Το σύστημα θα συλλέγει πληροφορίες για τις διακυμάνσεις των τιμών των ακινήτων στην αγορά και θα προσαρμόζει το ύψος των τιμών ζώνης ανά τετραγωνικό μέτρο σε τέτοια επίπεδα, ώστε οι τελικές αντικειμενικές φορολογητέες αξίες ακινήτων που θα προκύπτουν να ταυτίζονται με τις εμπορικές τιμές. Ουσιαστικά η εφαρμογή του συστήματος αυτού θα σημάνει την αντικατάσταση του όρου της «αντικειμενικής αξίας» με την «εμπορική».

Πριν τεθεί σε λειτουργία το σύστημα αυτό, το υπουργείο Οικονομικών θα έχει ολοκληρώσει την ένταξη όλης της επικράτειας της χώρας στον αντικειμενικό προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων. Συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει ότι έως το τέλος του 2022 θα έχουν ενταχθεί στο σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων (ΑΠΑΑ) άλλες 2.167 περιοχές που εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός του εν λόγω συστήματος.

Σε 2 φάσεις

Μία από τις προτεραιότητες της φορολογικής πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών είναι ο πλήρης εκσυγχρονισμός του συστήματος προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων σε όλη τη χώρα. Η υλοποίηση αυτού του στόχου σχεδιάζεται να γίνει με δύο διαδοχικά βήματα που είναι τα εξής:

1 Η επέκταση του αντικειμενικού συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων, δηλαδή του συστήματος των αντικειμενικών τιμών ζώνης ανά τ.μ., στο 100% της επικράτειας της χώρας. Αυτή τη στιγμή το σύστημα αυτό καλύπτει το 98% της χώρας. Απομένουν ακόμη να ενταχθούν άλλες 2.167 περιοχές, που αντιπροσωπεύουν το 2% της ελληνικής επικράτειας. Οι περιοχές αυτές θα ενσωματωθούν στο αντικειμενικό σύστημα με υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν εντός των τελευταίων τριών μηνών του 2022. Ετσι, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, οι αντικειμενικές τιμές ζώνης, που σήμερα καλύπτουν το 98% της επικρατείας, θα έχουν επεκταθεί σε όλη τη χώρα.

Σήμερα στις 2.167 περιοχές ισχύει ακόμη το σύστημα των αντικειμενικών αξιών γης και των τιμών εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής. Στους χιλιάδες οικισμούς των περιοχών αυτών οι πραγματικές τιμές των ακινήτων όπως διαμορφώνονται με βάση τις συνθήκες της κτηματαγοράς, ανέρχονται σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα από τα επίπεδα των φορολογητέων αξιών που προσδιορίζονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες γης και τις τιμές εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής. Συνεπώς, από τη στιγμή της ένταξης των περιοχών αυτών στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών ζώνης αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων που βρίσκονται σ’ αυτές τις περιοχές και, συνακόλουθα, υπεραυξήσεις σε δεκάδες φόρους που επιβαρύνουν τις μεταβιβάσεις και την κατοχή των ακινήτων στις συγκεκριμένες περιοχές.

2 Μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης των αντικειμενικών τιμών ζώνης σε όλη την επικράτεια της χώρας, το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να προχωρήσει στην καθιέρωση ενός πληροφοριακού συστήματος αυτόματης προσαρμογής των αντικειμενικών φορολογητέων αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των αγοραίων τιμών τους. Με το σύστημα αυτό, οι αντικειμενικές τιμές ζώνης θα αναπροσαρμόζονται κάθε δύο χρόνια, ακολουθώντας τις μεταβολές των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς. Το νέο σύστημα θα συγκεντρώνει στοιχεία που επηρεάζουν την αξία των ακινήτων από όλες τις διαθέσιμες πηγές, όπως π.χ. υπηρεσίες και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα (με έμφαση στα σχετικά στοιχεία του Κτηματολογίου και της ΑΑΔΕ), καθώς και ανοιχτά δεδομένα. Ενδεικτικά δεδομένα που στοχεύει να συγκεντρώσει το έργο είναι, π.χ., αξίες συμβολαίων, μισθωτικές αξίες, εκτιμηθείσες αξίες, αξίες απαλλοτρίωσης, δεδομένα χαρακτηριστικών ακινήτων όπως χρήση γης, επιφάνεια ακινήτων, όροφος, εγγύτητα σε σταθμούς μετρό, σχολεία, πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.

Με βάση αυτά τα στοιχεία που συλλέγει, θα αναπροσαρμόζει αυτόματα τις αντικειμενικές αξίες στα επίπεδα των εμπορικών τιμών. Σταδιακά με την εφαρμογή αυτού του συστήματος ο όρος «αντικειμενική αξία» θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από τον όρο «εμπορική τιμή».

