Το επίδομα προσωπικής διαφοράς, που αποκάλυψε πρώτος ο Ελεύθερος Τύπος στις 25 Ιανουαρίου 2023 και επιβεβαιώθηκε πλήρως από τις δηλώσεις των αρμόδιων υπουργών, αποτελεί μια έκτακτη παροχή που θα δοθεί σε συνταξιούχους οι οποίοι δεν είδαν καμία αύξηση στην τσέπη από το ξεπάγωμα των συντάξεων μετά από μία 12ετία περικοπών λόγω των μνημονίων.
Ο λόγος που δεν πήραν τίποτα στην τσέπη είναι γιατί την αύξηση 7,75% την «έφαγε» η προσωπική διαφορά που θεσπίστηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου (ν.4387/2016).
Το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση 7,75% να περάσει στην τσέπη 1,7 εκατ. συνταξιούχων και 910.000 συνταξιούχοι να μην πάρουν τίποτε γιατί η προσωπική διαφορά ήταν μεγαλύτερη της αύξησης,.
Το επίδομα που εξετάζει η κυβέρνηση, σύμφωνα με τα δυο σενάρια που είναι στο τραπέζι, θα αφορά περίπου 750.000 από τους 910.000 συνταξιούχους και θα είναι κλιμακωτό.
Η απόφαση για το επίδομα και τους δικαιούχους αναμένεται το αργότερο την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου.
Δύο σενάρια
Τα δύο σενάρια που εξετάζονται για το επίδομα προσωπικής διαφοράς, σύμφωνα με πληροφορίες του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής, προβλέπουν:
1 Χορήγηση του επιδόματος με κριτήριο το ύψος της σύνταξης. Το βασικό επίδομα προσωπικής διαφοράς εξετάζεται να είναι 350 ευρώ για συνταξιούχους που λαμβάνουν έως 1.300 ή 1.500 ευρώ σύνταξη και μικρότερο για όσους έχουν πάνω από 1.500 ευρώ. Μπορεί να μπει και κόφτης στις πολύ υψηλές συντάξεις και το επίδομα προσωπικής διαφοράς, για παράδειγμα, να σταματά σε συνταξιούχους που λαμβάνουν πάνω από 2.000 ή 2.500 ευρώ.
2 Χορήγηση επιδόματος με κριτήριο το ύψος σύνταξης και σε όσους πήραν μικρές αυξήσεις πάνω από την προσωπική διαφορά της τάξης των 5-20 ευρώ. Στο σενάριο αυτό οι μεν συνταξιούχοι έως τα 1.000 ή 1.300 ευρώ, για παράδειγμα, με μηδενική αύξηση, παίρνουν όλο το ποσό του επιδόματος (π.χ. τα 350 ευρώ), ενώ όσοι είδαν μικρή αύξηση και έχουν σύνταξη έως 1.000 ή 1.300 ευρώ θα πάρουν αναλογία του επιδόματος ώστε σε ετήσια βάση το άθροισμα αύξησης και επιδόματος να μην είναι πάνω από το επίδομα, δηλαδή να είναι έως 350 ευρώ. Αντίστοιχα, συνταξιούχοι με 1.500 ευρώ που δεν πήραν αύξηση θα πάρουν το 80% του επιδόματος και όσοι πήραν μικρή αύξηση θα έχουν συμπλήρωμα από το επίδομα. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που με την αύξηση 7,75% μηδένισε και ξεπέρασε την προσωπική του διαφορά κατά 10 ευρώ, που σημαίνει ετήσιο καθαρό κέρδος 120 ευρώ, ενδεχομένως να πάρει και άλλα 230 ευρώ από το επίδομα, ώστε συνολικά το όφελος από την αύξηση και το επίδομα να είναι 350 ευρώ. Συνταξιούχος που πήρε αύξηση 30 ευρώ πάνω από την προσωπική διαφορά δεν θα είναι δικαιούχος με το σενάριο αυτό γιατί η αύξηση σε ετήσια βάση είναι 360 ευρώ και υπερβαίνει το επίδομα.
