Ήδη από την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου (Black Friday) τα εμπορικά καταστήματα βρίσκονται σε θέση μάχης με τις εκπτωτικές προσφορές να φτάνουν ακόμα και το 70% και τους καταναλωτές να αναζητούν οικονομικά συμφέρουσες, έξυπνες και ασφαλείς αγορές.

Την Κυριακή 26 Νοεμβρίου τα εμπορικά καταστήματα θα είναι ανοιχτά σε όλη την επικράτεια από 11 πμ έως 8 μμ ενώ η κορύφωση των προσφορών αναμένεται την Δευτέρα 27 Νοεμβρίου (Cyber Monday), οπότε και η εμπορική κίνηση μεταφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στα ψηφιακά καταστήματα. Στην αιχμή των προσφορών βρίσκονται τα προϊόντα τεχνολογίας με τις αλυσίδες ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών να πρωτοστατούν στις προωθητικές δράσεις προσφέροντας στους καταναλωτές, μεταξύ άλλων, ευέλικτες λύσεις πληρωμής. Εκπτώσεις τύπου Black Friday πραγματοποιούν, μεταξύ άλλων, όλες οι μεγάλες αλυσίδες οικιακών συσκευών, εταιρείες καλλυντικών, αθλητικών ειδών, επίπλων, ειδών σπιτιού, ένδυσης υπόδησης, εποχιακών ειδών αλλά και σούπερ μάρκετ.

Την ίδια ώρα, εντατικοποιούνται οι έλεγχοι στην αγορά από το υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι προσφορές για τους καταναλωτές θα είναι πραγματικές. Μάλιστα, ο υπουργός, Κώστας Σκρέκας παραβρέθηκε την περασμένη Πέμπτη σε εσπερίδα με θέμα «Εκπτώσεις; Προσφορές; Κάντο Σωστά! Ενημερώνουμε τις επιχειρήσεις, προστατεύουμε τους καταναλωτές» και αναφέρθηκε στη σημασία που δίνουν οι ελεγκτικές υπηρεσίες, ώστε προσφορές και εκπτώσεις να είναι πραγματικές προς όφελος του καταναλωτή. Ειδικά για την Black Friday, υπογράμμισε ότι έχει γίνει τιμοληψία σε χιλιάδες προϊόντα το προηγούμενο διάστημα, θα υπάρξει διασταύρωση στοιχείων για τις εκπτώσεις που διαφημίζουν οι επιχειρήσεις και, εάν χρειαστεί, όπως προβλέπεται θα επιβληθούν πρόστιμα.

Μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Μάκης Σαββίδης, αντιπρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας και αντιπρόεδρος GRECA εκφράζει αισιοδοξία για την εμπορική κίνηση και σημειώνει ότι ο καταναλωτής είναι πολύ πιεσμένος με περιορισμένο το διαθέσιμο εισόδημα το οποίο και καταναλώνει κυρίως στα βασικά είδη πρώτης ανάγκης. Ωστόσο, οι εμπορικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, προετοιμάζονται να προσφέρουν τις καλύτερες τιμές ώστε να ενισχύσουν τα ταμεία τους και να προχωρήσουν προς τη χριστουγεννιάτικη περίοδο που αποτελεί και την πιο κρίσιμη του έτους.

«Ο εμπορικός κόσμος προσδοκά να ανακάμψει τον χαμένο μήνα του Οκτωβρίου που δεν ήταν θετικός ως προς τις πωλήσεις. Θεωρούμε ότι για μια ακόμα χρονιά οι καταναλωτές θα εκμεταλλευτούν το εμπορικό γεγονός πραγματοποιώντας μέρος των χριστουγεννιάτικων αγορών τους και η αγορά θα κινηθεί θετικά. Καθώς όμως το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών είναι περιορισμένο, εκτιμούμε ότι θα πραγματοποιηθούν αυξημένες πωλήσεις σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο αλλά χαμηλότερης αξίας λόγω του περιορισμένου διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών».

«Στις αγορές της Αττικής υπάρχει επάρκεια προϊόντων, πληθώρα καλών τιμών για όλα τα βαλάντια, αλλά και μεγάλος ανταγωνισμός. Οι καταναλωτές δεν έχουν παρά να εκμεταλλευτούν την συγκεκριμένη περίοδο ως ευκαιρία για τις αγορές τους» ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Π. και Π.Ε.Σ.Α., Βασίλης Κορκίδης. «Οι Black Friday και Cyber Monday, είναι ένας διπλός επιτυχημένος και καθιερωμένος θεσμός στην ελληνική αγορά, όπου ο εμπορικός κόσμος προσπαθεί να προσελκύσει με προσφορές τους καταναλωτές. Παράλληλα, είναι ένα πραγματικό κίνητρο για τα νοικοκυριά που πιέζονται οικονομικά, να κάνουν αγορές σε προϊόντα που καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες τους σε χαμηλότερες τιμές. Είναι εμφανές ότι η προσπάθεια που καταβάλουν οι επιχειρήσεις, εκτός από μεγάλη ένταση στις πωλήσεις, είναι να έχουν και μεγαλύτερη προωθητική διάρκεια. Αν και έχω επισημάνει τον κίνδυνο απαξίωσης του εκπτωτικού θεσμού από μία παρατεταμένη περίοδο, φέτος, θα πρέπει να αναθεωρήσω, αφενός λόγω της κατάργησης των ενδιάμεσων εκπτώσεων και, αφετέρου, της εκ νέου εκτίναξης του πληθωρισμού» δήλωσε.

