Ολοι αυτοί οι φορολογούμενοι θα αναγκαστούν να εμφανίσουν στις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβάλουν το 2025 για το φορολογικό έτος 2024 τεκμαρτά φορολογητέα εισοδήματα υψηλότερα αυτών που θα δηλώσουν. Τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα θα προσδιοριστούν με βάση τα ποσά των τεκμαρτών δαπανών ή τεκμηρίων διαβίωσης που θα χρησιμοποιήσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) κατά την εκκαθάριση των δηλώσεών τους, αφού λάβει υπ’ όψιν τα στοιχεία για τις κατοικίες, τα Ι.Χ. αυτοκίνητά τους και τυχόν άλλα περιουσιακά στοιχεία που θα έχουν δηλώσει. Ως εκ τούτου, καθένας από αυτούς τους φορολογουμένους θα φορολογηθεί με βάση το υψηλότερο ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος και όχι με βάση το πολύ χαμηλότερο δηλωθέν εισόδημά του, οπότε θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον φόρο εισοδήματος.

Οι φορολογούμενοι αυτοί έχουν, ωστόσο, τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά ή ακόμη και να αποφύγουν πλήρως τα τεκμήρια διαβίωσης και να γλιτώσουν τις πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις.

8 τρόποι άμεσης αποφυγής

Συγκεκριμένα, κάθε φορολογούμενος μπορεί να καλύψει μερικώς ή ολικώς τυχόν προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος που θα προκύψει λόγω των τεκμηρίων διαβίωσης, αναγράφοντας ή απλώς επικαλούμενος, στη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει το 2025, για το 2024, έως και 8 διαφορετικές κατηγορίες ποσών, που είναι οι εξής:

1) Πραγματικά εισοδήματα τα οποία απέκτησαν το 2024 ο ίδιος ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειάς του και τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο: Επιδόματα ανεργίας, κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, τόκοι από REPOS, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, επιδόματα επικινδυνότητας κ.λπ., επιδόματα τέκνων που εισπράχθηκαν από τον ΟΠΕΚΑ, μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών και των κινητικά αναπήρων 80% και άνω, αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης κ.λπ.

2) Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα και αποκτήθηκαν εντός του 2024 από τον φορολογούμενο ή τη σύζυγό του: Το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, μια αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρία ή μια αποζημίωση που έλαβε για ηθική βλάβη, οι υποτροφίες, οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές, τα προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ (επιδόματα αναπήρων κ.λπ.), το εξωιδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβλήθηκε σε ειδικές κατηγορίες Ατόμων με Αναπηρίες, το επίδομα γέννησης κ.λπ.

3) Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2024 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του: Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπ’ όψιν τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2024 αφαιρείται το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.

4) Εισοδήματα και έσοδα που αποκτήθηκαν τα έτη προ του 2024, δεν ξοδεύτηκαν μέχρι τις 31-12-2023 και αναλώθηκαν εντός του 2024. Πρόκειται για τη μέθοδο της «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών».

Με την «ανάλωση κεφαλαίου», ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων συνεχόμενων ετών (όσων ετών θέλει) και να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

– Να αθροίσει τα ποσά των πάσης φύσεως εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες από πώληση μετοχών κ.λπ.) και τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, τα οποία έχει αναγράψει στις δηλώσεις των παρελθόντων ετών.

– Από το άθροισμα εισοδημάτων και εσόδων προηγούμενων ετών, που θα προκύψει, θα πρέπει, στη συνέχεια, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπ’ όψιν στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).

Το καθαρό ποσό που θα προκύψει από τις παραπάνω μαθηματικές πράξεις είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να «σχηματίσει» και να εμφανίσει στην εφορία ως προϊόν αποταμίευσης, προκειμένου να καλύψει την πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που θα του προσδιορίσουν τα τεκμήρια.

5) Χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2024, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα, εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται.

6) Δάνεια που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2024 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους.

7) Δωρεές-γονικές παροχές ποσών, που έγιναν μέσα στο 2024.

8) Κέρδη από τυχερά παίγνια: Λαχεία, ΠPO-ΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ.

Για όσους διαμένουν στο εξοχικό, είναι φιλοξενούμενοι, άνεργοι

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τρεις τρόποι μείωσης ή και εξάλειψης των τεκμηρίων, όπως:

– Η μείωση του ποσού του τεκμηρίου της κύριας κατοικίας όταν υπάρχει και δευτερεύουσα κατοικία.

– Η δήλωση πραγματικού χρόνου διαμονής στην κύρια κατοικία μικρότερου των 12 μηνών, ακόμη κι αν δεν υπάρχει δευτερεύουσα.

– Τέλος, υπάρχει και η αμφισβήτηση των τεκμηρίων διαβίωσης για όσους μπορούν να αποδείξουν ότι οι πραγματικές δαπάνες διαβίωσής τους υπολείπονται σημαντικά των τεκμαρτών.

Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, το συνολικό ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 31, για τα τεκμήρια διαβίωσης, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη διαβίωσης του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία. Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ενδεικτικά για φορολογουμένους, οι οποίοι:

α) Υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ενοπλες Δυνάμεις.

β) Είναι φυλακισμένοι.

γ) Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική.

δ) Είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.

ε) Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους, με την προϋπόθεση ότι αυτοί οι τελευταίοι έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές.

στ) Είναι ορφανοί ανήλικοι, οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.

ζ) Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανωτέρας βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Οταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, αλλά και οποιαδήποτε άλλη περίπτωση κατά την οποία οι πραγματικές δαπάνες διαβίωσης είναι όντως μικρότερες των τεκμαρτών, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του.

Η υποβολή των δικαιολογητικών γίνεται στην αρμόδια φορολογική Αρχή μετά την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Αφού σκανάρει και μετατρέψει σε ηλεκτρονικά αρχεία (σε μορφή pdf ή png κ.λπ.) τα σχετικά έγγραφα δικαιολογητικά, ο φορολογούμενος μπορεί να τα υποβάλει, αναρτώντας τα μέσω της εφαρμογής «Τα Αιτήματά μου» που βρίσκεται στην ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ (www.aade.gr), αφού εισέλθει στον προσωπικό του λογαριασμό στο σύστημα TAXISnet, χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς του κωδικούς.

Η αρμόδια φορολογική Αρχή είναι υποχρεωμένη να ελέγξει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και εφόσον κάνει αποδεκτό το αίτημά του να μειώσει ανάλογα το συνολικό ποσό των τεκμηρίων διαβίωσης που χρεώθηκαν στον φορολογούμενο, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του και τα υποβληθέντα αποδεικτικά στοιχεία.

Εφόσον η αρμόδια φορολογική Αρχή απορρίψει το αίτημα του φορολογουμένου, αυτός έχει δικαίωμα να προσφύγει εντός 30 ημερών στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ για να επανεξετάσει το αίτημά του. Εφόσον και η ΔΕΔ απορρίψει το αίτημα, ο φορολογούμενος έχει δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή στο αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο.