Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τον Αύγουστο, ο Δείκτης Τιμών Εκροών στη Γεωργία-Κτηνοτροφία υποχώρησε κατά 4,1% και ειδικά στην κατηγορία «λαχανικά και κηπευτικά» κατά 14,4% σε ετήσια βάση, ωστόσο στη λιανική οι τιμές των λαχανικών ανέβηκαν κατά 3,1% σε σχέση με πέρυσι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του πληθωρισμού του Αυγούστου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με έρευνα του «Ε.Τ.» της Κυριακής, η «ψαλίδα» τιμών από το χωράφι στο ράφι αγγίζει ακόμα και το 263%, με τους μεν παραγωγούς να καταγγέλλουν φαινόμενα αισχροκέρδειας και ελλιπείς ελέγχους στην αγορά, τους δε εμπόρους να τονίζουν ότι υπάρχουν πολλά ενδιάμεσα στάδια με μεγάλα κόστη, που πρέπει κανείς να λαμβάνει υπ’ όψιν για να κατανοήσει πώς διαμορφώνονται οι τελικές τιμές.

Για παράδειγμα, οι ντομάτες φεύγουν από το χωράφι 0,60 ευρώ το κιλό, στη χονδρική πωλούνται 1 ευρώ το κιλό και στα ράφια των σούπερ μάρκετ φτάνουν λίγο πάνω από τα 2 ευρώ το κιλό, δηλαδή 241,7% υψηλότερα. Αντίστοιχα, η τιμή παραγωγού για τα αγγούρια διαμορφώνεται στα 0,22 ευρώ το τεμάχιο, στις κεντρικές λαχαναγορές διατίθενται στα 0,25 ευρώ και στις μεγάλες αλυσίδες η τιμή λιανικής αγγίζει τα 0,70 ευρώ το τεμάχιο, με την «ψαλίδα» να ανοίγει στο 218,2%. Ακόμα μεγαλύτερη, στο 225%, είναι η διαφορά της τιμής από το χωράφι στο ράφι στα αγγουράκια, τα οποία ο παραγωγός πουλά στα 0,60 ευρώ το κιλό, οι χονδρέμποροι στα 0,70 ευρώ και τα σούπερ μάρκετ στα 1,95 ευρώ το κιλό.

Μικρότερες αποκλίσεις, της τάξεως του 104,4%, παρατηρούνται στις πατάτες, με τις τιμές στο χωράφι να διαμορφώνεται στα 0,45 ευρώ το κιλό, στη χονδρική στα 0,70 ευρώ και στα καταστήματα τροφίμων στα 0,92 ευρώ το κιλό. Στο 63,6% βρίσκεται η «ψαλίδα» τιμών στη διαδρομή από το χωράφι στο ράφι για τις μελιτζάνες (φλάσκες), καθώς οι παραγωγοί τις πουλάνε 1,10 ευρώ το κιλό, στη χονδρική κοστίζουν έως 1,40 ευρώ και οι καταναλωτές τις αγοράζουν 1,80 ευρώ το κιλό. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στις πράσινες πιπεριές (κέρατο), οι οποίες φεύγουν από το χωράφι στα 1,7 ευρώ το κιλό, στις κεντρικές αγορές διατίθενται στα 2 ευρώ και φτάνουν στα σούπερ μάρκετ στα 2,98 ευρώ το κιλό.

Η μεγαλύτερη «ψαλίδα», 263,3%, σύμφωνα με την έρευνα του «Ε.Τ.» της Κυριακής, εντοπίζεται στις κόκκινες πιπεριές (μακριές), με την τιμή παραγωγού να κινείται στα επίπεδα του 1,17 ευρώ το κιλό, στη χονδρική στα 1,60 ευρώ το κιλό και στη λιανική στα 4,25 ευρώ το κιλό.

Παρόμοια είναι η εικόνα και στα φρούτα, με τα μήλα στάρκιν να φεύγουν από τους παραγωγούς στα 0,70 ευρώ το κιλό, στη χονδρική στο 1 ευρώ και στα ράφια να διατίθενται στα 1,70 ευρώ το κιλό, με την «ψαλίδα» να «ανοίγει» στο 142,9%! Τα πορτοκάλια (ποικιλία βαλέντσια), ενώ στο χωράφι πωλούνται στα 0,55 ευρώ το κιλό, στη χονδρική και τα καταστήματα τροφίμων διατίθενται στα 0,85 και 1,30 ευρώ το κιλό αντίστοιχα.

