Αλλωστε, η Ελλάδα είναι η μοναδική ελαιοπαραγωγός χώρα που κατάφερε να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή της από τους 220.000 τόνους το 2021 στους 330.000 τόνους το 2022, λόγω της ξηρασίας που «σάρωσε» την Ευρώπη και «στέρεψε» τις δεξαμενές των άλλων μεγάλων «δυνάμεων».

Στοίχημα, λοιπόν, για τους Ελληνες παραγωγούς ελαιοποιήσιμης ελιάς είναι να εκμεταλλευτούν την ευνοϊκή συγκυρία και να καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα ισχυρό brand name με παρουσία στις διεθνείς αγορές, ώστε η τιμή που απολαμβάνουν φέτος να μην είναι ευκαιριακή.

Σε ό,τι αφορά τις τιμές του ελαιολάδου, ρεκόρ κατέγραψε η Λακωνία με τον αγροτικό συνεταιρισμό Μολάων-Πακίων να πουλά πριν λίγες ημέρες το προϊόν της στην τιμή των 6,30 ευρώ το κιλό (οξύτητας 0,3 και εσοδείας 2022/2023), ενώ δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα η τιμή του να αγγίξει ακόμα και τα 7 ευρώ.

Εξάλλου, στη χώρα μας, έχουν απομείνει μικρές ποσότητες ελαιολάδου, οι παραγωγοί το γνωρίζουν καλά και κρατούν τις εναπομείνασες ποσότητες αποθηκευμένες προκειμένου αργότερα να πουλήσουν ακόμα ακριβότερα. «Το ράλι τιμών του ελαιολάδου οδηγεί πολλούς παραγωγούς να αλλάζουν τις καλλιέργειές τους και από τις βρώσιμες ελιές να στρέφονται στις ελαιοποιήσιμες», σημειώνει στον «Αγροτικό Τύπο» ο διευθυντής του συνεταιρισμού Μολάων-Πακίων, Παναγιώτης Ντανάκας.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στη Μεσσηνία, όπου η τιμή του ελαιολάδου εκτοξεύτηκε στα 5,8 ευρώ το κιλό. Μάλιστα, η Μεσσηνία είναι ο νομός με τη μεγαλύτερη παραγωγή στην Ελλάδα, η οποία φέτος ήταν αυξημένη κατά 30% συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, περίπου στους 55.000-58.000 τόνους.

Την ανοδική του πορεία συνεχίζει και το κρητικό ελαιόλαδο, το οποίο στις δημοπρασίες έπιασε τα 5,5 ευρώ το κιλό. Μετά τη Μεσσηνία, σε επίπεδο παραγωγής ακολουθεί η Κρήτη, και συγκεκριμένα ο Νομός Ηρακλείου, κι έπονται τα Χανιά, ενώ συνολικά το νησί παράγει περίπου 80.000-100.000 τόνους ελαιολάδου ετησίως.

Οπως εξηγεί στέλεχος συνεταιρισμού από την Κρήτη, η άνοδος των τιμών οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή λόγω της ξηρασίας στην Ισπανία και την Ιταλία, καθώς και στην υποχώρηση της παγκόσμιας προσφοράς ηλιέλαιου εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Ενας ακόμα παράγοντας που πιέζει προς τα πάνω τις τιμές του ελαιολάδου είναι το αυξημένο κόστος των μεροκάματων ως αποτέλεσμα της έλλειψης εργατών γης.

Ξηρασία στην Ισπανία

Στο μεταξύ, σε αδιέξοδο βρίσκεται η Ισπανία λόγω της έντονης ξηρασίας που άδειασε τις δεξαμενές του ελαιολάδου, με την παραγωγή της να «προσγειώνεται» στους 680.000 τόνους από 1.500.000 τόνους το 2021. Μάλιστα, αν επαληθευτούν οι προβλέψεις, το ίδιο έντονες θα είναι οι απώλειες και για την επόμενη σεζόν.

Οπως αναφέρει η Deutsche Welle, «εδώ και μήνες στην επαρχία Χαέν της Ισπανίας οι βροχές έχουν σταματήσει, με τις τοπικές καλλιέργειες να πλήττονται σοβαρά. Πολλοί ελαιοπαραγωγοί συμμετέχουν ακόμη και σε θρησκευτικές πομπές, όπως εξάλλου και στη Γαλλία, υπό την καθοδήγηση του τοπικού επισκόπου, Σεμπαστιάν Τσίκο, ικετεύοντας για περισσότερες βροχοπτώσεις. Πλέον, η μεγάλη ζημιά που υφίστανται οι αγρότες γίνεται αισθητή και στους καταναλωτές: η τιμή του ελαιολάδου βρίσκεται στα ύψη και, εάν δεν βρέξει σύντομα, αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο».

Και προσθέτει ότι η έλλειψη νερού στην Ισπανία έχει σοβαρές επιπτώσεις στο σύνολο της γεωργίας και θα διαρκέσει μέχρι το φθινόπωρο, οπότε και αναμένεται αύξηση των βροχοπτώσεων. «Αυτήν την περίοδο, λόγω της ξηρασίας, οι δεξαμενές της ισπανικής ενδοχώρας είναι γεμάτες μόνο κατά 25%. Ετσι, τα αποθέματα νερού επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού με πόσιμο νερό, όμως οι αγρότες, που χρειάζονται απεγνωσμένα νερό για να σώσουν τους ελαιώνες τους, το προμηθεύονται με δελτίο, λαμβάνοντας μόνο το 1/4 της κανονικής ποσότητας», τονίζει η Deutsche Welle.

Μιλώντας στον γερμανικό Τύπο, παραγωγός από τη Χαέν εξηγεί πως «φέτος δεν κινδυνεύει μόνο η συγκομιδή, αλλά και το μέλλον των ελαιώνων», καθώς τα κύματα καύσωνα με θερμοκρασίες ακόμη και 40 βαθμών Κελσίου μπορούν να κάψουν τα άνθη πολλών ελαιόδεντρων.

Ομως η ξηρασία πλήττει και άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία, ασκώντας ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις στις τιμές του ελαιολάδου στην ευρωπαϊκή αγορά. Ενδεικτικά, στην Ιταλία, η παραγωγή μειώθηκε από τους 330.000 τόνους το 2021 στους 240.000 τόνους το 2022 και στην Πορτογαλία από τους 206.000 τόνους μόλις στους 106.000.

Συνολικά, οι Ευρωπαίοι αγρότες παρήγαγαν το 2022 μόλις 1,4 εκατ. τόνους από 2,3 εκατ. τόνους ελαιολάδου το 2021, ενώ σύμφωνα με την Deutsche Welle, «το γεγονός ότι οι απώλειες στην καλλιέργεια του ευρωπαϊκού ελαιοκομικού τομέα δεν ήταν ακόμη μεγαλύτερες οφείλεται στην Ελλάδα, όπου η έλλειψη νερού ήταν, μέχρι στιγμής, λιγότερο αισθητή. Μάλιστα, κατά την τελευταία περίοδο, η Ελλάδα αποτέλεσε τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που αύξησε την παραγωγή ελαιολάδου».

Η λειψυδρία πιέζει τις τιμές προς τα πάνω

Η έλλειψη νερού και κατ’ επέκταση η μειωμένη παραγωγή οδηγεί τις τιμές του ελαιολάδου στα ύψη, καθώς σήμερα πωλείται σχεδόν στη διπλάσια τιμή σε σχέση με πέρυσι.

Σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ), στην Ιταλία η μέση τιμή άγγιξε την προηγούμενη εβδομάδα τα 6,27 ευρώ, στην Ισπανία τα 6,22 ευρώ και στην Τυνησία τα 5,33 ευρώ το κιλό.

Αντίστοιχα, η τιμή του παρθένου ελαιολάδου (με οξύτητα μικρότερη από 2 γραμμές) στην Ισπανία διαμορφώθηκε στα 5,52 ευρώ και του λαμπάντε (με οξύτητα μικρότερη από 3,3 γραμμές) στα 5,36 ευρώ το κιλό, ενώ στην Ιταλία στα 5,17 ευρώ το κιλό.

«Το αυξανόμενο κόστος του ελαιολάδου αποδεικνύει ότι η ξηρασία αυξάνει τις τιμές των τροφίμων», γράφει η μεγαλύτερη ισπανική εφημερίδα «El Pais». Σύμφωνα με τα στοιχεία του Μαρτίου του 2023, οι τιμές των τροφίμων στην Ισπανία αυξήθηκαν κατά 16,5% σε δώδεκα μήνες – και κατά 19,2% σε ολόκληρη την Ε.Ε. Θα μετατραπεί η κλιματική κρίση σύντομα σε επισιτιστική; Ορισμένοι Ισπανοί παραγωγοί αποδεικνύονται εφευρετικοί, δημιουργώντας ένα νέο προϊόν: μια ανάμειξη του πολύτιμου ελαιολάδου με πολύ φθηνότερο ηλιέλαιο, το οποίο πωλούν σε τιμή ευκαιρίας. Ομως το γεγονός ότι αυτό το προϊόν, που έχει πράσινες ελιές στην ετικέτα του, είναι στην πραγματικότητα ένα μείγμα με ηλιέλαιο γίνεται αντιληπτό μονάχα εάν διαβάσει κανείς τα ψιλά γράμματα της συσκευασίας.

Απαγόρευση πώλησης χύμα ελαιολάδου

Στο μεταξύ, συνεχίζεται η απαγόρευση πώλησης λιανικής χύμα ελαιολάδου, καθώς απορρίφθηκε η τροποποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Οπως τονίζει σε ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), «η γνώμη και η απόφαση όλων των επαγγελματικών οργανώσεων αλλά και των ελαιοπαραγωγών κρατών-μελών της Ε.Ε. για την εγγύηση ποιότητας και προστασίας από φαινόμενα νοθείας και φοροδιαφυγής που παρέχει το επώνυμο τυποποιημένο ελαιόλαδο επικράτησαν και στις πρόσφατες τελικές συνεδριάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με αποτέλεσμα να απορριφθεί η πρόταση τροποποίησης του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου των κανόνων εμπορίας, από τους οποίους επιτρέπεται η διακίνηση ελαιολάδων μόνο σε συσκευασίες μέχρι 5 λίτρα.

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, παράλληλα και με όλες τις επαγγελματικές οργανώσεις εντός και εκτός της χώρας μας, κινητοποιήθηκε και «πίεσε» σε πολλά επίπεδα επί μήνες προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανή νομοθέτηση από πλευράς Κομισιόν της δυνατότητας πώλησης χύμα ελαιολάδου από καταστήματα πώλησης και από διάφορα άλλα δίκτυα διανομής, καθώς θα αποτελούσε μια ιδιαίτερα δυσάρεστη εξέλιξη τόσο για την ασφάλεια του καταναλωτή όσο και για την ανάπτυξη του συνόλου του ελαιοκομικού τομέα».

Εκλογές 2023

Εκλογές 2023: Πού ψηφίζω – Βρείτε εύκολα online το εκλογικό σας κέντρο

Εκλογές 2023: Όλες οι ειδήσεις, οι δημοσκοπήσεις, τα αποτελέσματα των εκλογών & τα exit polls

Εκλογές; 2023: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την διαδικασία και την τσέπη σας 

Εκλογές 2023: Δείτε live τον διαδραστικό χάρτη με όλα τα αποτελέσματα