Τα όρια ηλικίας έχουν συνδεθεί με το προσδόκιμο ζωής μετά τα 65 έτη, με διάταξη που ψηφίστηκε στον ασφαλιστικό νόμο 3863 του 2010 (γνωστός ως νόμος «Λοβέρδου-Κουτρουμάνη»).

Η διάταξη λέει ότι από το 2021 και ανά τρία χρόνια τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ακολουθούν την αύξηση που έχει το προσδόκιμο ζωής για τα άτομα άνω των 65 ετών κατά την προηγούμενη δεκαετία. Η πρώτη εφαρμογή της διάταξης (2021) αναβλήθηκε γιατί συνέπεσε με τα όρια ηλικίας που αυξάνονταν σταδιακά από τις 19 Αυγούστου 2015 και μετά ως και το 2021 και ως εκ τούτου οι όποιες αλλαγές πήραν αναβολή για το 2024. Οι δημογραφικές μελέτες έδειξαν όμως ότι, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, το προσδόκιμο ζωής για τους άνω των 65 δεν βελτιώθηκε, αντίθετα, επιδεινώθηκε, οπότε αποφασίστηκε να μετατεθεί η εκτίμηση των αλλαγών στα όρια ηλικίας για την τριετία 2027-2030.

Η παράταση που πήρε δηλαδή η εφαρμογή της ρήτρας για την αύξηση των ορίων ηλικίας είναι πρακτικά η τριετία 2024-2027. Εντός αυτής της τριετίας περίπου 500.000 παλαιοί προ του 1993 ασφαλισμένοι από όλα τα Ταμεία έχουν την τελευταία τους ευκαιρία να προγραμματίσουν τη συνταξιοδότησή τους με σχετική άνεση χρόνου αρκεί να έχουν συμπληρώσει ή να συμπληρώνουν από το 2024 ως και το 2026 τα όρια ηλικίας που προβλέπονται ανά Ταμείο και τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης για να υποβάλουν τις αιτήσεις τους.

Για τους ασφαλισμένους στο Δημόσιο τα όρια ηλικίας ξεκινούν από τα 56 για μειωμένη σύνταξη εφόσον συμπληρώθηκαν ως το 2022, ενώ για πλήρη σύνταξη είναι από 60 ως 62 ετών με διατάξεις 35ετίας, 36ετίας, και 37ετίας. Οσοι παλαιοί ασφαλισμένοι από το Δημόσιο δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για μειωμένη σύνταξη ή για σύνταξη τριτέκνων ή γονέων με ανήλικο, ή για συνταξιοδότηση με διατάξεις 35ετίας, έχουν και πάλι διέξοδο για σύνταξη στα 62 εφόσον συμπληρώσουν 40 χρόνια. Αν δεν έχουν 40ετία αλλά έχουν υπερβεί το 62ο έτος, τότε μπορούν είτε να αναγνωρίσουν πλασματικό χρόνο για να βγουν άμεσα στη σύνταξη είτε να περιμένουν το 67ο έτος, οπότε και αποχωρούν υποχρεωτικά λόγω συνταξιοδότησης σύμφωνα με τον δημοσιοϋπαλληλικό κώδικα.

Στα Ταμεία των ελευθέρων επαγγελματιών η έξοδος στη σύνταξη στα 62 προϋποθέτει να έχουν πληρωμένες εισφορές για 40 χρόνια, αλλιώς -με λιγότερα χρόνια πληρωμένων εισφορών- συνταξιοδοτούνται στα 67. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο ένας στους δύο επαγγελματίες έχει καταβάλει εισφορές για λιγότερα από 40 χρόνια, οπότε οι ηλικίες συνταξιοδότησης είναι μοιρασμένες μεταξύ 62 και 67 ετών.

Στο ΙΚΑ και στα Ταμεία ΔΕΚΟ-Τραπεζών οι παλαιοί ασφαλισμένοι έχουν σε πολλές περιπτώσεις τη δυνατότητα εξόδου είτε για μειωμένη στα 62 είτε με διατάξεις μητέρων από τα 56-58 είτε με διατάξεις βαρέων με όρια ηλικίας από 55 ετών για γυναίκες που είχαν συμπληρώσει τα απαιτούμενα ένσημα στο ΙΚΑ (3.600 βαρέα και 4.500 συνολικά) μέχρι το 2012 και παραμένουν στα βαρέα ως τη συνταξιοδότηση.

