικό 049 του Πίνακα 7 του εντύπου Ε1 από τον υπόχρεο ή στον κωδικό 050 του Πίνακα 7 από τη σύζυγο, μαζί με τις λοιπές ηλεκτρονικά εξοφληθείσες δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη του 30% του εισοδήματος. Κατά την ηλεκτρονική συμπλήρωση της δήλωσης, ο φορολογούμενος πρέπει να κλικάρει πάνω στο ασυμπλήρωτο πεδίο που βρίσκεται δίπλα από τον κωδικό 049 ή δίπλα από τον κωδικό 050 ώστε να αναδυθεί στην οθόνη του υπολογιστή του ένας αναλυτικός πίνακας. Ο νέος αυτός πίνακας περιλαμβάνει προσυμπληρωμένα αριθμητικά δεδομένα, ξεχωριστά για κάθε μία από τις τρεις παραπάνω κατηγορίες δαπανών, τα οποία θα κληθεί στη συνέχεια είτε να αντιγράψει αυτούσια είτε να αναγράψει τροποποιημένα σε άλλα κενά πεδία ακριβώς από κάτω. Τα ποσά που θα αναγράψει ο φορολογούμενος στα κενά πεδία διακριτά για κάθε μία από τις τρεις παραπάνω κατηγορίες ηλεκτρονικά εξοφληθεισών δαπανών θα αθροιστούν από το σύστημα εκκαθάρισης της ΑΑΔΕ. και θα μεταφερθούν ως άθροισμα στον κωδικό 049 για υπόχρεο και στον κωδικό 050 για τη σύζυγο. Ομως, παρά την εμφάνισή τους σε άθροισμα στους κωδικούς αυτούς, κάθε μία από τις τρεις αυτές κατηγορίες δαπανών θα ληφθεί υπόψη ξεχωριστά στην εκκαθάριση της δήλωσης, σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν για κάθε μία από αυτές και ήδη περιγράψαμε.

2) Προστέθηκαν οι νέοι κωδικοί 387-388, στους οποίους συμπληρώνεται η εφάπαξ αποζημίωση που καταβάλλεται στην αλλοδαπή από οποιονδήποτε αλλοδαπό φορέα χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και για οποιονδήποτε λόγο διακοπής της σχέσεως εργασίας ή άλλης σύμβασης, η οποία συνδέει το φορέα με τον δικαιούχο της αποζημίωσης, όταν έχει και η Ελλάδα δικαίωμα φορολόγησης.

3) Προστέθηκαν οι νέοι κωδικοί 635-636 στους οποίους αναγράφονται οι χρηματικές δωρεές προς την εταιρία «Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Α.Ε.», το συνολικό ποσό των οποίων εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του δωρητή αναλογικά, ανά κατηγορία δηλωθέντος εισοδήματος, του φορολογικού έτους εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε η δωρεά (άρθρο 72, ν. 4914/2022).

4) Προστέθηκαν οι νέοι κωδικοί 063-064, στους οποίους συμπληρώνονται οι χρηματικές δωρεές προς τα κοινωφελή ιδρύματα και τις εγγεγραμμένες Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών. Για τις δωρεές αυτές, το ποσό του φόρου μειώνεται κατά 40% επί των ποσών δωρεών προς τους φορείς αυτούς. Το συνολικό ποσό των δωρεών στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει το 40% του φορολογητέου εισοδήματος.

5) Προστέθηκαν οι νέοι κωδικοί 035-036, οι οποίοι συμπληρώνονται από κάθε φορολογούμενο που αποκτά εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα και υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 15 του ν. 4935/2022 σύμφωνα με τις οποίες ο φόρος εισοδήματος μειώνεται κατά 50% σε κάθε περίπτωση συνεργασίας φυσικών προσώπων, κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, είτε στο πλαίσιο συνεταιρισμών είτε στο πλαίσιο της συμβολαιακής γεωργίας.