«Κλειδί» η ζήτηση

Ενας παράγοντας που επηρεάζει την πορεία των τιμών είναι, αναμφίβολα, η προσφορά και η ζήτηση, ωστόσο, σύμφωνα με τους παραγωγούς, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί τόσο μεγάλη απόκλιση από το χωράφι στο ράφι. «Αν η προσφορά είναι χαμηλή και η ζήτηση υψηλή, οι τιμές είναι λογικό να ανέβουν. Αυτήν την περίοδο, για παράδειγμα, σε κάποιες περιοχές η παραγωγή ντομάτας είναι στα τελειώματα και αναμένεται η νέα σοδειά. Οπότε, η τιμή του προϊόντος αυξήθηκε απότομα, από τα 1,7 στα 2 ευρώ το κιλό», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής παραγωγός κηπευτικών από την Κρήτη.

«Οσο η ζήτηση είναι υψηλή τόσο υπάρχει περιθώριο για άνοδο των τιμών. Δεν υπολογίζουν πόσο τους στοιχίζει. Για παράδειγμα, οι ντομάτες είτε πωλούνται 1 ευρώ είτε 2 ευρώ, ο καταναλωτής θα τις αγοράσει. Αυτό το εκμεταλλεύονται οι έμποροι και μπορεί να φουσκώνουν τις τιμές», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής κορυφαίο στέλεχος της αγοράς.

Ωστόσο, η ίδια πηγή υπογραμμίζει ότι υπάρχουν και τα ενδιάμεσα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας που ωθούν τις τιμές προς τα πάνω, όπως η διαλογή, η συσκευασία, τα μεταφορικά, αλλά και η ποσότητα των προϊόντων που φτάνουν τελικά στο «καλάθι των νοικοκυριών». «Ας πάρουμε για παράδειγμα τις ντομάτες. Οι έμποροι τις αγοράζουν από τους παραγωγούς, αλλά δεν τις παραδίδουν κατευθείαν στα σούπερ μάρκετ, γιατί οι καταναλωτές θα τις ξεχωρίσουν, ανάλογα με το χρώμα, αν είναι χτυπημένες κ.λπ. Οπότε, αρχικά πηγαίνουν στα διαλογητήρια, όπου εκεί γίνεται το ξεσκαρτάρισμα. Ποιες είναι καλές, ώστε να πάνε στα σούπερ μάρκετ, ποιες προορίζονται για χυμό ντομάτας και ποιες θα πεταχτούν εντελώς. Αφού γίνει η διαλογή, ακολουθεί το συσκευαστήριο, ώστε να μπουν σε ειδικά τελάρα ή αν χρειάζονται κάποια ειδική συσκευασία. Επειτα, πηγαίνουν στις αποθήκες, όπου, πέρα από το κόστος ενέργειας για την ψύξη, είναι και τα υψηλά ενοίκια αυτών των χώρων. Και, τέλος, είναι το μεταφορικό κόστος για να φτάσουν στα καταστήματα», υπογραμμίζει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.

Επιπλέον, σύμφωνα με εκπρόσωπο μεγάλης αλυσίδας, ακόμα και αν όταν τα προϊόντα φτάσουν στα σούπερ μάρκετ δε θα αγοραστούν όλες οι ποσότητες, καθώς ένα μέρος θα μείνει απούλητο ή θα πεταχτεί. «Ο έμπορος όταν πουλάει σκέφτεται και τις απώλειες που θα έχει. Κι εννοείται υπολογίζει και το δικό του κέρδος, και σε αυτό έρχεται να προστεθεί και το κέρδος των σούπερ μάρκετ. Επομένως, μέχρι ενός σημείου είναι δικαιολογημένη η αυξημένη τιμή από το χωράφι στο ράφι», καταλήγει.

Σε κάθε περίπτωση, εκπρόσωποι του πρωτογενούς τομέα υπογραμμίζουν τη σημασία των ελέγχων στην αγορά, ώστε να εντοπίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας και οι παραβάτες να τιμωρούνται, ώστε σταδιακά να εκλείψουν τέτοια περιστατικά.

  ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΙΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΤΟ ΡΑΦΙ