Συμβουλές για ασφαλείς αγορές

Πως θα ψωνίσουν όμως εφέτος οι Έλληνες καταναλωτές; Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποίησε η εταιρεία Klarna σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών Nepa στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 15.000 καταναλωτές από 15 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η πλειοψηφία των Ελλήνων καταναλωτών προτίθεται να πραγματοποιήσει αγορές κατά τη διάρκεια των εκπτώσεων της Black Friday (77% σε σύγκριση με 70% σε όλες τις χώρες συνολικά). Παράλληλα, το 70% των Ελλήνων καταναλωτών δήλωσε ότι έχει ήδη ένα σαφές πλάνο αγορών για την περίοδο της Black Friday (σε σύγκριση με 68% σε όλες τις χώρες συνολικά), δείχνοντας ότι έχουν προετοιμαστεί για τη συγκεκριμένη ημέρα. Η έρευνα έδειξε ότι το 69% των καταναλωτών σκοπεύει να επενδύσει σε αγορές υψηλής αξίας, όπως ηλεκτρικές συσκευές, κοσμήματα και έπιπλα, στην εφετινή Black Friday. Η έρευνα δείχνει επίσης την προτίμηση των Ελλήνων καταναλωτών στις ηλεκτρονικές αγορές. Συγκεκριμένα, σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων οι καταναλωτές φαίνεται να προτιμούν τις ηλεκτρονικές αγορές έναντι των αγορών σε φυσικό κατάστημα, δείχνοντας την άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου. Μόνο στην κατηγορία των κοσμημάτων & αξεσουάρ, το 52% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι θα προτιμήσει τις αγορές σε φυσικό κατάστημα. Αναφορικά με τις δαπάνες, το 39% των καταναλωτών θα αγοράσει μόνο ό,τι μπορεί να αντέξει οικονομικά, ενώ μόνο το 5% δήλωσε ότι μπορεί να καταλήξει να ξοδέψει πάρα πολλά στις εκπτώσεις της Black Friday. Σχεδόν οι μισοί Έλληνες καταναλωτές (47%) δήλωσαν ότι θα αγοράσουν προϊόντα που θα αγόραζαν ούτως ή άλλως, αλλά σε φθηνότερη τιμή. Τα κορυφαία προϊόντα που ενδιαφέρονται να αγοράσουν οι καταναλωτές είναι τα ηλεκτρονικά είδη (55%), τα είδη ένδυσης και υπόδησης (52%) και τα προϊόντα ομορφιάς (25%).

Την ίδια στιγμή, δημοφιλείς τακτικές απάτης που αναμένονται μεταξύ Νοεμβρίου 2023 και Ιανουαρίου 2024, λόγω της ραγδαίας αύξησης των δραστηριοτήτων του ηλεκτρονικού εμπορίου και των προσωπικών δαπανών σε καταστήματα λιανικής, εντοπίζει έκθεση της Visa. Στο πλαίσιο αυτό, η Visa προτείνει στους καταναλωτές να πραγματοποιούν αγορές από αξιόπιστους και γνωστούς εμπόρους. Σε περίπτωση που προβούν σε αγορά από ένα ηλεκτρονικό κατάστημα συνιστάται έρευνα αγοράς ενώ απαραίτητη προϋπόθεση για ασφαλείς αγορές είναι η ιστοσελίδα να χρησιμοποιεί ασφαλή τεχνολογία. Επίσης, συνιστάται στους καταναλωτές να αποφεύγουν το δημόσιο Wi-Fi για αγορές και να χρησιμοποιούν πάντα ένα ασφαλές, ιδιωτικό δίκτυο. Σημειώνεται ότι ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδεικνύουν οι καταναλωτές στις προσφορές ειδικά αν περιέχουν εξαιρετικά χαμηλές τιμές σε δυσεύρετα προϊόντα.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Συνήγορος του Καταναλωτή και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας επισημαίνουν ότι στόχος όλων των καταναλωτών δεν θα πρέπει να είναι μόνο οι οικονομικά συμφέρουσες, αλλά ταυτόχρονα οι έξυπνες και ασφαλείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, συμβουλεύουν τους καταναλωτές τα παρακάτω:

-Προσέχουμε τη διαθεσιμότητα των προϊόντων: Κάποιες φορές, πίσω από μία πολύ χαμηλή τιμή κρύβεται ένας αρκετά μεγάλος χρόνος αναμονής για την παράδοση, που μπορεί να μην ικανοποιεί πάντοτε τις άμεσες ανάγκες μας.