Σύνταξη - Όρια ηλικίας: Αυτοί μπορούν να αποχωρήσουν από τα 58,5 έτη [πίνακες]
Και τρίτο σενάριο
Υπάρχει και ένα 3ο σενάριο, πιο απλό αλλά και πιο δαπανηρό. Αυτό προβλέπει τη χορήγηση επιδόματος προσωπικής διαφοράς ενιαία σε όλους όσοι δεν πήραν τίποτε από την αύξηση 7,75%. Σε αυτή την περίπτωση δικαιούχοι θα είναι 910.000 συνταξιούχοι και το επίδομα θα είναι μεταξύ 300 και 350 ευρώ με κόστος 270-318 εκατ. ευρώ. Αν προστεθούν και όσοι πήραν πολύ μικρές αυξήσεις, των 5-10 ευρώ, οι δικαιούχοι του επιδόματος θα ξεπεράσουν το 1 εκατ. και το κόστος θα φτάσει περίπου στα 350 εκατ. ευρώ.
Νόμος Κατρούγκαλου
Ο μηχανισμός της προσωπικής διαφοράς θεσπίστηκε με τον επανυπολογισμό των παλιών συντάξεων (που είχαν εκδοθεί πριν απ’ τις 13 Μαΐου 2016) από τον νόμο Κατρούγκαλου. Ο επανυπολογισμός μείωσε στην πραγματικότητα τις κύριες συντάξεις αλλά η περικοπή δεν εφαρμόστηκε. Οι συνταξιούχοι συνέχισαν να παίρνουν τα ίδια με πριν. Το ποσό που θα κοβόταν ονομάστηκε προσωπική διαφορά μεταξύ της παλιάς και της νέας σύνταξης και ο «όρος» που τέθηκε ήταν ότι οι μελλοντικές αυξήσεις θα συμψηφίζονται με την προσωπική διαφορά και όταν η αύξηση φτάσει να είναι παραπάνω από την προσωπική διαφορά, τότε οι συνταξιούχοι θα έχουν κέρδος στην τσέπη.
Ποιοι είναι πρώτοι στη λίστα πληρωμών
Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και Ταμείων ΔΕΚΟ με 33, 35, 36 και 38 έτη είναι οι κατηγορίες που έχουν μεγάλες προσωπικές διαφορές ενώ από το ΙΚΑ μεγάλες προσωπικές διαφορές έχουν περισσότερο οι χαμηλοσυνταξιούχοι, με 20-28 έτη, παρά όσοι έχουν 36 ή 40 έτη. Για παράδειγμα και σύμφωνα με τους πίνακες:
1 Συνταξιούχοι του ΙΚΑ με 36 έτη έχουν μέση εθνική και ανταποδοτική σύνταξη 1.080 ευρώ με προσωπική διαφορά 73 ευρώ. Με την αύξηση 7,75% μηδενίζουν την προσωπική διαφορά και το καθαρό κέρδος σε ετήσια βάση είναι 132 ευρώ. Με τα εξεταζόμενα σενάρια μπορεί να πάρουν επίδομα που θα είναι 218 ευρώ, ώστε μαζί με την αύξηση να συμπληρώσουν 350 ευρώ.
2 Συνταξιούχοι του ΤΣΑΥ με 36 έτη μειώνουν την προσωπική διαφορά στα 147 ευρώ (από 231 ευρώ που ήταν πριν απ’ την αύξηση) και θα πάρουν εφάπαξ επίδομα προσωπικής διαφοράς έως 350 ευρώ.
3 Συνταξιούχοι του Δημοσίου με 38 έτη έχουν κατά μέσο όρο εθνική και ανταποδοτική σύνταξη 1.112 ευρώ με προσωπική διαφορά 123 ευρώ. Με την αύξηση 7,75% μείωσαν την προσωπική διαφορά στα 37 ευρώ. Με το σχέδιο της κυβέρνησης θα είναι δικαιούχοι επιδόματος 350 ευρώ.
4 Συνταξιούχοι του ΟΑΕΕ με 38 έτη έχουν κατά μέσο όρο εθνική και ανταποδοτική σύνταξη 779 ευρώ με προσωπική διαφορά 329 ευρώ. Με την αύξηση 7,75% παραμένει μεγάλο υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς (269 ευρώ). Με το σχέδιο της κυβέρνησης οι συνταξιούχοι αυτής της κατηγορία θα είναι δικαιούχοι επιδόματος προσωπικής διαφοράς 350 ευρώ.
5 Συνταξιούχοι του ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ με 38 έτη έχουν κατά μέσο όρο εθνική και ανταποδοτική σύνταξη 1.259 ευρώ με προσωπική διαφορά 316 ευρώ. Με την αύξηση 7,75% παραμένει μεγάλο υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς (218 ευρώ), οπότε αναμένεται να είναι δικαιούχοι του επιδόματος των 350 ευρώ.