6) Στους νέους κωδικούς 875-876 αναγράφεται η εισαχθείσα υπεραξία από την πώληση μετοχών πλοιοκτητριών εταιριών ή εταιριών χαρτοφυλακίου αυτών, ναυλωτριών εταιριών υπό γυμνή ναύλωση πλοίων ή μισθωτριών εταιριών πλοίων υπό χρηματοδοτική μίσθωση που υπάγονται στο νέο Συνυποσχετικό οικειοθελούς παροχής ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και τη ναυτιλιακή κοινότητα αόριστης χρονικής διάρκειας που κυρώθηκε με το άρθρο 56 του ν. 4607/2019 (Α’ 65), όπως τροποποιήθηκε με την Πρόσθετη Πράξη του νέου Συνυποσχετικού, που κυρώθηκε με το άρθρο 6 του ν. 5000/2022 (Α’ 226), στην οποία επιβάλλεται από το φορολογικό έτος 2022 και εφεξής εθελούσια καταβολή 5% αν εισαχθούν στην Ελλάδα, ενώ απαλλάσσονται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α ΚΦΕ.

7) Οι φορολογούμενοι με εξαρτώμενα τέκνα οφείλουν, πλέον, να συμπληρώνουν σε ειδικά πεδία στον Πίνακα 8 το επίθετο του κάθε τέκνου, καθώς και τον Αριθμό Δελτίου Ταυτότητάς του, εφόσον αυτό έχει εκδοθεί.

Και άλλες καινοτομίες

Σύμφωνα εξάλλου με διευκρινιστική ανακοίνωση της ΑΑΔΕ στη φετινή διαδικασία ηλεκτρονικής συμπλήρωσης, υποβολής και εκκαθάρισης των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων επήλθαν και οι εξής σημαντικές καινοτομίες:

1) Εχει απλοποιηθεί η διαδικασία υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για τους κατοίκους εξωτερικού.

2) Επιστροφές φόρου εισοδήματος σε φορολογουμένους που δεν έχουν φορολογικές ή ασφαλιστικές οφειλές ή δέσμευση ενημερότητας θα αποστέλλονται στην Τράπεζα της Ελλάδος για άμεση επιστροφή σε εβδομαδιαία βάση.

3) Επιστροφές φόρου εισοδήματος σε φορολογουμένους που δεν έχουν ασφαλιστικές οφειλές ή δέσμευση ενημερότητας και έχουν φορολογικές οφειλές θα συμψηφίζονται κεντρικά με τις οφειλές αυτές στο πρώτο και στο τρίτο δεκαήμερο κάθε μήνα, αρχής γενομένης από το τέλος Απριλίου. Οσοι συμψηφισμοί δεν θα μπορούν να διενεργηθούν κεντρικά θα διεκπεραιώνονται στον συντομότερο δυνατό χρόνο από τις ΔΟΥ.

4) Επιστροφές φόρου εισοδήματος που θα προκύψουν από δηλώσεις που θα υποβληθούν μετά την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ του 2023 και μέχρι την εξόφλησή του θα συμψηφίζονται κεντρικά και με το φόρο αυτόν, όπως και με οποιαδήποτε άλλη φορολογική οφειλή.

5) Οφειλές από το φόρο εισοδήματος θα συμψηφίζονται κατά προτεραιότητα με δικαιώματα επιστροφής από άλλους φόρους που υπάρχουν ή θα «γεννηθούν» μέχρι τις 31.7.2023, ώστε σε περίπτωση εξόφλησης του φόρου εισοδήματος μέσω του συμψηφισμού να χορηγείται η έκπτωση 3%.

6) Από το φορολογικό έτος 2022 και εφεξής, στο συνοδευτικό Ε3 που οφείλουν να συμπληρώνουν και να υποβάλουν όλες οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες εμφανίζονται προσυμπληρωμένες οι κατηγορίες εσόδων και εξόδων βάσει των δεδομένων που έχουν διαβιβαστεί και χαρακτηριστεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA. Τα προσυμπληρωμένα ποσά δύνανται να τροποποιούνται από τον φορολογούμενο.