Για όλες τις παραπάνω κατηγορίες (με πιθανή εξαίρεση τα βαρέα) τα όρια ηλικίας θα αλλάξουν από το 2027, όταν η αύξηση του προσδόκιμου ζωής που δείχνουν οι μελέτες για το ασφαλιστικό θα έρθει να προστεθεί επάνω στις ηλικίες συνταξιοδότησης.

Το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», εν όψει των αλλαγών που έχουν δρομολογηθεί για τις αυτόματες αυξήσεις στα όρια ηλικίας, δημοσιεύει σήμερα έναν αναλυτικό οδηγό με τις ευκαιρίες συνταξιοδότησης που θα έχουν οι ασφαλισμένοι στην τριετία 2024-2027, που κατά τα φαινόμενα θα είναι και η τελευταία με τα σημερινά όρια ηλικίας.

Πώς θα καθοριστεί το πόσο θα πρέπει να αυξηθούν τα όρια ηλικίας;

Η συνταγή για την αύξηση των ορίων ηλικίας, όπως περιγράφεται στην τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ, για την περίπτωση της Ελλάδας είναι 1 προς 1, δηλαδή, αν το προσδόκιμο αυξηθεί κατά ένα έτος, τότε και τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν κατά ένα έτος. Στην πράξη, για την τριετία 2027-2030 μπορεί το όριο ηλικίας για σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης να είναι στα 63 και η σύνταξη στα 67 να πάει στα 68. Την επόμενη τριετία (2030-2033) θα εξεταστεί εκ νέου το προσδόκιμο ζωής και τα όρια ηλικίας μπορεί και πάλι να αυξηθούν.

Σύνταξη από το Δημόσιο με όρια ηλικίας από 56 ως 62 ετών

Σύνταξη με όρια ηλικίας κάτω και από τα 62 μπορούν να πάρουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

Οι κατηγορίες ασφαλισμένων που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με όρια ηλικίας από 56 ως 62 ετών από το Δημόσιο είναι οι εξής:

1. Γονείς ανήλικου τέκνου που συμπληρώνουν 25ετία το 2011 και τρίτεκνοι γονείς με 21 έτη το 2011. Βγαίνουν είτε με πλήρη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει όταν κλείνουν τα 52 είτε με μειωμένη στα 56 εφόσον τα συμπλήρωσαν ως το 2022. Γονιός ανήλικου τέκνου με 25ετία το 2011 και ηλικία 52 το 2017 θα πάρει πλήρη σύνταξη στα 58 έτη και 5 μήνες, ενώ βγαίνει οποτεδήποτε με μειωμένη στα 56 που τα έκλεισε από το 2021. Γονιός που έκλεισε τα 52 το 2018 έχει ήδη κλειδώσει τη μειωμένη σύνταξη στα 56 (που τα έκλεισε το 2022), ενώ για πλήρη θα περιμένει τα 60 και 2 μήνες που τα κλείνει το 2026 και προλαβαίνει την αύξηση στα όρια ηλικίας.
2. Γονείς ανήλικου τέκνου που συμπληρώνουν 25ετία το 2012 και τρίτεκνοι γονείς με 23 έτη το 2012 βγαίνουν είτε με πλήρη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει όταν κλείνουν τα 55 είτε με μειωμένη στα 58 εφόσον τα συμπλήρωσαν ως το 2022. Γονιός ανήλικου τέκνου με 25ετία το 2012 και ηλικία 55 το 2019 θα πάρει πλήρη σύνταξη στα 62 έτη και 6 μήνες ή μειωμένη στα 58 που τα έκλεισε το 2022. Γονιός που έκλεισε τα 55 το 2020 θα πάρει μειωμένη στα 62 (γιατί δεν είχε τα 58 ως το 2022 αλλά από 1ης/1/2023 και μετά), ενώ για πλήρη θα περιμένει τα 64. Εναλλακτικά μπορεί να αναγνωρίσει πλασματικούς χρόνους ώστε στα 62 να έχει 40 έτη και να πάρει πλήρη σύνταξη.
3. Ανδρες και γυναίκες με πρόσληψη στο Δημόσιο μετά το 1983 που συμπληρώνουν 25ετία ως το 2010 και ως το 2021 έχουν στο σύνολο 37 έτη παίρνουν πλήρη σύνταξη με όρια ηλικίας κάτω των 62 ετών. Με 37 έτη μετά την 1η/1/2022, απαιτούνται 40 έτη συνολικά και ηλικία 62.
4. Ανδρες και γυναίκες που συμπληρώνουν 25ετία το 2010 ή το 2011 και έχουν συνολικά 35 ή 36 έτη αντίστοιχα, με συμπληρωμένη την ηλικία των 58 ετών ως το 2021 θεμελιώνουν δικαίωμα για πλήρη σύνταξη πριν τα 62. Με 35 ή 36 έτη μετά την 1η/1/2022 ή με ηλικία 58 μετά το 2022, θα συνταξιοδοτηθούν για πλήρη σύνταξη με 40 έτη συνολικά και ηλικία 62. Εναλλακτικά με το 58ο έτος ως το 2021 μπορούν να αποχωρήσουν και με μειωμένη.
5. Ανδρες και γυναίκες που συμπληρώνουν 25ετία το 2012 και έχουν συνολικά 37 έτη με συμπληρωμένη την ηλικία των 59 ετών ως το 2021 αποχωρούν πριν τα 62, ενώ έχουν και θεμελιωμένο δικαίωμα για μειωμένη αν τους λείπουν τα 37 έτη. Με ηλικία 59 μετά την 1η/1/2022, θα συνταξιοδοτηθούν για πλήρη σύνταξη με 40 έτη συνολικά και ηλικία 62, ενώ διατηρούν το θεμελιωμένο δικαίωμα για μειωμένη.

