Ομως, πόσο και γιατί αυξήθηκαν οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων; Ποιοι συγκέντρωσαν το ρευστό; Κρίσιμα ερωτήματα την ώρα που μία νέα κρίση, αυτή της ακρίβειας, έχει ξεκινήσει να «τρώει» από αυτές τις καταθέσεις και τα εισοδήματα των πολιτών. Η πρώτη ανάγνωση δείχνει ότι και στις καταθέσεις οι πολλοί έχουν λίγα και οι λίγοι πολλά. Τα λίγα όμως που κατάφεραν να μαζέψουν οι πολλοί, η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών νοικοκυριών, είναι οι περισσότερες νέες καταθέσεις και, ίσως, να είναι αρκετές για να μαλακώσουν το χτύπημα στην αγορά, μέχρι να περάσει η πληθωριστική κρίση.

Εκθεση

Σε αριθμούς, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος στην έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, η εγχώρια καταθετική βάση ενισχύθηκε το 2020 και το 2021 συνολικά κατά 39,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 19,7 δισ. ευρώ αφορούν τα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή τα νοικοκυριά και τους επαγγελματίες με άνοδο 17%, και τα 19,6 δισ. ευρώ αφορούν τα νομικά πρόσωπα, τις επιχειρήσεις που είδαν ενίσχυση της τάξης του 56%. Σε απόλυτους αριθμούς, καταθέσεις πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ έχουν περίπου 84, αλλά το «κλειδί» είναι οι πολλοί, περίπου 6,5 εκατ. λογαριασμοί με υπόλοιπο μέχρι 50.000 ευρώ.

Αν και η ΤτΕ δεν μας δείχνει τον αριθμό των λογαριασμών ανάλογα με το υπόλοιπο που έχουν η διαίρεση του συνόλου της κάθε κατηγορίας με το μέσο υπόλοιπο αυτής δείχνει τη γενική εικόνα. Ειδικότερα, σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, τον Δεκέμβριο του 2021 η κατηγορία λογαριασμών μέχρι 5.000 ευρώ μπορεί να περιλάμβανε πάνω από 4,5 εκατ. λογαριασμούς, η κατηγορία 5.000 – 50.000 ευρώ περί τους 2 εκατ. λογαριασμούς, η κατηγορία 50.000 – 100.000 ευρώ είχε 360 χιλιάδες λογαριασμούς, η κατηγορία 100.000 – 500.000 ευρώ 110 χιλιάδες λογαριασμούς, η κατηγορία 500.000 – 1 εκατ. ευρώ είχε 5.200 λογαριασμούς, η κατηγορία 1 εκατ. – 5 εκατ. ευρώ είχε περίπου 1.300 λογαριασμούς, η κατηγορία 5 εκατ. – 10 εκατ. ευρώ περίπου 80 λογαριασμούς και η υψηλότερη κατηγορία, άνω των 10 εκατ. ευρώ, μπορεί να περιλάμβανε κατά το μέγιστο 84 λογαριασμούς.

Τέσσερις παράγοντες

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η άνοδος στις καταθέσεις είναι αποτέλεσμα, κυρίως, τεσσάρων παραγόντων. Των μέτρων στήριξης που έλαβε το κράτος, ρίχνοντας στην οικονομία πάνω από 40 δισ. ευρώ, της περιόδου αναστολής υποχρεώσεων προς εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες, της αναγκαστικής μείωσης της κατανάλωσης, λόγω των περιορισμών κατά της πανδημίας, και, τέλος, της ενίσχυσης της πιστωτικής επέκτασης προς ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις.

Την περίοδο Δεκέμβριος 2019 έως και Δεκέμβριος 2021, αύξηση παρουσίασε το υπόλοιπο σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες καταθετικών λογαριασμών. Οι καταθέσεις των φυσικών προσώπων ενισχύθηκαν το διάστημα αυτό συνολικά κατά 19,7 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την ανάλυση της ΤτΕ, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης αφορά τη δεύτερη χαμηλότερη κατηγορία, 5.000 – 50.000 ευρώ. Πιθανότατα, κατά μεγάλο μέρος αυτό οφείλεται στα δημοσιονομικά μέτρα που υιοθετήθηκαν το 2020 και το 2021, ώστε να καλυφθεί η απώλεια εισοδήματος, την οποία διαφορετικά θα επέφεραν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, συμβάλλοντας στη δημιουργία χρήματος στην οικονομία, σε συνδυασμό με τη μειωμένη κατανάλωση την περίοδο αυτή. Ακολούθως, όπως τονίζεται στην έκθεση, σημαντικό μέρος της ανόδου αφορά τις αμέσως επόμενες δύο υψηλότερες κατηγορίες 50.000 – 100.000 ευρώ και 100.000 – 500.000 ευρώ, για τις οποίες, επίσης, πιθανόν αρχίζει να αυξάνεται η συμβολή της προληπτικής και αναγκαστικής αποταμίευσης.

Σημαντική ήταν και η μεταβολή στις καταθέσεις των επιχειρήσεων, ένα μερίδιο που ενισχύεται σταδιακά, φθάνοντας το 26,5% στο τέλος του 2021, έναντι 20,2% το 2019 και 18,5% το 2015, ενώ εκείνο των φυσικών προσώπων υποχώρησε σε 69,6% το 2021 από 70,3% το 2019 και 76% το 2015. Σύμφωνα με την ΤτΕ, οι εξελίξεις αυτές επηρεάστηκαν, κυρίως, από τη θετικότερη εξέλιξη της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις τα τελευταία έτη και ιδιαίτερα στη διάρκεια της πανδημίας από τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, σε αντίθεση με τον τομέα των νοικοκυριών που χαρακτηρίζεται από αρνητική καθαρή ροή τραπεζικών δανείων εδώ και πολλά έτη. Εδώ επισημαίνεται και η θετική επίπτωση από τη στροφή στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, που είναι ένας πρόσθετος παράγοντας που επηρεάζει τα διαθέσιμα των επιχειρήσεων στις τράπεζες.

Ειδήσεις σήμερα