Νέος… χάρτης

Ταυτόχρονα σχεδιάζεται και ένα Γεωπληροφοριακό Σύστημα Μαζικής Εκτίμησης Αξίας Ακινήτων, όπου θα πραγματοποιείται συγκεντρωτικά μαζική εκτίμηση αξίας ακινήτων (CAMA), δημόσιων και ιδιωτικών, κατά τρόπο ομοιόμορφο, δίκαιο, θεσμικά κατοχυρωμένο και αυτοματοποιημένο. Ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα:

* να βλέπει πολεοδομικά τετράγωνα, οδικό δίκτυο, διοικητική διαίρεση και σημεία ενδιαφέροντος πάνω σε γεωαναφερόμενο υπόβαθρο ορθοφωτοχαρτών του Εθνικού Κτηματολογίου,

* να πλοηγείται σε διαδραστικούς χάρτες,

* να εισάγει δεδομένα, και

* να πληροφορείται για την εκτιμώμενη αξία του ακινήτου που τον ενδιαφέρει.

Η θέαση αποτελεσμάτων αναζήτησης και εντοπισμού θα γίνεται μέσω γεωγραφικών χαρτών και αλφαριθμητικών χαρακτήρων. Το σύστημα θα υποστηρίζει διοικητικές διαδικασίες διαχείρισης ενστάσεων και προσφυγών.

Η νέα ομάδα που θα… τρέξει το έργο

Κεντρικό ρόλο στη δημιουργία των νέων πληροφοριακών συστημάτων θα έχει το Αυτοτελές Τμήμα Εκτιμήσεων και Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων που έχει ήδη συσταθεί και υπάγεται απευθείας στον γενικό γραμματέα Οικονομικής Πολιτικής. Οι αρμοδιότητές του τμήματος αυτού είναι οι εξής:

* Η άντληση στοιχείων αξιών ακινήτων από διάφορους φορείς του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ και του ιδιωτικού τομέα για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων, που δημιουργήθηκε μέσω του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος «Ψηφιακές Υπηρεσίες Δημόσιας Περιουσίας και Εθνικών Κληροδοτημάτων – ΨΥΔΗΠΕΕΚ».

* Η μέριμνα για τη θέσπιση του νομοθετικού πλαισίου για τη συνεχή τροφοδοσία και λειτουργία της Τράπεζας Αξιών Ακινήτων.

* Η ανάλυση, αξιολόγηση και στατιστική επεξεργασία των εισερχομένων στοιχείων και η γεωχωρική απεικόνιση των αποτελεσμάτων σε συνεργασία με το αρμόδιο Τμήμα Β΄ Λειτουργίας Πληροφοριακών Συστημάτων Διαχείρισης Γεωχωρικών Δεδομένων της Διεύθυνσης Λειτουργίας Πληροφοριακών Συστημάτων Οικονομικών Λειτουργιών της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) του υπουργείου Οικονομικών.

* Η υποστήριξη των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών για την εκτίμηση ή την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και των κοινωφελών περιουσιών, με παροχή κατευθύνσεων και στοιχείων αξιών από την Τράπεζα Αξιών Ακινήτων.

* Η συνδρομή σε άλλους δημόσιους φορείς με παροχή στοιχείων από την Τράπεζα Αξιών Ακινήτων.

* Η σύνταξη Πινάκων Τιμών Ακινήτων και η εισήγηση για τον καθορισμό των συντελεστών και των λοιπών παραμέτρων του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων του υπουργείου Οικονομικών.

* Η απεικόνιση ζωνών τιμών σε κατάλληλο χαρτογραφικό υπόβαθρο και η σχεδίαση των κατάλληλων εντύπων Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων.

* Η μέριμνα για βελτίωση (εξέλιξη –αναβάθμιση – επέκταση) του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων μέχρι την τελική του αναμόρφωση.

* Η μέριμνα για την έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων και τη δημοσίευσή τους, κατά τις κείμενες διατάξεις.

* Η παροχή οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων και η παροχή στοιχείων σε σχετικά αιτήματα δημοσίων φορέων και ιδιωτών.

* Η μέριμνα για τη σύνταξη και τον έλεγχο μελετών εκτίμησης αξίας δημοσίων ακινήτων και εθνικών κληροδοτημάτων.

* Η συγκέντρωση των απαιτήσεων του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος μαζικής εκτίμησης ακινήτων.

* Η συνεργασία με τις κατά τόπους Κτηματικές Υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας για τη διεξαγωγή τοπικών εκτιμήσεων και άντληση σχετικών πληροφοριών.

* Η παροχή στοιχείων και απόψεων προς το Δικαστήριο και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, σε συνεργασία με το Αυτοτελές Τμήμα Νομικής Υποστήριξης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου, προς υποστήριξη των εκτιμώμενων αξιών ακινήτων, σε δίκες ενώπιον του Συμβουλίου της Επικράτειας.

* Η εξυπηρέτηση του κοινού σε θέματα αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων σε συνεργασία με το Τμήμα Δ΄ Υποστήριξης Χρηστών της Διεύθυνσης Λειτουργίας Οριζόντιων Συστημάτων, Εκτυπώσεων, Λειτουργικής Υποστήριξης και Υποστήριξης Χρηστών της ΓΓΠΣ του υπουργείου Οικονομικών.