Οι προϋποθέσεις για μειωμένη σύνταξη από το Δημόσιο

Η μειωμένη σύνταξη από το Δημόσιο πριν τα 62 ισχύει για όσους έχουν την ηλικία 56 ή 58 (κατά κανόνα) ως το 2022, με 25ετία που συμπληρώθηκε το 2011 ή το 2012.

Αφορά όσους ασφαλίστηκαν – διορίστηκαν πριν το 1993 αλλά και όσους ασφαλίστηκαν πριν το 1993 και διορίστηκαν στο Δημόσιο μετά το 1993, καθώς για την 25ετία συνυπολογίζονται και οι χρόνοι ασφάλισης σε άλλα Ταμεία.

Με μειωμένη σύνταξη μπορούν να αποχωρήσουν από το Δημόσιο το 2024:

* Ανδρες και γυναίκες που συµπλήρωσαν 25ετία το 2011 και ηλικία 56 ετών ως το 2022.

* Ανδρες και γυναίκες που συµπλήρωσαν 25ετία το 2012 και ηλικία 58 ετών ως το 2022.

Οι πιο παλαιές ασφαλισμένες του Δημοσίου που συμπλήρωσαν την 25ετία ως το 2010 παίρνουν μειωμένη στο 55ο έτος, αν και οι περισσότερες βγαίνουν με πλήρη σύνταξη.

Ανδρες και γυναίκες που συµπλήρωσαν 25ετία το 2011 ή το 2012 αλλά έχουν τις ηλικίες των 56 και 58 ετών από 1ης/1/2023 και μετά βγαίνουν στα 62 για μειωμένη. Το ίδιο, δηλαδή μειωμένη στα 62, ισχύει και για όσους συμπλήρωσαν 25ετία από 1ης/1/2013 και μετά, ανεξάρτητα από το αν έκλεισαν τα 56 ή τα 58 ως το 2022.

Τα όρια ηλικίας για σύνταξη από το Δημόσιο

1. Σύνταξη γονέων ανηλίκων με 25ετία το 2011

2. Σύνταξη γονέων ανηλίκων με 25ετία το 2012

3. Mε 25ετία ως το 2010 και 35 στο σύνολο

4. Με 25ετία ως το 2010 και 37 στο σύνολο

5. Με 25ετία το 2011 και 36 στο σύνολο

6. Με 25ετία το 2012 και 37 στο σύνολο