-Επιβεβαιώνουμε την ορθότητα και εντιμότητα της προσφερόμενης εκπτωτικής τιμής: Ενίοτε, συμβαίνει οι εκπτώσεις να είναι πλασματικές και να μας ξεγελούν. Εντοπίζουμε και συμβουλευόμαστε εργαλεία που είναι διαθέσιμα online και μας δείχνουν σε βάθος χρόνου την εξέλιξη των τιμών των προϊόντων που μας ενδιαφέρουν. Επίσης, σημειώνουμε τις τιμές των προϊόντων πριν και μετά την εφαρμογή τυχόν εκπτώσεων, ώστε να μπορούμε εύκολα να τις συγκρίνουμε εκ των υστέρων και να γνωρίζουμε έτσι εάν πράγματι υφίσταται και ποιο είναι το αληθινό οικονομικό μας όφελος.

-Προτιμούμε τη διεκπεραίωση της πληρωμής με αντικαταβολή ή ηλεκτρονικά μέσα, που μας δίνουν την εκ των υστέρων δυνατότητα αμφισβήτησης μιας ηλεκτρονικής συναλλαγής, εάν προκύψει προβληματική. Αποφεύγουμε την ολοσχερή εξόφληση των προϊόντων μέσω τραπεζικής κατάθεσης πριν από την παράδοσή τους, εκτός εάν εμπιστευόμαστε απόλυτα το κύρος και την εμπορική φήμη του πωλητή.

-Όταν αγοράζουμε εξ αποστάσεως, βεβαιωνόμαστε ότι στην ιστοσελίδα του εμπόρου αναγράφονται όλα τα κατά νόμο στοιχεία ταυτότητας (π.χ. η εμπορική επωνυμία του) και επικοινωνίας (πλήρης ταχυδρομική διεύθυνση εγκατάστασης). Για ακόμα μεγαλύτερη εξασφάλιση, αναζητούμε εάν παρέχονται επιπλέον ταυτοποιητικά στοιχεία, όπως αριθμός καταχώρησης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο και ΑΦΜ.

-Στην τελική τιμή αγοράς των προϊόντων συνυπολογίζουμε τυχόν έμμεσα έξοδα (π.χ. κόστος αντικαταβολής, μεταφοράς, ασφάλισης, κ.λπ.), ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα της πραγματικής οικονομικής μας επιβάρυνσης.

-Υποβάλλουμε το συντομότερο μετά την παραλαβή ενός προϊόντος και, πάντως, εντός της νόμιμης προθεσμίας των τριών ημερών προς την ταχυδρομική επιχείρηση που πραγματοποίησε την επίδοση τις επιφυλάξεις μας για τυχόν εμφανείς φθορές, δεδομένου ότι μπορεί να προκλήθηκαν κατά τη μεταφορά και να δικαιούμαστε αποζημίωση. Επικοινωνούμε, οπωσδήποτε, και με το κατάστημα πώλησης το συντομότερο, προκειμένου να διερευνήσουμε την πιθανότητα ένα προϊόν να έφερε εξ αρχής (πριν από τη μεταφορά) φθορές ή ζημιές.

-Ενημερωνόμαστε για την πολιτική ακύρωσης συναλλαγών και επιστροφών προϊόντων που εφαρμόζουν τα καταστήματα, με τα οποία συναλλασσόμαστε. Γνωρίζουμε καλά ότι τα δικαιώματα της υπαναχώρησης στις εξ αποστάσεως αγορές, καθώς επίσης της δωρεάν διόρθωσης ή αντικατάστασης ελαττωματικών προϊόντων αποτελούν θεσπισμένα δικαιώματα των καταναλωτών, που εξασφαλίζονται από τον νόμο, και δεν παρασυρόμαστε από εσφαλμένους και παραπλανητικούς ισχυρισμούς των πωλητών ότι δήθεν αποτελούν προνομιακές -μοναδικές και πρόσθετες- παροχές.

-Προβληματιζόμαστε έντονα με τιμές που είναι υπερβολικά χαμηλές, ιδίως όταν το εύρος τους βρίσκεται αρκετά μακριά από τον συνήθη ανταγωνισμό για τα αντίστοιχα προϊόντα ή όταν πρόκειται για διαφημιστικές καταχωρήσεις προϊόντων αποκλειστικά σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος εξαπάτησης.

-Εάν αγοράζουμε διαδικτυακά από τρίτες (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) χώρες, δεδομένου ότι η Black Friday είναι ένα διεθνές εκπτωτικό γεγονός, γνωρίζουμε καλά από πριν ότι τα εισαγόμενα προϊόντα επισείουν έξοδα εκτελωνισμού, τα οποία ενδέχεται να είναι πολλαπλάσια της αρχικής τιμής και να την επιβαρύνουν σημαντικά.

-Δείχνουμε ιδιαίτερη προτίμηση σε καταστήματα που αναλαμβάνουν οικειοθελώς δέσμευση να επιλύσουν φιλικά μία καταναλωτική διαφορά μέσω του θεσμού της εξωδικαστικής επίλυσης (π.χ. μέσω του Συνηγόρου του Καταναλωτή), καθώς με αυτόν τον τρόπο τα δικαιώματα των καταναλωτών αποκτούν μεγαλύτερη αξία και εξασφαλίζονται ακόμα περισσότερο.